Ngày 26 tháng 7 (Reuters) – Giao tranh dọc biên giới Thái Lan – Campuchia đã bước sang ngày thứ ba vào thứ Bảy, trong khi các điểm nóng mới tiếp tục bùng phát và cả hai bên đều lên tiếng kêu gọi đối phương chấm dứt chiến sự, bắt đầu đàm phán, đồng thời khẳng định mình hành động trong thế tự vệ và tìm kiếm sự ủng hộ từ quốc tế.
Ít nhất 30 người đã thiệt mạng và hơn 130.000 người phải sơ tán trong đợt giao tranh nghiêm trọng nhất giữa hai nước Đông Nam Á này suốt 13 năm qua.
Hải quân Thái Lan cho biết đã xảy ra đụng độ tại tỉnh ven biển Trat vào sáng thứ Bảy – một mặt trận mới cách các điểm giao tranh trước đó hơn 100 km. Cuộc khủng hoảng ngoại giao bùng phát sau vụ một binh sĩ Campuchia bị bắn chết hồi cuối tháng 5, dẫn đến việc cả hai bên tăng cường lực lượng tại các điểm nóng biên giới và làm lung lay chính phủ liên minh vốn mong manh của Thái Lan.
Tính đến thứ Bảy, số người thiệt mạng phía Thái Lan vẫn là 19, trong khi phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Campuchia – bà Maly Socheata – cho biết phía Campuchia có 5 binh sĩ và 8 dân thường tử vong. Tại huyện Kanthralak thuộc tỉnh Sisaket – gần khu vực giao tranh, nhân viên khách sạn Chianuwat Thalalai chia sẻ: “Hầu như mọi người đều đã rời đi, thị trấn gần như trở thành thành phố hoang. Khách sạn của tôi vẫn mở cửa cho những người gần khu vực biên giới cần nơi trú tạm.”
Tại cuộc họp Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc hôm thứ Sáu, đại sứ Thái Lan cho biết binh sĩ nước này đã bị thương do mìn mới được gài lại trên lãnh thổ Thái Lan trong hai vụ việc kể từ giữa tháng 7 – cáo buộc mà Campuchia cực lực phủ nhận – và tuyên bố rằng Campuchia đã phát động các cuộc tấn công vào sáng thứ Năm.
“Thái Lan kêu gọi Campuchia lập tức chấm dứt mọi hành động thù địch, gây hấn, và nối lại đối thoại một cách thiện chí,” ông Cherdchai Chaivaivid nói trong bài phát biểu được chia sẻ với truyền thông.
MÂU THUẪN KÉO DÀI HÀNG THẬP NIÊN
Bộ Quốc phòng Campuchia cáo buộc Thái Lan “cố tình phát động một cuộc tấn công quân sự bất hợp pháp, không có lý do và được tính toán trước” vào ngày thứ Năm, đồng thời cho biết Thái Lan đang điều động binh lính và thiết bị quân sự đến biên giới.
“Những động thái chuẩn bị quân sự có chủ đích này cho thấy ý định của Thái Lan muốn mở rộng hành vi gây hấn và tiếp tục vi phạm chủ quyền của Campuchia,” tuyên bố từ bộ này nêu rõ hôm thứ Bảy.
Campuchia cũng kêu gọi cộng đồng quốc tế “lên án mạnh mẽ hành vi xâm lược của Thái Lan” và ngăn chặn khả năng mở rộng các hoạt động quân sự của nước này.
Trong khi đó, Bangkok vẫn nhấn mạnh mong muốn giải quyết tranh chấp thông qua đàm phán song phương, đồng thời chỉ trích Campuchia “cố tình né tránh đối thoại thực chất và tìm cách quốc tế hóa vấn đề để phục vụ mục tiêu chính trị riêng.”
Thái Lan và Campuchia đã tranh cãi suốt nhiều thập kỷ về quyền kiểm soát các khu vực chưa phân định ranh giới rõ ràng dọc biên giới đất liền dài 817 km, trong đó quyền sở hữu các đền thờ Hindu cổ như Ta Moan Thom và Preah Vihear từ thế kỷ 11 là trọng tâm của tranh chấp.
Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) đã trao quyền sở hữu đền Preah Vihear cho Campuchia vào năm 1962, nhưng căng thẳng bùng phát trở lại năm 2008 khi Campuchia nộp đơn xin đưa ngôi đền vào danh sách Di sản Thế giới UNESCO. Việc này dẫn đến nhiều cuộc đụng độ lẻ tẻ trong nhiều năm và khiến ít nhất hàng chục người thiệt mạng.
Tháng 6 vừa qua, Campuchia cho biết họ đã yêu cầu ICJ giải quyết tranh chấp, trong khi Thái Lan khẳng định chưa từng công nhận thẩm quyền của tòa và vẫn ưu tiên cách tiếp cận song phương.
