WASHINGTON – Các thẩm phán tòa phúc thẩm Hoa Kỳ đã đặt câu hỏi gay gắt vào ngày 31 tháng 7 liệu thuế quan của Tổng thống Donald Trump có được biện minh bằng quyền hạn khẩn cấp của tổng thống hay không, sau khi một tòa án cấp dưới cho biết ông đã vượt quá thẩm quyền của mình khi đánh thuế mạnh vào hàng hóa nhập khẩu .
Tòa Phúc thẩm Liên bang Hoa Kỳ tại Washington, DC đang xem xét tính hợp pháp của mức thuế quan “có đi có lại” mà Trump áp đặt đối với nhiều đối tác thương mại của Hoa Kỳ vào tháng 4, cũng như mức thuế quan áp đặt vào tháng 2 đối với Trung Quốc, Canada và Mexico.
Khi nghe các lập luận trong hai vụ kiện do năm doanh nghiệp nhỏ của Hoa Kỳ và 12 tiểu bang do Đảng Dân chủ lãnh đạo đưa ra, các thẩm phán đã gây sức ép buộc luật sư chính phủ Brett Shumate giải thích cách Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA), một đạo luật năm 1977 thường được sử dụng để trừng phạt kẻ thù hoặc đóng băng tài sản của họ, trao cho Trump quyền áp đặt thuế quan.
Trump là tổng thống đầu tiên sử dụng IEEPA để áp đặt thuế quan.
“IEEPA thậm chí còn không nhắc đến thuế quan, thậm chí không đề cập đến chúng”, một trong những thẩm phán cho biết.
Shumate cho biết luật này cho phép áp dụng thẩm quyền “phi thường” trong trường hợp khẩn cấp, bao gồm cả khả năng ngừng nhập khẩu hoàn toàn. Ông nói rằng IEEPA cho phép áp thuế quan vì nó cho phép tổng thống “điều tiết” hoạt động nhập khẩu trong trường hợp khủng hoảng.
Các tiểu bang và doanh nghiệp phản đối thuế quan lập luận rằng chúng không được phép theo IEEPA và Hiến pháp Hoa Kỳ trao cho Quốc hội, chứ không phải tổng thống, quyền quyết định thuế quan và các loại thuế khác.
Neal Katyal, luật sư của các doanh nghiệp, cho biết lý do chính phủ áp dụng thuế quan là “một tuyên bố quyền lực đáng kinh ngạc mà không một tổng thống nào khẳng định trong nhiều năm qua”.
Những lập luận này – một ngày trước khi Trump có kế hoạch tăng thuế suất đối với hàng hóa nhập khẩu từ hầu hết các đối tác thương mại của Hoa Kỳ – đánh dấu phép thử đầu tiên trước tòa phúc thẩm Hoa Kỳ về phạm vi thẩm quyền áp dụng thuế quan của ông. Tổng thống đã biến thuế quan thành công cụ trung tâm trong chính sách đối ngoại của mình, sử dụng chúng một cách mạnh mẽ trong nhiệm kỳ thứ hai như một đòn bẩy trong các cuộc đàm phán thương mại và để phản đối những gì ông gọi là các hành vi không công bằng.
Trump cho biết mức thuế quan tháng 4 là phản ứng trước tình trạng mất cân bằng thương mại dai dẳng của Hoa Kỳ và sức mạnh sản xuất suy giảm của Hoa Kỳ.
Ông cho biết việc áp thuế đối với Trung Quốc, Canada và Mexico là phù hợp vì các nước này chưa làm đủ để ngăn chặn fentanyl bất hợp pháp xâm nhập biên giới Hoa Kỳ. Các nước này đã phủ nhận cáo buộc này.
“Thuế quan đang làm cho nước Mỹ VĨ ĐẠI & GIÀU CÓ TRỞ LẠI”, Trump viết trong một bài đăng trên mạng xã hội vào ngày 31 tháng 7. “Gửi tất cả những luật sư tuyệt vời của tôi, những người đã chiến đấu hết mình để cứu đất nước chúng ta, chúc họ may mắn trong vụ kiện lớn của nước Mỹ hôm nay.”
