Ngày 30 tháng 7 (Reuters) – Thủ tướng Canada Mark Carney hôm thứ Tư tuyên bố rằng Canada dự định công nhận Nhà nước Palestine tại một cuộc họp của Liên Hiệp Quốc vào tháng 9 tới, gia tăng áp lực lên chính phủ của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu trong bối cảnh khủng hoảng nhân đạo ở Gaza ngày càng trầm trọng.
Thông báo này được đưa ra sau khi Pháp tuyên bố tuần trước rằng họ sẽ công nhận Nhà nước Palestine, và chỉ một ngày sau khi Anh cho biết họ sẽ làm điều tương tự tại Liên Hiệp Quốc nếu cuộc giao tranh ở Gaza – phần lãnh thổ Palestine bị Israel chiếm đóng – chưa chấm dứt vào thời điểm đó.
“Chúng tôi đang cùng các nước khác hành động để duy trì khả năng giải pháp hai nhà nước, không để thực tế trên thực địa – cái chết, các khu định cư, các cuộc trưng dụng – đạt đến mức không thể đảo ngược,” ông Carney nói.
Ông cho biết quyết định này phụ thuộc vào cam kết cải cách từ phía Chính quyền Palestine (PA), bao gồm tổ chức tổng tuyển cử vào năm 2026 – trong đó Hamas “sẽ không được phép tham gia”.
Các tuyên bố từ những đồng minh thân cận nhất của Israel phản ánh sự phẫn nộ ngày càng gia tăng trên toàn cầu trước tình trạng nhân đạo tồi tệ ở Gaza. Một tổ chức giám sát nạn đói toàn cầu cảnh báo rằng một kịch bản nạn đói tồi tệ nhất đang diễn ra tại vùng đất này.
Bộ Y tế Gaza báo cáo hôm thứ Tư có thêm bảy trường hợp tử vong liên quan đến suy dinh dưỡng, trong đó có một bé gái hai tuổi vốn đã mang bệnh. Văn phòng truyền thông của chính quyền Hamas ở Gaza cho biết quân đội Israel đã giết ít nhất 50 người chỉ trong vòng ba tiếng khi họ cố gắng tiếp cận các xe viện trợ của LHQ tại miền bắc Dải Gaza.
Phản ứng từ Israel và Hoa Kỳ
Bộ Ngoại giao Israel tuyên bố: “Israel bác bỏ tuyên bố của Thủ tướng Canada. Việc thay đổi lập trường của chính phủ Canada vào thời điểm này là phần thưởng cho Hamas và làm tổn hại đến các nỗ lực đạt được lệnh ngừng bắn và giải cứu con tin.”
Một quan chức Tòa Bạch Ốc (giấu tên) nói rằng: “Tổng thống Trump tin rằng công nhận Nhà nước Palestine vào lúc này là hành động tưởng thưởng Hamas – điều ông phản đối. Ông tập trung vào việc đảm bảo người dân Gaza có thực phẩm.” Quan chức này không cho biết liệu Mỹ có được thông báo trước về động thái của Canada hay không.
Đặc phái viên Hoa Kỳ Steve Witkoff sẽ đến Israel vào thứ Năm để thảo luận bước đi tiếp theo nhằm giải quyết tình hình Gaza. Trước đó, Tổng thống Trump cho biết ông kỳ vọng sẽ thiết lập các trung tâm cứu trợ lương thực tại khu vực này.
ISRAEL CÂN NHẮC THÔN TÍNH ĐẤT GAZA
Thành viên nội các an ninh Israel, ông Zeev Elkin, cho biết hôm thứ Tư rằng Israel có thể đe dọa thôn tính một phần Gaza để gây sức ép buộc Hamas phải nhượng bộ. Đây sẽ là đòn giáng mạnh vào hy vọng thành lập nhà nước Palestine.
Elkin cáo buộc Hamas kéo dài đàm phán ngừng bắn để giành thêm nhượng bộ, và cho biết Israel có thể đưa ra tối hậu thư buộc nhóm này đạt thỏa thuận trước khi mở rộng tấn công. “Điều đau đớn nhất với kẻ thù của chúng ta là mất đất. Nếu Hamas cố tình câu giờ, Israel sẽ tuyên bố họ sẽ mất vĩnh viễn phần đất đó,” ông nói.
NHỮNG TIẾNG NÓI TRÁI CHIỀU VỀ VIỆC CÔNG NHẬN NHÀ NƯỚC PALESTINE
Dù việc công nhận Nhà nước Palestine chủ yếu mang tính biểu tượng, nhưng người dân Gaza như ông Saed al-Akhras hy vọng đây là “một bước ngoặt thực sự” trong cách phương Tây nhìn nhận cuộc đấu tranh của Palestine. “Đủ rồi! Người Palestine đã sống hơn 70 năm dưới cảnh giết chóc, phá hủy và chiếm đóng, trong khi thế giới chỉ đứng nhìn,” ông nói.
Tuy nhiên, các gia đình con tin người Israel kêu gọi không công nhận Nhà nước Palestine trước khi các con tin được trả tự do. “Công nhận như vậy không phải là bước tiến đến hòa bình mà là sự thất bại về đạo đức và chính trị, hợp pháp hóa tội ác chiến tranh kinh hoàng,” Diễn đàn Gia đình Con tin tuyên bố.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu hôm thứ Ba cho rằng việc Anh công nhận Nhà nước Palestine là phần thưởng cho “chủ nghĩa khủng bố quái ác” của Hamas. Israel cũng chỉ trích tuyên bố tương tự của Pháp tuần trước.
THỰC TRẠNG KHỦNG HOẢNG NHÂN ĐẠO VẪN TRẦM TRỌNG
Một bé gái hai tuổi mắc bệnh về não đã chết vì đói – cha cô bé nói với Reuters: “Con gái tôi chết vì suy dinh dưỡng và thiếu thuốc. Bác sĩ nói cần có một loại sữa đặc biệt… nhưng chẳng có gì cả. Con bé chết đói. Chúng tôi bất lực.”
Số ca tử vong do đói và suy dinh dưỡng hiện đã lên đến 154 người, trong đó có ít nhất 89 trẻ em, phần lớn xảy ra trong vài tuần gần đây.
Israel cho biết hôm Chủ nhật họ sẽ tạm ngừng hoạt động quân sự 10 giờ mỗi ngày ở một số khu vực Gaza và thiết lập tuyến đường an toàn để viện trợ thực phẩm và thuốc men.
Tuy nhiên, Văn phòng Điều phối Nhân đạo Liên Hợp Quốc cho biết dù đã đưa được nhiều lương thực vào Gaza hơn trong hai ngày đầu của đợt tạm ngừng giao tranh, nhưng khối lượng đó vẫn “rất xa mới đủ”.
Cuộc chiến bắt đầu ngày 7/10/2023, khi Hamas tấn công miền nam Israel, giết khoảng 1.200 người và bắt giữ 251 người – theo số liệu Israel. Kể từ đó, chiến dịch quân sự của Israel đã khiến hơn 60.000 người ở Gaza thiệt mạng và tàn phá phần lớn vùng đất này – theo Bộ Y tế Gaza.
