CALITODAY (28/11/2025): Andriy Yermak, chánh văn phòng của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và là nhà đàm phán chính trong các cuộc hòa đàm với Mỹ, đã từ chức, Zelensky thông báo vào thứ Sáu.
Trong bài phát biểu hàng tối, Tổng thống Ukraine nói ông “biết ơn” Yermak “vì luôn đại diện cho quan điểm của Ukraine trong các cuộc đàm phán một cách chính xác như nó cần được thể hiện. Đó luôn là một quan điểm yêu nước.”
Zelensky bổ sung rằng ông sẽ phỏng vấn các ứng viên tiềm năng cho vị trí này vào thứ Bảy.
Yermak, một cộng sự lâu năm của Zelensky, cho biết vào thứ Sáu trên Telegram rằng nhà ông đã bị Cơ quan Chống tham nhũng Quốc gia Ukraine và Văn phòng Công tố viên Chuyên trách Chống tham nhũng khám xét. Hai cơ quan này đang điều tra liệu Timur Mindich, một đồng minh lâu năm khác của Zelensky, có dẫn đầu một nhóm rửa khoảng 100 triệu USD tiền hối lộ từ ngành năng lượng Ukraine hay không.
Phó chánh văn phòng cũ của Yermak, Andriy Smyrnov, đã bị cáo buộc làm giàu bất hợp pháp, rửa tiền và hối lộ năm ngoái, theo The Kyiv Independent. Kyrylo Tymoshenko và Rostyslav Shurma, hai phó cũ khác của Yermak, cũng từng bị điều tra về tham nhũng nhưng chưa bị buộc tội, trang tin này cho biết.
Sự biến động trong văn phòng của Zelensky diễn ra trong bối cảnh các cuộc đàm phán hòa bình giữa Mỹ và Ukraine tiếp tục.
Chính quyền Trump đề xuất một kế hoạch 28 điểm, được soạn thảo với các quan chức Nga, nhằm chấm dứt chiến tranh đang diễn ra của Nga tại Ukraine tuần trước, với nội dung sau đó được điều chỉnh dựa trên ý kiến từ các quan chức Ukraine và châu Âu.
Tổng thống Trump nói với các phóng viên trên Không lực Một vào thứ Ba rằng các nhà đàm phán đang “gặt hái tiến triển” về một thỏa thuận. Ông cho biết đặc phái viên Steve Witkoff, và có thể con rể của Trump, Jared Kushner, nhiều khả năng sẽ gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Moscow vào tuần tới.
Trong khi đó, Putin nói vào thứ Năm rằng kế hoạch hòa bình của chính quyền Mỹ có thể là “cơ sở” cho một thỏa thuận.
Trong bài phát biểu thứ Sáu, Zelensky lưu ý rằng các cuộc gặp giữa một phái đoàn Ukraine — bao gồm Andrii Hnatov, Tổng tham mưu trưởng lực lượng vũ trang Ukraine, và các quan chức khác — với các quan chức Mỹ “sẽ được tổ chức rất sớm.”
Tổng thống Trump cho biết hôm thứ Sáu rằng ông sẽ hủy bỏ mọi sắc lệnh hành pháp mà cựu Tổng thống Biden đã ban hành nhưng không đích thân ký.
“Bất kỳ tài liệu nào được Joe Biden Ngái Ngủ ký bằng bút Autopen, chiếm khoảng 92% trong số đó, đều bị chấm dứt hiệu lực và không còn giá trị sử dụng. Bút Autopen không được phép sử dụng nếu không có sự chấp thuận cụ thể từ Tổng thống Hoa Kỳ”, Trump viết trong bài đăng chiều thứ Sáu trên nền tảng Truth Social của mình.
“Bọn cực tả điên rồ đang vây quanh Biden quanh chiếc Bàn Kiên Quyết tuyệt đẹp trong Phòng Bầu dục đã tước đoạt chức Tổng thống của ông ta. Tôi xin hủy bỏ tất cả các Sắc lệnh Hành pháp, và bất kỳ sắc lệnh nào khác không được ký trực tiếp bởi Joe Biden Gian Lận, bởi vì những người điều hành Autopen đã làm như vậy một cách bất hợp pháp. Joe Biden không hề liên quan đến quy trình Autopen, và nếu ông ta nói có, ông ta sẽ bị buộc tội khai man. Cảm ơn sự quan tâm của các bạn đối với vấn đề này!” Trump nói thêm.
Trước khi Trump ân xá cho hai chú gà tây Gobble và Waddle vào thứ Ba, ông đã nói đùa rằng lệnh ân xá cho chú gà tây của người tiền nhiệm không hợp lệ vì ông đã sử dụng bút tự động.
“Sau một cuộc điều tra kỹ lưỡng và rất nghiêm ngặt… về một tình huống khủng khiếp do một người đàn ông tên là Sleepy Joe Biden gây ra, năm ngoái ông đã sử dụng bút tự động để ân xá cho con gà tây”, Trump nói.
“Vì vậy, tôi có nhiệm vụ chính thức là xác định, và tôi đã xác định, rằng lễ ân xá gà tây năm ngoái là hoàn toàn không hợp lệ”, tổng thống tiếp tục.