Trong phiên tranh luận ngày 31 tháng 7, Shumate đã trích dẫn phán quyết của tòa phúc thẩm năm 1975 cho phép Tổng thống Richard Nixon áp dụng mức phụ thu 10% trên toàn bộ hàng hóa nhập khẩu để kiềm chế lạm phát. Tuy nhiên, phán quyết đó cũng nói thêm rằng tổng thống không có thẩm quyền áp đặt “bất kỳ mức thuế suất nào mà ông cho là phù hợp”.
Shumate cũng cho biết tòa án không thể xem xét hành động của tổng thống theo IEEPA hoặc áp đặt thêm các giới hạn không được quy định trong luật. Một số thẩm phán cho rằng lập luận này về cơ bản sẽ cho phép một đạo luật, IEEPA, phủ quyết tất cả các luật khác của Hoa Kỳ liên quan đến thuế quan và hàng nhập khẩu.
Vụ kiện đang được xét xử bởi một hội đồng gồm tất cả các thẩm phán đang tại nhiệm của tòa án, tám người do các tổng thống Dân chủ bổ nhiệm và ba người do các cựu tổng thống Cộng hòa bổ nhiệm. Thời điểm tòa án đưa ra phán quyết vẫn chưa chắc chắn, và bên thua kiện có thể sẽ nhanh chóng kháng cáo lên Tòa án Tối cao Hoa Kỳ.
Đàm phán thương mại
Thuế quan đang bắt đầu trở thành một nguồn thu đáng kể cho chính phủ liên bang, với mức thuế hải quan trong tháng 6 tăng gấp bốn lần lên khoảng 27 tỷ đô la, một mức kỷ lục, và tính đến hết tháng 6 đã vượt mốc 100 tỷ đô la cho năm tài chính hiện tại. Khoản thu này có thể rất quan trọng để bù đắp khoản thu bị mất từ dự luật thuế của Trump được thông qua vào đầu tháng này.
Tuy nhiên, các nhà kinh tế cho rằng thuế quan có nguy cơ làm tăng giá cho người tiêu dùng Mỹ và làm giảm lợi nhuận của doanh nghiệp. Những lời đe dọa áp thuế lúc có lúc không của Trump đã làm rung chuyển thị trường tài chính và làm gián đoạn khả năng quản lý chuỗi cung ứng, sản xuất, nhân sự và giá cả của các công ty Mỹ.
Dan Rayfield, Tổng Chưởng lý của Oregon, một trong những tiểu bang phản đối các khoản thuế này, cho biết thuế quan là một “loại thuế thoái lui” khiến các mặt hàng gia dụng trở nên đắt đỏ hơn. Vào ngày 28 tháng 5, một hội đồng gồm ba thẩm phán của Tòa án Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ đã đứng về phía các tiểu bang Dân chủ và các doanh nghiệp nhỏ đã phản đối Trump. Hội đồng này cho rằng IEEPA không cho phép áp thuế liên quan đến thâm hụt thương mại kéo dài.
Tòa Phúc thẩm Liên bang đã cho phép duy trì mức thuế quan trong khi xem xét kháng cáo của chính quyền. Vụ kiện sẽ không ảnh hưởng đến các mức thuế quan được áp dụng theo thẩm quyền pháp lý truyền thống hơn, chẳng hạn như thuế nhập khẩu thép và nhôm. Tổng thống gần đây đã công bố các thỏa thuận thương mại ấn định mức thuế quan đối với hàng hóa từ Liên minh Châu Âu và Nhật Bản, sau các thỏa thuận thương mại nhỏ hơn với Anh, Indonesia và Việt Nam.
Bộ Tư pháp của Trump lập luận rằng việc hạn chế thẩm quyền áp thuế của tổng thống có thể làm suy yếu các cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra, trong khi các quan chức khác của Trump cho biết các cuộc đàm phán vẫn tiếp tục mà không có nhiều thay đổi sau thất bại ban đầu tại tòa án. Trump đã ấn định ngày 1 tháng 8 là ngày áp dụng mức thuế cao hơn đối với các quốc gia không đàm phán các thỏa thuận thương mại mới.
Có ít nhất bảy vụ kiện khác thách thức việc Trump viện dẫn IEEPA, bao gồm các vụ kiện do các doanh nghiệp nhỏ khác và California đệ trình.
Một thẩm phán liên bang tại Washington, DC, đã phán quyết chống lại Trump trong một trong những vụ án đó, và chưa có thẩm phán nào ủng hộ tuyên bố của Trump về quyền áp dụng thuế quan khẩn cấp không giới hạn.
Ny (Theo USA Today)
