11/8 (Reuters) – Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hôm thứ Hai cho biết ông sẽ đề cử nhà kinh tế E.J. Antoni làm Ủy viên Cục Thống kê Lao động (BLS), chỉ 10 ngày sau khi sa thải lãnh đạo trước đó của cơ quan này với cáo buộc – không có bằng chứng – rằng bà đã thao túng số liệu sau khi công bố một báo cáo yếu kém về thị trường việc làm.
Hiện Antoni là kinh tế trưởng tại Heritage Foundation, một viện nghiên cứu bảo thủ có ảnh hưởng. Ông từng chỉ trích BLS – cơ quan thống kê thuộc Bộ Lao động, nơi công bố hàng tháng các số liệu về thị trường việc làm và lạm phát, được giới kinh tế, nhà đầu tư, lãnh đạo doanh nghiệp, nhà hoạch định chính sách và người tiêu dùng toàn cầu theo dõi sát sao. Những báo cáo này thường tác động tức thời và rõ rệt đến thị trường chứng khoán, trái phiếu và tiền tệ trên toàn thế giới.
“Nền kinh tế của chúng ta đang bùng nổ, và E.J. sẽ đảm bảo các số liệu được công bố là TRUNG THỰC và CHÍNH XÁC,” Trump viết trên Truth Social.
Năm ngoái, Antoni từng đăng bài trên New York Post nhận định rằng “Bộ Lao động Biden–Harris dường như đang tồn tại trong một thế giới hư cấu”, sau khi BLS công bố dữ liệu điều chỉnh giảm mạnh mức việc làm từ tháng 4/2023 đến tháng 3/2024.
Việc bổ nhiệm Antoni – người từng tham gia “Dự án 2025”, kế hoạch cải tổ chính phủ gây tranh cãi của phe bảo thủ – đã vấp phải nghi ngại từ giới kinh tế. Joe Brusuelas, kinh tế trưởng tại RSM US, nhận định: “Đề cử này sẽ làm tăng nhu cầu đối với dữ liệu kinh tế từ khu vực tư nhân.” Alex Jacquez, giám đốc chính sách của Groundwork Collaborative, gọi Antoni là “kẻ nịnh bợ”, cho rằng đây là “đòn tấn công rõ rệt vào phân tích độc lập, có thể gây ảnh hưởng lâu dài đến độ tin cậy của dữ liệu kinh tế Hoa Kỳ.”
Antoni, người cần Thượng viện phê chuẩn, sẽ tiếp quản một cơ quan đang bị soi xét kỹ lưỡng về chất lượng dữ liệu. Mối lo ngại này gia tăng khi Trump sa thải bà Erika McEntarfer – do cựu Tổng thống Joe Biden bổ nhiệm – vào ngày 1/8, chỉ vài giờ sau khi BLS công bố mức tăng việc làm tháng 7 thấp hơn dự kiến và điều chỉnh giảm mạnh số liệu của tháng 5 và 6.
CÁO BUỘC VÔ CĂN CỨ
Khi thông báo sa thải, Trump cáo buộc McEntarfer thao túng dữ liệu việc làm vì mục đích chính trị, nhưng không có bằng chứng nào chứng minh điều đó. Ông cam kết sẽ thay thế bà bằng “người có năng lực và trình độ hơn”. Antoni, tiến sĩ kinh tế, từng là nhà kinh tế tại Texas Public Policy Foundation và giảng dạy các môn kinh tế lao động, tiền tệ và ngân hàng.
Ông sẽ phải đối mặt với các vấn đề như tỷ lệ phản hồi khảo sát giảm sút và khó khăn trong thu thập dữ liệu ở những thống kê quan trọng khác, chẳng hạn chỉ số lạm phát. “Ông ấy có đủ bằng cấp kinh tế, nhưng điều đó không có nghĩa là ông hiểu quy trình tổng hợp và điều chỉnh dữ liệu của BLS hàng tháng,” Sung Won Sohn, giáo sư tài chính–kinh tế tại Đại học Loyola Marymount, nhận xét. “Sẽ có lúc dữ liệu công bố không hợp ý Tổng thống Trump, và khi đó sẽ thú vị để xem ông ấy giải thích và phản ứng thế nào.”
Báo cáo việc làm phi nông nghiệp hàng tháng cung cấp bức tranh toàn cảnh về thị trường lao động Mỹ, bao gồm số việc làm mới, tỷ lệ thất nghiệp, số người tham gia hoặc rời lực lượng lao động, mức lương và thời gian làm việc trung bình. Các ước tính này được điều chỉnh hai lần sau khi công bố, và mỗi năm sẽ trải qua một đợt hiệu chỉnh lớn.
Chỉ số Giá tiêu dùng (CPI) và Chỉ số Giá sản xuất (PPI) hàng tháng cung cấp bức tranh toàn diện về lạm phát, với hàng trăm dữ liệu từ giá trứng cho đến phí bảo hiểm xe. CPI còn là căn cứ để điều chỉnh lương hưu hàng năm cho người nhận trợ cấp An sinh Xã hội.
Nhiều năm thiếu ngân sách dưới cả hai đảng và kế hoạch cắt giảm mạnh chi tiêu, sa thải công chức của chính quyền Trump đã khiến BLS phải ngừng thu thập dữ liệu cho một số mục trong giỏ hàng CPI tại nhiều khu vực. Điều này buộc BLS phải dùng phương pháp ước tính thay thế, khiến tỷ lệ giá được ước tính thay vì khảo sát thực tế tăng hơn gấp ba lần trong năm nay, đạt 35%.
“Tôi lo ngại rằng một số thời hạn sẽ bị lỡ, và những sai lệch hoặc lỗi không phát hiện kịp sẽ bắt đầu len vào báo cáo chỉ vì thiếu nhân sự,” Erica Groshen, Ủy viên BLS giai đoạn 2013–2017 dưới thời Tổng thống Barack Obama và những tháng đầu nhiệm kỳ Trump, cảnh báo.
