Ngày 7 tháng 7 (Reuters) – Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hôm thứ Hai đã bắt đầu thông báo đến các đối tác thương mại – từ những cường quốc như Nhật Bản và Hàn Quốc đến các nền kinh tế nhỏ hơn – rằng mức thuế nhập khẩu cao hơn đáng kể sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1 tháng 8, đánh dấu một giai đoạn mới trong cuộc chiến thương mại toàn cầu mà ông phát động đầu năm nay.
Tổng cộng 14 quốc gia đã nhận được thư, bao gồm cả những đối tác xuất khẩu nhỏ của Mỹ như Serbia, Thái Lan và Tunisia. Các bức thư hàm ý vẫn còn cơ hội đàm phán, song đồng thời cảnh báo rằng bất kỳ hành động trả đũa nào cũng sẽ bị đáp trả tương xứng.
“Nếu vì bất cứ lý do gì các ông quyết định tăng thuế lên hàng Mỹ, thì mức thuế mà các ông chọn sẽ được cộng thêm vào 25% mà chúng tôi đang áp,” ông Trump viết trong thư gửi lãnh đạo Nhật Bản và Hàn Quốc, được đăng trên nền tảng Truth Social.
Các mức thuế cao hơn – được tính trên hàng nhập khẩu nước ngoài vào Mỹ – sẽ có hiệu lực từ ngày 1/8, và sẽ không được cộng gộp với những loại thuế đặc thù đã được công bố trước đó như đối với ô tô, thép hay nhôm.
Điều đó có nghĩa là, thuế đối với ô tô Nhật Bản vẫn duy trì ở mức 25%, thay vì tăng lên 50% nếu cộng thêm mức thuế mới như một số trường hợp trước đây.
Đồng hồ đếm ngược đang tích tắc với các nước còn lại khi ông Trump khơi mào cuộc chiến thương mại vào tháng Tư, làm rung chuyển thị trường tài chính toàn cầu và buộc các nhà hoạch định chính sách phải vội vã tìm cách bảo vệ nền kinh tế trong nước.
Tuy nhiên, các đối tác thương mại vừa được gia hạn thêm thời gian khi Trump ký sắc lệnh gia hạn hạn chót đàm phán đến ngày 1/8, thay vì ngày thứ Tư sắp tới.
Đến nay, mới chỉ có Anh và Việt Nam là hai quốc gia đạt được thỏa thuận với Mỹ. Phần lớn thế giới vẫn chưa rõ kết quả sau nhiều tháng thương lượng, trong lúc Trump liên tục đe dọa tăng thuế mạnh tay.
Mức thuế với Hàn Quốc giữ nguyên như công bố ban đầu, trong khi với Nhật Bản tăng thêm 1 điểm phần trăm so với thông báo ngày 2/4. Sau đó một tuần, Trump tạm thời giới hạn mức thuế đối ứng tối đa là 10% cho đến ngày thứ Tư.
Trump tuyên bố các mức thuế mới như sau:
25% với hàng hóa từ: Tunisia, Malaysia, Kazakhstan
30% với: Nam Phi, Bosnia & Herzegovina
32% với: Indonesia
35% với: Serbia, Bangladesh
36% với: Campuchia, Thái Lan
40% với: Lào, Myanmar
Phản ứng từ các nước
Bộ Công nghiệp Hàn Quốc tuyên bố sẽ tăng tốc đàm phán với Mỹ, xem mức thuế 25% như một giai đoạn gia hạn và khẳng định:
“Chúng tôi sẽ đẩy mạnh thương lượng trong thời gian còn lại để đạt kết quả đôi bên cùng có lợi và nhanh chóng chấm dứt tình trạng bất ổn do thuế quan gây ra.”
Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa gọi mức thuế 30% là “phi lý”, viện dẫn rằng 77% hàng Mỹ vào Nam Phi được miễn thuế. Văn phòng Tổng thống cho biết chính phủ nước này sẽ tiếp tục đối thoại với Mỹ.
Đại sứ quán Nhật Bản tại Washington từ chối bình luận.
Thị trường chao đảo
Thị trường chứng khoán Mỹ sụt giảm, đánh dấu một lần nữa sự bất ổn khi chính sách thương mại của Trump khiến giới đầu tư lao đao.
Chỉ số S&P 500 giảm khoảng 0,8%, mức giảm mạnh nhất trong ba tuần. Cổ phiếu các hãng ô tô Nhật niêm yết tại Mỹ như Toyota và Honda lần lượt mất 4,0% và 3,9%. Đồng USD tăng mạnh so với yên Nhật và won Hàn Quốc.
“Chuyện thuế quan đã rút cạn động lực của thị trường,” nhà kinh tế trưởng Brian Jacobsen tại Annex Wealth Management nhận định. Ông nói thêm rằng các mức thuế được làm tròn xuống, và nội dung thư mang tính ‘chốt giá – không thương lượng’.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cũng tiết lộ trong ngày rằng ông đang nhận được “một núi đề xuất vào phút chót” từ các quốc gia mong muốn đạt được thỏa thuận trước khi bị áp thuế.
EU và khối BRICS
Một số nguồn tin trong Liên minh châu Âu (EU) cho biết EU sẽ không nằm trong danh sách các nước bị áp thuế mới, vì hai bên vẫn đang tiến hành đàm phán để đạt thỏa thuận trước thời hạn chót.
Trong khi đó, Trump đe dọa sẽ áp thêm 10% thuế với các quốc gia thuộc nhóm BRICS (Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, Nam Phi…) nếu họ áp dụng chính sách bị xem là “chống Mỹ”.
