Tổng thống Trump hôm thứ năm cho biết ông đã chỉ thị cho Bộ Thương mại “ngay lập tức bắt đầu thực hiện một cuộc điều tra dân số mới và có độ chính xác cao” nhằm loại trừ những người nhập cư không có giấy tờ .
Nhưng cuộc điều tra dân số là một công việc khổng lồ và có tác động to lớn trên toàn quốc, bao gồm cả việc phân bổ ghế trong Quốc hội — vì vậy, đây không phải là điều có thể thay đổi nhanh chóng. Trên thực tế, Cục Thống kê Dân số cho biết họ đã bắt đầu lên kế hoạch cho cuộc điều tra dân số năm 2030 vào năm 2019.
Sau đây là những điều cần biết về quá trình điều tra dân số:
Hiến pháp yêu cầu phải tiến hành điều tra dân số 10 năm một lần
Theo Điều I, Mục 2: “Việc kiểm kê thực tế sẽ được thực hiện trong vòng ba năm sau kỳ họp đầu tiên của Quốc hội Hoa Kỳ, và trong mỗi nhiệm kỳ mười năm tiếp theo, theo cách thức do luật định.” Quốc hội đã ban hành luật điều tra dân số mười năm một lần vào năm 1954. Hiến pháp cũng quy định rằng việc phân bổ lại (việc xác định số ghế Quốc hội mà một tiểu bang sẽ nhận được) được thực hiện 10 năm một lần, phù hợp với Điều tra Dân số. Việc phân chia lại khu vực bầu cử sau đó sẽ sử dụng sự phân bổ đó, và các tiểu bang được cho là sẽ vẽ lại ranh giới sau mỗi 10 năm, khi họ biết mình sẽ có bao nhiêu ghế Quốc hội trong thập kỷ đó.
Việc thu thập dữ liệu thực tế cho cuộc điều tra dân số năm 2030 dự kiến sẽ bắt đầu vào … năm 2030
Việc thiết kế quy trình Điều tra Dân số, gửi phiếu điều tra và sau đó cử điều tra viên đến tận nơi để thu thập phần dữ liệu còn lại cho những người không gửi phiếu qua đường bưu điện hoặc điền trực tuyến là một quá trình dài. Cục cho biết họ đã bắt đầu lên kế hoạch cho Điều tra Dân số năm 2030 vào năm 2019. Tuy nhiên, các cuộc khảo sát và thu thập dữ liệu thực tế trên quy mô lớn sẽ bắt đầu vào Ngày Điều tra Dân số, tức ngày 1 tháng 4 hàng năm. Hiện tại, theo lịch trình của Cục , họ đang trong “Giai đoạn Phát triển và Tích hợp”, bao gồm việc lập kế hoạch thiết kế chi tiết hơn và các cuộc thử nghiệm thực địa quy mô nhỏ.
Câu hỏi về quyền công dân trong cuộc điều tra dân số?
Trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, chính quyền của ông đã cố gắng thêm câu hỏi về quyền công dân vào cuộc điều tra dân số năm 2020, nhưng đã bị Tòa án Tối cao bác bỏ với tỷ lệ 5-4 . Tuy nhiên, phán quyết đó vẫn để ngỏ khả năng đưa câu hỏi đó vào trong tương lai, nhưng lại kết luận rằng lý do mà chính quyền và Bộ trưởng Thương mại lúc bấy giờ là Wilbur Ross đưa ra là “giả tạo” và “cố tình”. Do thời hạn chót để hoàn thiện các biểu mẫu điều tra dân số năm 2019 rất gấp rút, chính quyền Trump đã không có thời gian để kháng cáo và tìm một cách khác để đưa câu hỏi về quyền công dân vào cuộc điều tra. Với việc cuộc điều tra dân số năm 2030 vẫn còn nhiều năm nữa, vẫn còn nhiều thời gian để hợp pháp hóa việc đưa câu hỏi về quyền công dân vào biểu mẫu.
