(AP) — Tranh luận về dự luật ngân sách và chính sách toàn diện của Tổng thống Donald Trump đã khép lại tại Quốc hội. Giờ đây, cuộc đối đầu chuyển sang toàn quốc.
Từ Thung lũng Trung California đến các bang chiến địa miền Trung Tây và những khu vực ngoại ô phía Đông Bắc, đạo luật mới đã bắt đầu tác động sâu sắc đến cục diện cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ 2026 — cuộc chiến then chốt nhằm giành lại quyền kiểm soát Hạ viện. Kết quả cuộc bầu cử này sẽ định hình hai năm cuối nhiệm kỳ của ông Trump tại Tòa Bạch Ốc.
Đảng Dân chủ cần giành thêm ít nhất ba ghế để phá vỡ thế kiểm soát của Đảng Cộng hòa tại Washington và tái lập một trung tâm quyền lực nhằm kiềm chế Tổng thống. Áp lực gia tăng khi Thượng viện có phần “bất lợi” hơn, do phần lớn các ghế được tranh cử giữa nhiệm kỳ 2026 nằm tại các bang có xu hướng nghiêng về Cộng hòa.
Theo quan điểm của Cộng hòa, họ đã thực hiện được ba cam kết lớn: giảm thuế toàn diện, đầu tư chưa từng có vào thực thi nhập cư và cắt giảm các chương trình an sinh xã hội. Trong khi đó, Dân chủ nhìn thấy một đạo luật cắt giảm tiếp cận bảo hiểm y tế, tăng chi phí cho tầng lớp trung lưu, giảm thuế cho người giàu, bóp nghẹt các chương trình năng lượng xanh và hạn chế quyền của người lao động.
“Đây là minh chứng cho lời hứa gãy đổ mà họ từng đưa ra với người dân Mỹ,” Dân biểu Suzan DelBene (Dân chủ – Washington), Chủ tịch Ủy ban vận động Hạ viện của Đảng Dân chủ, phát biểu. “Chúng tôi sẽ tiếp tục buộc họ phải chịu trách nhiệm vì lá phiếu này.”
Hai đảng chuẩn bị cho một trận chiến cam go
Việc cử tri có chia sẻ quan điểm đó hay không sẽ tùy thuộc vào từng địa hạt, nhưng rõ ràng sẽ có nơi diễn ra gay gắt hơn nơi khác. Trong số 435 địa hạt Hạ viện, chỉ có 69 cuộc đua vào năm 2024 có tỷ lệ chênh lệch dưới 10 điểm phần trăm.
Ủy ban Vận động Hạ viện của Đảng Dân chủ (DCCC) xác định có 26 ghế Dân chủ cần bảo vệ chặt chẽ và 35 ghế Cộng hòa có thể lật ngược. Phía Cộng hòa, Ủy ban Quốc gia Vận động Hạ viện (NRCC) liệt kê 18 dân biểu đương nhiệm là ưu tiên hàng đầu, cộng thêm hai địa hạt trống do nghỉ hưu.
Số lượng “địa hạt chéo” – nơi tổng thống và dân biểu thuộc hai đảng khác nhau – hiện ở mức thấp lịch sử: Chỉ có 13 dân biểu Dân chủ đại diện cho các địa hạt mà Trump thắng vào năm 2024, và chỉ có 3 dân biểu Cộng hòa đến từ các địa hạt mà Kamala Harris chiến thắng.
Bản đồ tranh cử sẽ còn biến động do có thêm ứng cử viên mới hoặc dân biểu nghỉ hưu. Tuy nhiên, một số cụm địa hạt chắc chắn sẽ mang tính quyết định.
California, dù nghiêng về Dân chủ trên toàn bang, vẫn có ít nhất 9 địa hạt sẽ cạnh tranh quyết liệt: 3 ở Thung lũng Trung và 6 ở Nam California. Trong số đó, Dân chủ nắm giữ 6 ghế, Cộng hòa giữ 3.
Pennsylvania có 4 địa hạt luôn nằm trong top sát nút toàn quốc qua nhiều kỳ bầu cử. Đáng chú ý là ghế của Dân biểu Brian Fitzpatrick (Cộng hòa), một trong hai người duy nhất trong đảng bỏ phiếu chống lại dự luật của Trump, với lý do lo ngại việc cắt giảm Medicaid.
Phó Tổng thống JD Vance dự kiến sẽ đến địa hạt của Dân biểu Rob Bresnahan (Cộng hòa – Tây Bắc Pennsylvania) vào thứ Tư để quảng bá cho đạo luật của GOP. Địa hạt này là mục tiêu hàng đầu của Đảng Dân chủ.
Iowa và Wisconsin có bốn địa hạt liền kề do Cộng hòa nắm giữ, thuộc vùng nông nghiệp – nơi cử tri có thể bị ảnh hưởng bởi hệ quả từ chính sách thuế quan của Trump.
