WASHINGTON/OTTAWA, ngày 5 tháng 3 (Reuters) – Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ miễn thuế 25% đối với các hãng sản xuất ô tô từ Canada và Mexico trong một tháng, miễn là họ tuân thủ các quy định thương mại tự do hiện hành, Tòa Bạch Ốc thông báo hôm thứ Tư. Quyết định này đã giúp tạm thời ngăn chặn đà lao dốc mạnh nhất của Phố Wall trong gần ba tháng.
Tòa Bạch Ốc cũng cho biết Trump sẵn sàng xem xét miễn thuế cho các sản phẩm khác, với mức thuế mới đã có hiệu lực từ thứ Ba.
Tuy nhiên, Trump nhấn mạnh rằng ông vẫn tiếp tục cuộc chiến thương mại với Canada và Mexico, đồng thời gia tăng áp lực buộc hai nước này phải kiểm soát tình trạng buôn lậu fentanyl. Sau cuộc điện đàm với Thủ tướng Canada Justin Trudeau, Trump tuyên bố ông chưa thấy đủ bằng chứng cho thấy tình hình đã cải thiện.
“Ông ấy nói rằng tình hình đã khá hơn, nhưng tôi đáp lại: ‘Thế là chưa đủ tốt’,” Trump viết trên nền tảng Truth Social của mình. “Cuộc gọi kết thúc theo cách ‘hơi’ thân thiện!” Văn phòng của Trudeau xác nhận các cuộc thảo luận sẽ tiếp tục. Số liệu chính thức cho thấy chỉ một phần nhỏ fentanyl tại Mỹ được vận chuyển qua biên giới Canada.
Lệnh miễn thuế tạm thời trong một tháng đã giúp cổ phiếu ngành ô tô phục hồi, nhưng căng thẳng thương mại vẫn khiến các doanh nghiệp Mỹ lo ngại và làm giảm niềm tin tiêu dùng, dẫn đến làn sóng bán tháo cổ phiếu trong những ngày gần đây.
Cổ phiếu General Motors (GM.N) tăng 7,2% và Ford (F.N) tăng 5,8% vào thứ Tư, nhưng cả hai vẫn giảm so với đầu năm.
Thách thức với ngành ô tô
Thuế quan của Trump gây khó khăn lớn cho các hãng sản xuất ô tô, vì chuỗi cung ứng của họ trải dài qua cả ba quốc gia Bắc Mỹ, với các bộ phận thường được vận chuyển qua biên giới nhiều lần trong quá trình sản xuất.
Lệnh miễn thuế trong một tháng đối với các phương tiện đáp ứng quy tắc xuất xứ phức tạp của Hiệp định Mỹ-Mexico-Canada (USMCA), như Trump đã đề xuất, sẽ có lợi cho Ford, GM và Stellantis (STLAM.MI).
Trump cũng có thể xóa bỏ mức thuế 10% đối với dầu thô và xăng nhập khẩu từ Canada nếu chúng tuân thủ quy tắc xuất xứ của USMCA, theo một nguồn tin thân cận với các cuộc thảo luận.
Bộ trưởng Nông nghiệp Mỹ Brooke Rollins nói với Bloomberg rằng chính quyền có thể xem xét miễn thuế cho một số sản phẩm nông nghiệp, bao gồm phân bón và kali.
Căng thẳng thương mại leo thang
Các biện pháp thuế quan của Trump đã làm xấu đi quan hệ giữa ba quốc gia. Canada đã đáp trả bằng các mức thuế riêng đối với hàng nhập khẩu từ Mỹ, trong khi Mexico cũng tuyên bố sẽ có biện pháp trả đũa.
Fentanyl là nguyên nhân chính gây ra hơn 100.000 ca tử vong do dùng thuốc quá liều mỗi năm ở Mỹ. Giới chức Mỹ cho rằng Canada và Mexico là các điểm trung chuyển fentanyl và các tiền chất hóa học vào Mỹ, mặc dù dữ liệu công khai cho thấy chỉ 0,2% lượng fentanyl bị thu giữ có nguồn gốc từ Canada.
