(AP) — Tổng thống Donald Trump vừa ban hành chính sách nới lỏng quy định trong vòng hai năm đối với các nhà máy nhiệt điện than, các cơ sở sản xuất hóa chất và các ngành công nghiệp gây ô nhiễm khác, trong nỗ lực đảo ngược các quy định thời chính quyền Biden mà ông cho là quá khắt khe.
Tối thứ Năm, ông Trump công bố loạt sắc lệnh miễn trừ quy định cho một số ngành công nghiệp mà ông gọi là “thiết yếu đối với an ninh quốc gia.”
Các sắc lệnh này áp dụng cho các nhà máy nhiệt điện than, cơ sở chế biến quặng sắt taconite dùng trong sản xuất thép, và các nhà máy hóa chất tham gia sản xuất chip bán dẫn và thiết bị y tế khử trùng.
Tòa Bạch Ốc cho biết các cơ sở này được phép tuân theo các tiêu chuẩn của Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) từng áp dụng trước khi bị siết chặt dưới thời Tổng thống Joe Biden. Ông Trump chỉ trích các quy định thời Biden là tốn kém và “trong nhiều trường hợp là không thể thực hiện được.” Chính quyền Trump cho rằng hành động này sẽ giúp “duy trì hoạt động không gián đoạn của các ngành công nghiệp trọng yếu nhằm phục vụ an ninh quốc gia mà không phải gánh chịu chi phí quá lớn.”
Trước đó, chính quyền Trump từng miễn trừ hàng chục nhà máy điện than khỏi các quy định về khí thải vì lý do tương tự. EPA dưới thời ông cũng tạo điều kiện để các ngành công nghiệp ô nhiễm khác xin miễn giảm quy định kiểm soát các chất độc hại như thủy ngân, asen và benzen. Một hòm thư điện tử do EPA thiết lập cho phép các công ty gửi yêu cầu miễn trừ theo Đạo luật Không khí Sạch (Clean Air Act) đối với hàng loạt quy định của thời Biden.
Các tổ chức bảo vệ môi trường đã lên án chính sách này, gọi hộp thư điện tử đó là “cổng xả thải hợp pháp” có thể mở đường cho hàng trăm công ty lách luật, gây tổn hại đến sức khỏe cộng đồng và môi trường. Họ cảnh báo rằng tiếp xúc với thủy ngân có thể gây tổn thương não, đặc biệt ở trẻ nhỏ và thai nhi.
Chỉ vài tuần sau khi EPA phát đi lời mời xin miễn trừ, các hiệp hội ngành hóa chất và hóa dầu đại diện cho hàng trăm công ty đã đồng loạt gửi đơn yêu cầu áp dụng miễn trừ diện rộng khỏi các yêu cầu liên bang.
Theo Đạo luật Không khí Sạch, Tổng thống có quyền miễn trừ tạm thời cho các cơ sở công nghiệp nếu công nghệ cần thiết để tuân thủ chưa phổ biến và nếu việc tiếp tục hoạt động được xem là phục vụ lợi ích an ninh quốc gia.
Tuy nhiên, ông John Walke – Giám đốc chương trình Không khí Sạch thuộc Hội đồng Bảo vệ Tài nguyên Thiên nhiên (NRDC) – cho rằng các lý do về công nghệ và an ninh quốc gia chỉ là “cái cớ” để ông Trump ưu ái các tập đoàn lớn.
“Tổng thống Trump vừa ký một tấm vé thông hành miễn trừ hoàn toàn cho các công ty gây ô nhiễm,” ông Walke nói. “Nếu gia đình bạn sống gần các nhà máy này, thì điều đó đồng nghĩa với việc bạn sẽ phải hít thở thêm nhiều hóa chất độc hại hơn.”
Hồi tháng 4, EPA đã chính thức cấp miễn trừ hai năm cho gần 70 nhà máy nhiệt điện than khỏi các quy định liên bang về giảm khí thải độc hại. Danh sách đăng trên trang web của cơ quan này ghi nhận ít nhất 66 nhà máy điện do 47 công ty vận hành đang được miễn tuân thủ quy định thời Biden.
Giám đốc EPA, ông Lee Zeldin, cũng công bố kế hoạch bãi bỏ hàng loạt quy định môi trường cốt lõi liên quan đến không khí sạch, nước sạch và biến đổi khí hậu. Ông tuyên bố rằng đây là “ngày quan trọng nhất trong lịch sử nước Mỹ về việc giảm bớt rào cản quy định.”
Một cuộc điều tra của Associated Press cho thấy nếu các quy định bị bãi bỏ thực sự được thực thi, nước Mỹ có thể mất đi cơ hội cứu sống khoảng 30.000 người mỗi năm và tổn thất khoảng 275 tỷ USD mỗi năm, dựa trên ước tính của chính EPA và nhiều nghiên cứu độc lập.
Trong một diễn biến liên quan, EPA cũng thông báo sẽ cho các công ty điện lực thêm một năm để kiểm tra và báo cáo về tình trạng ô nhiễm từ các bãi tro than độc hại trên toàn quốc.
“Hành động hôm nay sẽ mang lại sự nới lỏng cần thiết cho ngành năng lượng và góp phần khai phóng tiềm năng năng lượng của nước Mỹ,” Giám đốc Zeldin phát biểu.
