Các dân biểu Dân chủ tại Hạ viện Texas hôm Chủ nhật đã rời khỏi tiểu bang trong nỗ lực tuyệt vọng nhằm ngăn chặn kế hoạch tái phân chia khu vực bầu cử đầy tính đảng phái do phe Cộng hòa đề xuất với sự hậu thuẫn của Tổng thống Donald Trump.
Động thái này như đổ thêm dầu vào ngọn lửa chính trị đang âm ỉ tại Texas, nơi cuộc chiến tái phân chia quyền lực có thể ảnh hưởng sâu rộng đến Washington, trong bối cảnh Hạ viện do đảng Cộng hòa kiểm soát đang phải đối mặt với kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ đầy bất trắc và đa số mong manh. Đáp lại, Thống đốc Cộng hòa Greg Abbott đe dọa sẽ loại các nhà lập pháp vắng mặt khỏi vị trí nếu họ không trở lại khi Hạ viện nhóm họp chiều thứ Hai.
Căng thẳng leo thang tại Texas có thể báo hiệu những cuộc chiến gay gắt hơn tại các bang do Cộng hòa kiểm soát, khi Trump gây áp lực buộc các bang này phải điều chỉnh lại bản đồ để gia tăng lợi thế. Trong khi đó, phe Dân chủ thề sẽ đáp trả tại những bang nơi họ đang nắm quyền phân chia khu vực bầu cử.
Đề xuất mới được phe Cộng hòa Texas đưa ra tuần trước có thể khiến đảng Dân chủ mất đến năm ghế tại Hạ viện liên bang trước kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2026. Với thế đa số vững chắc tại cả hai viện lập pháp bang, đảng Cộng hòa gần như chắc chắn sẽ thực hiện được yêu cầu của Trump.
Thông thường, việc vẽ lại bản đồ bầu cử diễn ra sau mỗi 10 năm khi có dữ liệu dân số mới từ cuộc điều tra dân số Hoa Kỳ. Nhưng điều chỉnh bản đồ giữa thập niên như hiện nay là hành động hiếm hoi và bị phe Dân chủ tố cáo là hành vi lạm dụng quyền lực trắng trợn nhằm củng cố quyền kiểm soát Hạ viện của Cộng hòa.
Trước tình thế đó, phe Dân chủ Texas tung ra nước cờ cuối cùng: rời khỏi tiểu bang để phá vỡ túc số. Hiến pháp Texas yêu cầu phải có ít nhất hai phần ba thành viên Hạ viện có mặt để tiến hành phiên họp. Với 62 dân biểu Dân chủ, họ chỉ cần 51 người không có mặt để khiến Hạ viện không thể hoạt động.
“Chúng tôi sẽ không đồng lõa trong việc phá hủy cộng đồng của chính mình,” Chủ tịch Khối Dân chủ tại Hạ viện Texas, ông Gene Wu tuyên bố sau khi hạ cánh tại Chicago.
Hàng chục dân biểu Dân chủ đã đến Chicago tối Chủ nhật và được Thống đốc Illinois JB Pritzker tiếp đón. Một số khác bay đến Boston và Albany (New York), nơi họ sẽ cùng Thống đốc Kathy Hochul tổ chức một sự kiện vào thứ Hai. Một vài người vì lý do gia đình hoặc sức khỏe vẫn ở lại Texas nhưng cam kết không đến thủ phủ Austin trong ngày nhóm họp. Ông Wu từ chối tiết lộ số lượng cụ thể tại mỗi địa điểm cũng như kế hoạch tiếp theo.
Chưa rõ chiến thuật này có thể ngăn phe Cộng hòa thông qua bản đồ mới hay không. Phiên họp đặc biệt hiện tại chỉ kéo dài tối đa 30 ngày và sẽ kết thúc vào ngày 19/8. Tuy nhiên, Thống đốc Abbott hoàn toàn có thể tiếp tục triệu tập phiên họp mới cho đến khi đạt được mục tiêu.
Câu hỏi lớn hơn là liệu phe Dân chủ có giữ được sự đoàn kết. Trong lần rút lui tương tự vào năm 2021, chiến thuật này tan vỡ sau 38 ngày khi một nhóm nhỏ âm thầm quay lại Texas, giúp phe Cộng hòa thông qua luật siết chặt quyền bầu cử. Sau sự kiện đó, quy định mới được đưa ra: phạt 500 USD mỗi ngày đối với những dân biểu vắng mặt nhằm cản trở hoạt động của Hạ viện.
