Việc tổng thống sa thải hàng loạt các tổng thanh tra là không thể bào chữa được. Phản ứng từ các đảng viên Cộng hòa trong quốc hội càng làm tăng thêm sự tổn thương.
Vào tháng 4 năm 2020, khi Trump tập trung vào một đại dịch đang gia tăng và gây tử vong, thì vị tổng thống khi đó đã làm một điều hoàn toàn bất ngờ vào đêm thứ Sáu: Ông sa thải tổng thanh tra của cộng đồng tình báo.
Một tháng sau, cũng vào đêm thứ Sáu, đảng Cộng hòa này đã sa thải tổng thanh tra của Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh.
Vài tuần sau, ông lại làm điều tương tự với tổng thanh tra của Bộ Ngoại giao — vào đêm thứ Sáu.
Tờ New York Times đưa tin rằng Toà Bạch Ốc dường như đang tham gia vào một “cuộc chơi quyền lực chống lại các tổng thanh tra bán độc lập trong toàn chính phủ”, xuất phát từ “sự thiếu kiên nhẫn của tổng thống với những tiếng nói độc lập trong chính phủ mà ông ta cho là không trung thành”.
David Ignatius của tờ Washington Post cũng chỉ trích Trump vì đã phát động “một chiến dịch không ngừng nghỉ — được tiến hành ngay cả trong bối cảnh đại dịch — chống lại những người và tổ chức có thể buộc ông phải chịu trách nhiệm”.
Trong năm cuối cùng của nhiệm kỳ đầu tiên, đảng Cộng hòa đã loại bỏ bốn trong số các viên chức giám sát này. Khi nhiệm kỳ thứ hai của ông bắt đầu, Trump đang tiếp tục từ nơi ông đã dừng lại.
Đồng nghiệp của tôi tại MSNBC, Clarissa-Jan Lim đã nêu bật động tác mới nhất của tổng thống chống lại các tổng thanh tra — những người một lần nữa bị nhắm mục tiêu vào đêm muộn thứ Sáu.
Donald Trump đã sa thải nhiều tổng thanh tra vào đêm muộn thứ Sáu, loại bỏ các giám sát viên độc lập được giao nhiệm vụ điều tra hành vi lạm dụng và sai trái trong các cơ quan liên bang trong một động tác có khả năng vi phạm luật liên bang. … Số lượng chính xác các tổng thanh tra bị sa thải vẫn chưa rõ ràng.
NBC News đưa tin rằng ít nhất 12 người đã bị sa thải. Tờ Washington Post, trích dẫn những người quen thuộc với các hành động này, đã báo cáo con số là ít nhất 14 trên một số cơ quan.
Ngay từ đầu, vấn đề rõ ràng với động tác như vậy là động cơ rõ ràng: Tổng thanh tra chịu trách nhiệm điều tra hành vi sai trái nội bộ, các hành vi vi phạm đạo đức có thể xảy ra, cáo buộc tham nhũng và gian lận, và quản lý yếu kém. Đối với Trump, người không xa lạ gì với các cáo buộc tham nhũng, việc nhắm mục tiêu vào những cơ quan giám sát này đặt ra đủ loại câu hỏi về loại hành động mà chính quyền mới hy vọng sẽ thoát tội trong những tuần, tháng và năm tới.
Liên quan đến điều này, một trong những tổng thanh tra bị sa thải đã nói với tờ The Washington Post, “Đây là một cuộc thảm sát lan rộng. Bất kỳ ai mà Trump đưa vào lúc này sẽ bị coi là những người trung thành, và điều đó làm suy yếu toàn bộ hệ thống.”
Nhưng có lẽ quan trọng nhất trong tất cả là sự thật rõ ràng rằng hành động của Toà Bạch Ốc trái ngược với luật liên bang.
Báo cáo của tờ New York Times về những diễn biến này giải thích, “Việc sa thải đã vi phạm luật yêu cầu các tổng thống phải thông báo trước cho Quốc hội 30 ngày trước khi sa thải bất kỳ tổng thanh tra nào, cùng với lý do sa thải.
Chỉ hai năm trước, Quốc hội đã củng cố điều khoản đó bằng cách yêu cầu thông báo phải bao gồm “lý do chính đáng, bao gồm lý do chi tiết và cụ thể” cho việc bãi nhiệm.
Điều này khiến Norm Eisen, cựu luật sư về đạo đức của Toà Bạch Ốc, nói với Jen Psaki của MSNBC rằng động tác của Trump là “một hành động bất hợp pháp trắng trợn”.
Không có gì ngạc nhiên khi các đảng viên Dân chủ tại Quốc hội không mất nhiều thời gian để bày tỏ sự phẫn nộ.
Lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Schumer gọi đó là “một cuộc thanh trừng lạnh lùng” và “một cách tiếp cận vô luật pháp mà Donald Trump và chính quyền của ông đang thực hiện”.
Trưởng nhóm thiểu số tại Thượng viện Dick Durbin cho biết động tác này là “một nỗ lực trắng trợn nhằm thao túng các văn phòng này để làm ngơ khi xảy ra hành vi vi phạm pháp luật”.
Dân biểu đảng Dân chủ Adam Smith của Washington, thành viên cấp cao trong Ủy ban Quân vụ Hạ viện, đã gọi đó là “cuộc thảm sát nửa đêm” của Trump.
Để bào chữa, tổng thống nói với các phóng viên rằng động tác của ông là “một việc rất thường làm”.
Tất nhiên, điều này trái ngược với sự thật: Kể từ khi luật hiện hành được ban hành, chưa từng có vụ sa thải hàng loạt nào đối với các tổng thanh tra.
Nhưng phản ứng từ những người Cộng hòa trong Quốc hội cũng quan trọng không kém.
Bốn năm trước, khi Trump nhắm vào các tổng thanh tra, nhiều quan chức GOP đã phản ứng lại.
Thượng nghị sĩ Cộng hòa Chuck Grassley của Iowa — theo bất kỳ thước đo công bằng nào, một nhà lãnh đạo trong nhiều năm về bảo vệ các tổng thanh tra — đặc biệt tức giận.
Nhưng sau vụ sa thải của Trump vào đêm thứ Sáu, một quan chức GOP sau một người khác đã xếp hàng để bày tỏ sự ủng hộ hoặc thờ ơ. Thượng nghị sĩ Cộng hòa Lindsey Graham đã xuất hiện trên chương trình “Meet the Press” của NBC News, thừa nhận rằng các vụ sa thải dường như là bất hợp pháp “về mặt kỹ thuật”, nhưng Lindsey Graham vẫn ủng hộ động tác này.
Ngay cả Grassley cũng nói, “Có thể có lý do chính đáng khiến các tổng thanh tra bị sa thải”, mặc dù nói rằng ông ta muốn “giải thích thêm”.
Động thái vào đêm thứ Sáu của tổng thống là không thể bào chữa được. Phản ứng của GOP đã đổ thêm dầu vào lửa.
Đối với tương lai gần, Hội đồng Tổng thanh tra về Chính trực và Hiệu quả, đại diện cho thanh tra.
ND