Dân chủ tìm cách định nghĩa lại GOP
Ngoài biệt danh đối lập — Trump gọi đây là “Dự luật Đẹp và Hoành tráng,” trong khi Dân chủ mỉa mai là “Dự luật Xấu xí Khủng khiếp” — đạo luật dài 900 trang thực chất là tổ hợp chính sách có tác động rất đa dạng.
Dân chủ tấn công vào các khoản cắt giảm Medicaid và trợ cấp thực phẩm, nhiều khoản trong số đó được thiết kế để phát huy tác động sau kỳ bầu cử 2026. Họ cũng chỉ trích việc GOP từ chối gia hạn tín dụng thuế cho người mua bảo hiểm theo Đạo luật Obamacare.
Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) ước tính đạo luật sẽ khiến 11,8 triệu người mất bảo hiểm vào năm 2034, và 3 triệu người không còn đủ điều kiện nhận trợ cấp SNAP (chương trình tem phiếu thực phẩm).
“Sẽ có người chết ở Louisiana và nhiều nơi khác,” Lãnh đạo Thiểu số Hạ viện Hakeem Jeffries cảnh báo trong buổi tiếp xúc cử tri tại bang quê nhà của Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson.
Jeffries nêu rõ trường hợp của Dân biểu David Valadao (Cộng hòa – California), người đại diện một địa hạt nông nghiệp nơi hơn nửa dân số phụ thuộc vào chương trình Medicaid. California cho phép cả cư dân hợp pháp và người nhập cư không giấy tờ được tham gia Medicaid, giúp tài trợ cho toàn bộ hệ thống y tế — từ bệnh viện đến viện dưỡng lão.
Trong khi đó, Cộng hòa cho rằng việc siết điều kiện lao động đối với người nhận Medicaid là điểm cộng đáng giá.
“Tôi bỏ phiếu ủng hộ dự luật này vì nó bảo vệ Medicaid cho những người cần thiết nhất — trẻ em, phụ nữ mang thai, người khuyết tật và người già,” Valadao nói. “Tôi hiểu tầm quan trọng của chương trình với cử tri địa phương.”
Cộng hòa hy vọng cử tri sẽ thấy… giảm thuế
Dự luật bao gồm 4,5 nghìn tỷ USD cắt giảm thuế, duy trì vĩnh viễn các mức thuế từ nhiệm kỳ đầu của Trump.
Các cố vấn tranh cử GOP đang tấn công Dân chủ vì “gây tăng chi phí” cho hộ gia đình bằng cách phản đối dự luật. Họ nhấn mạnh các điểm cụ thể được lòng dân:
Tăng tín dụng thuế trẻ em từ 2.000 lên 2.200 USD (dù người thu nhập thấp có thể không nhận đủ mức này)
Khấu trừ mới cho tiền boa, thu nhập làm thêm giờ và lãi vay mua ô tô
Khấu trừ đặc biệt cho người cao tuổi có thu nhập dưới 75.000 USD/năm
“Người dân sẽ có nhiều tiền mang về nhà hơn, có thêm việc làm, thêm cơ hội,” Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson nói trên Fox News. “Kinh tế sẽ khởi sắc, và chúng tôi có thể chỉ ra điều đó như một kết quả hiển nhiên.”
Tuy nhiên, theo Dân chủ, những người được lợi nhiều nhất là giới nhà giàu và doanh nghiệp. Gắn điều đó với các đợt cắt giảm an sinh, Dân biểu Debbie Wasserman Schultz (Florida) kết luận:
“Sự tàn nhẫn chính là mục tiêu.”
Di dân: “át chủ bài” của Trump
Chính sách nhập cư vẫn là lá bài mạnh của Trump trong cuộc bầu cử 2024. Cộng hòa tin rằng khoản đầu tư lớn vào thực thi di trú sẽ tiếp tục giúp họ ghi điểm. Trong khi đó, Dân chủ cáo buộc Trump đi quá xa với kế hoạch trục xuất hàng loạt.
Ván bài Trump
Tổng thống vẫn là biến số lớn nhất.
Dân chủ nhắc lại năm 2018 — khi họ giành thêm 40 ghế để lấy lại Hạ viện. Trong năm 2025, Dân chủ tiếp tục thắng lớn trong các cuộc bầu cử đặc biệt với mức chênh lệch hai chữ số so với kết quả tổng tuyển cử 2024. Xu hướng này cũng xuất hiện sau chiến thắng của Trump năm 2016.
“Điều đó phản ánh sự vỡ mộng của cử tri khi Trump thật sự cầm quyền,” một chiến lược gia Dân chủ nhận định.
Cộng hòa phản biện rằng mức tín nhiệm của Trump hiện cao hơn năm 2017, nhưng vẫn phải đối mặt với thách thức lớn hơn — đặc biệt khi cử tri ưa Trump không trực tiếp bỏ phiếu giữa kỳ.
Ngược lại, Dân chủ phải tìm cách huy động những cử tri không bầu cho Cộng hòa nhưng dễ ở nhà không đi bầu.
“Chúng tôi sẽ làm tất cả mọi thứ có thể để chấm dứt cơn ác mộng quốc gia này,” Jeffries tuyên bố.