Khi được hỏi phe Dân chủ sẽ ở ngoài tiểu bang bao lâu, ông Wu chỉ trả lời rằng họ sẽ làm “bất cứ điều gì cần thiết”. “Chúng tôi chưa biết điều đó trông như thế nào,” ông nói thêm.
Hiện các dân biểu Dân chủ đang đối mặt với nhiều đe dọa từ quê nhà. Trong thông báo tối Chủ nhật, ông Abbott cảnh báo họ có thể bị bãi nhiệm và cáo buộc họ gây quỹ để trả tiền phạt — điều mà ông ám chỉ có thể cấu thành tội hình sự.
Tổng chưởng lý Texas Ken Paxton — ứng viên Thượng viện Hoa Kỳ — tuyên bố hôm Chủ nhật rằng “những ai bỏ trốn như kẻ hèn nhát phải bị bắt giữ và đưa trở lại Quốc hội bang ngay lập tức”. Ông còn viết trên mạng xã hội X rằng “cần sử dụng mọi biện pháp để truy lùng những kẻ cho rằng mình đứng trên pháp luật,” dù không nói rõ cụ thể biện pháp nào.
Phe Cộng hòa Texas lập luận rằng việc tái phân chia là cần thiết vì bản đồ hiện tại vi phạm hiến pháp và có dấu hiệu phân biệt chủng tộc. Trong khi đó, phe Dân chủ cho rằng kế hoạch mới sẽ làm suy giảm lá phiếu của các cộng đồng da màu.
Phe Dân chủ toàn quốc cảnh báo sẽ đáp trả bằng cách sử dụng chiến thuật tương tự tại các bang do họ kiểm soát như California và New York. Ông Eric Holder — cựu Bộ trưởng Tư pháp Mỹ và Chủ tịch Ủy ban Tái phân chia Khu vực Bầu cử của đảng Dân chủ — cho rằng đã đến lúc phải thay đổi chiến lược.
“Chúng ta phải nhận ra rằng những gì họ đang làm ở Texas là mối đe dọa nghiêm trọng đối với nền dân chủ. Vì vậy, chúng ta cần hành động — kể cả những điều trước đây tôi từng phản đối,” ông Holder nói trong chương trình This Week của đài ABC hôm Chủ nhật.
Bầu không khí chính trị hiện nay đang mở ra một năm hỗn loạn trước thềm bầu cử giữa nhiệm kỳ, với bản đồ bầu cử liên tục bị điều chỉnh và nhiều vụ kiện tụng có khả năng nổ ra. Nhưng Trump cùng phe Cộng hòa đã tuyên bố rõ: họ sẵn sàng dùng mọi biện pháp để giữ vững quyền kiểm soát Quốc hội trong hai năm cuối nhiệm kỳ. Còn phe Dân chủ cũng tuyên bố sẽ chiến đấu tới cùng.
Phe Cộng hòa phản bác rằng các bang do Dân chủ nắm quyền đã vẽ bản đồ nghiêng hẳn về phe xanh. Họ chỉ ra bang Illinois, nơi đảng Dân chủ chiếm 14 ghế lập pháp so với 3 ghế của Cộng hòa.
Ông Pritzker — theo CNN, là người khởi xướng kế hoạch phối hợp với phe Dân chủ Texas từ tháng Sáu — bác bỏ cáo buộc này, cho rằng bản đồ Illinois hoàn toàn hợp hiến và được thông qua đúng quy trình. Ông kêu gọi đảng Dân chủ phản kháng nếu Texas tiếp tục thực hiện “cuộc đảo chính chính trị giữa nhiệm kỳ”.
“Khi kẻ đứng đầu giáo phái và độc tài tiềm năng của nước Mỹ ra lệnh thay đổi luật chơi giữa dòng vì biết mình sẽ thua vào năm 2026, thì mọi giới hạn đều bị phá vỡ,” ông Pritzker tuyên bố. “Khi ấy, không còn gì là bất khả thi nữa.”
Nguồn CNN