Cục Thống kê Dân số thực hiện khảo sát/thu thập dữ liệu hàng năm, nhưng không phải để thống kê dân số ảnh hưởng đến việc phân chia lại khu vực bầu cử
Từ năm 2005 , Cục đã tiến hành “Khảo sát Cộng đồng Hoa Kỳ” hàng năm để thu thập thông tin xã hội, kinh tế, nhà ở và nhân khẩu học từ một mẫu hộ gia đình ở tất cả 50 tiểu bang. Cuộc khảo sát này có hỏi về nơi sinh, quốc tịch và năm nhập cảnh vào Hoa Kỳ. Tuy nhiên, Cục khẳng định dữ liệu được giữ bí mật.
Trang web điều tra dân số nêu rõ: “Không ai có thể tìm ra câu trả lời khảo sát của bạn từ số liệu thống kê mà chúng tôi đưa ra”
Có đảng phái chính trị nào được thu thập trong cuộc điều tra dân số không?
Không. Có một cuộc khảo sát hàng tháng do Cục Thống kê Lao động tài trợ, do Cục Điều tra Dân số thực hiện, có đo lường điều này trong những năm bầu cử và sau bầu cử. Tuy nhiên, cuộc Điều tra Dân số mười năm một lần không hỏi về đảng phái chính trị, thu nhập hay tôn giáo.
Dân số người da đen, người Latinh và người bản địa đã bị tính thiếu trong cuộc điều tra dân số năm 2020
Cục Thống kê và các chuyên gia đã viện dẫn sự chậm trễ do COVID-19 và ảnh hưởng tiêu cực từ nỗ lực của ông Trump trong việc đưa câu hỏi về quyền công dân vào mẫu đơn Thống kê Dân số là lý do dẫn đến việc thống kê thiếu. Người gốc Latinh bị thống kê thiếu khoảng 5% vào năm 2020, so với 1,54% trong Thống kê Dân số năm 2010. Tỷ lệ thống kê thiếu đối với dân số da đen là 3,3% vào năm 2020, so với 2% vào năm 2010. Nhìn chung, khảo sát sau thống kê của Cục Thống kê Dân số cho thấy tỷ lệ thống kê thiếu ròng là 0,25%, tương đương 782.000 người trên toàn quốc.
Ghế trong Quốc hội liên quan thế nào đến cuộc điều tra dân số?
Năm 1911, Quốc hội ấn định số ghế là 435, con số này được quy định cố định theo Đạo luật Phân bổ Vĩnh viễn năm 1929. Số ghế mà mỗi tiểu bang được phân bổ được xác định dựa trên dân số, với mức tối thiểu là một. California có nhiều ghế nhất với 52 ghế, tiếp theo là Texas với 38 ghế và Florida với 28 ghế.
Do dân số thay đổi, số ghế Quốc hội mà mỗi tiểu bang nhận được sẽ được xác định bằng kết quả điều tra dân số. Thống đốc Florida Ron DeSantis hồi tháng 7 đã đề xuất nên điều tra lại vì ông tin rằng Florida đáng lẽ phải có thêm hai ghế mới thay vì chỉ một.
Dựa trên số ghế mà mỗi tiểu bang nhận được, các khu vực bầu cử Quốc hội sau đó sẽ được xác định, hoặc bởi cơ quan lập pháp tiểu bang hoặc một ủy ban độc lập. Ông Trump hiện đang vướng vào cuộc chiến phân chia lại khu vực bầu cử ở Texas , nơi ông đã chỉ thị cho đảng Cộng hòa của tiểu bang này vẽ lại các khu vực bầu cử để mang lại cho Đảng Cộng hòa lợi thế tối đa năm ghế.
Cuộc chiến công khai ở Texas đã khiến Thống đốc California Gavin Newsom tuyên bố ông cũng có thể vẽ lại bản đồ cho đảng Dân chủ, và cũng khiến một số tiểu bang khác bắt đầu xem xét việc tạo ra các khu vực bầu cử mới để có lợi thế cho đảng phái.
Ny (Theo CBS News)