Các mức thuế này có thể làm suy yếu sự phục hồi kinh tế của Canada và thậm chí đẩy nước này vào suy thoái. Canada phụ thuộc vào Mỹ đối với 75% kim ngạch xuất khẩu và một phần ba tổng nhập khẩu. Chính phủ Canada tuyên bố sẽ đáp trả mạnh mẽ nếu cần thiết.
Ngoại trưởng Canada Mélanie Joly cảnh báo rằng nước này có thể sử dụng dầu khí làm đòn bẩy trong đàm phán nếu Mỹ tiếp tục leo thang thuế quan đối với hàng nhập khẩu từ Canada.
“Có quá nhiều sự khó lường và hỗn loạn từ Tòa Bạch Ốc vào lúc này,” bà Joly nói với các phóng viên, nhấn mạnh rằng Canada không thể “chịu đựng tình trạng tâm lý bất ổn này cứ lặp lại mỗi 30 ngày.”
Tác động đối với kinh tế Mỹ
Căng thẳng thương mại có thể đang tác động tiêu cực đến nền kinh tế Mỹ. Dữ liệu công bố hôm thứ Tư cho thấy tăng trưởng việc làm chững lại, trong khi tiền lương của những lao động thay đổi công việc cũng tăng chậm hơn. Một báo cáo khác từ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cho thấy nhiều doanh nghiệp vẫn lo ngại và chưa rõ ràng về tác động từ các chính sách của Trump.
Chỉ số đồng USD đã chạm mức thấp nhất trong ba tháng vào thứ Tư. Các chỉ số chứng khoán Mỹ, vốn đã giảm mạnh trong tuần này, cũng có dấu hiệu phục hồi. Chỉ số S&P 500 tăng 1,1%, lấy lại khoảng một phần ba mức giảm trong hai ngày trước đó.
Ngoài ra, Trump cũng đã áp đặt mức thuế bổ sung 10% đối với hàng hóa Trung Quốc, và Bắc Kinh đã đáp trả bằng các biện pháp thuế quan tương ứng.
Lợi ích cho ngành ô tô Detroit
Các mức thuế có thể gây rủi ro cho ngành xe bán tải – một trong những sản phẩm mang lại lợi nhuận lớn nhất cho các hãng xe Detroit – nếu không có một thỏa thuận dài hạn.
Một phân tích cho thấy thuế quan có thể làm tăng giá xe trung bình thêm 3.000 USD, thậm chí lên tới 7.000 USD đối với các mẫu xe nhập từ Mexico và Canada. Điều này có thể ảnh hưởng đến người mua, vốn theo khảo sát của Edmunds, thường có xu hướng ủng hộ đảng Cộng hòa.
Thông báo của Trump được đưa ra một ngày sau cuộc điện đàm với các CEO của Ford, GM và Stellantis. Các mẫu xe do ba hãng này sản xuất tuân thủ các quy định chặt chẽ của USMCA, yêu cầu ít nhất 75% linh kiện xe phải có nguồn gốc từ Bắc Mỹ để được miễn thuế nhập khẩu vào Mỹ.
Hiệp hội Chính sách Ô tô Mỹ hoan nghênh quyết định miễn thuế của Trump:
“Các nhà sản xuất ô tô Mỹ – Ford, GM và Stellantis – hoan nghênh Tổng thống Trump đã công nhận rằng các phương tiện và linh kiện đáp ứng các yêu cầu cao của USMCA nên được miễn thuế,” Matt Blunt, Chủ tịch Hiệp hội Chính sách Ô tô Mỹ, cho biết.
Một số hãng xe nước ngoài có nhà máy lớn tại Mỹ, như Honda và Toyota, cũng có thể hưởng lợi từ lệnh miễn thuế này. Tuy nhiên, những đối thủ không đáp ứng tiêu chuẩn USMCA sẽ phải chịu mức thuế 25% đầy đủ.