Vào tháng 9, Nhà Trắng đã khánh thành “Đại lộ Danh vọng Tổng thống” bên ngoài Phòng Bầu dục, nơi có chân dung của tất cả các tổng thống , ngoại trừ Biden. Ảnh và video từ Nhà Trắng có khung vàng của các tổng thống trước, nhưng thay vì chân dung của Biden, lại có ảnh một chiếc “bút tự động” đang viết chữ ký của ông.
Trump và những người thân cận đã tập trung nhiều vào việc người tiền nhiệm của ông sử dụng bút tự động, một công cụ để ký các tài liệu chính thức thay cho chữ ký thủ công. Cả các tổng thống thuộc cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa đều đã sử dụng công cụ này.
Biden phải đối mặt với những lo ngại về tuổi tác và tình trạng tinh thần của mình trong suốt nhiệm kỳ tổng thống, nhưng những lo ngại đó trở nên rõ rệt hơn sau màn tranh luận khó khăn với Trump vào năm 2024.
Chính quyền Trump hôm thứ Năm cho biết họ sẽ xem xét lại thẻ xanh liên quan đến 19 quốc gia sau khi hai thành viên Vệ binh Quốc gia bị bắn bên ngoài một ga tàu điện ngầm cách Nhà Trắng vài dãy nhà.
Giám đốc Sở Di trú và Nhập tịch Hoa Kỳ (USCIS) Joseph Edlow đã viết trong bài đăng trên nền tảng xã hội X rằng : “Theo chỉ đạo của @POTUS , tôi đã chỉ đạo một cuộc kiểm tra lại toàn diện và nghiêm ngặt đối với mọi Thẻ xanh của mọi người nước ngoài từ mọi quốc gia liên quan”.
“Việc bảo vệ đất nước và người dân Mỹ vẫn là tối quan trọng, và người dân Mỹ sẽ không phải gánh chịu hậu quả của các chính sách tái định cư liều lĩnh của chính quyền trước. An ninh của nước Mỹ là điều không thể thương lượng”, ông nói thêm trong bài đăng tiếp theo .
Một bản ghi nhớ hồi tháng 6 từ chính quyền Trump đã liệt kê 19 quốc gia đáng lo ngại với các hạn chế nhập cảnh. Các quốc gia được nêu bật là Afghanistan, Chad, Cộng hòa Congo, Guinea Xích Đạo, Eritrea, Haiti, Iran, Libya, Myanmar, Somalia, Sudan, cùng với Yemen, Burundi, Cuba, Lào, Sierra Leone, Togo, Turkmenistan và Venezuela.
Động thái này diễn ra sau khi nghi phạm xả súng nhắm vào hai thành viên Vệ binh Quốc gia hôm thứ Tư được xác định là Rahmanullah Lakanwal, một công dân Afghanistan nhập cảnh vào Hoa Kỳ vào tháng 9 năm 2021 thông qua chương trình “ Chiến dịch chào đón đồng minh ”.
Tổng thống Trump và Phó Tổng thống Vance đã chỉ trích chính quyền Biden vì chủ trì chính sách nhập cư chào đón người tị nạn Afghanistan, trong khi USCIS ngay lập tức đình chỉ mọi đơn xin nhập cư từ công dân Afghanistan.
Vance cho biết: “Tôi nhớ lại năm 2021 đã chỉ trích chính sách mở cửa cho những người tị nạn Afghanistan chưa được kiểm tra của Biden”.
“Bạn bè nhắn tin gọi tôi là kẻ phân biệt chủng tộc. Đó là khoảnh khắc tôi phải tỉnh ngộ. Họ không nên ở đất nước chúng tôi.”
Tổng Chưởng lý Pam Bondi cho biết họ đang đề nghị mức án tử hình đối với Lakanwal. Theo #AfghanEvac, một tổ chức phi lợi nhuận do các cựu chiến binh Mỹ và những người khác từng phục vụ tại Afghanistan điều hành, có thông tin cho rằng Lakanwal từng phục vụ trong một trong những đơn vị chống khủng bố tinh nhuệ của Afghanistan.
“Đối tượng này có mối liên hệ với các lực lượng đối tác ở Afghanistan”, Giám đốc FBI Kash Patel cho biết hôm thứ Tư, theo NPR . “Chúng tôi cũng đang điều tra kỹ lưỡng khía cạnh này trong lý lịch của hắn, bao gồm bất kỳ đồng phạm nào được biết đến ở nước ngoài hoặc đang ở Hoa Kỳ.”
Trước vụ xả súng, chính quyền Trump hôm thứ Ba đã ra lệnh cho USCIS “tái thẩm vấn” khoảng 200.000 người tị nạn đã nhập cảnh vào Mỹ, theo một bản ghi nhớ mà The Hill có được. Bản ghi nhớ này cho rằng các biện pháp bảo vệ người tị nạn có thể bị tước bỏ.
( The Hill ) — Tổng thống Trump hôm thứ Tư đã gọi một phóng viên của tờ New York Times là “xấu xí, cả bên trong lẫn bên ngoài” sau khi tờ báo này đăng tải một câu chuyện về sức khỏe, tuổi tác và “dấu hiệu mệt mỏi” của ông.
Trong một bài đăng trên Truth Social , tổng thống tuyên bố rằng nỗ lực mà ông dành cho các chính sách của mình “đòi hỏi rất nhiều Công sức và Năng lượng, và tôi chưa bao giờ làm việc chăm chỉ như vậy trong đời”.
“Tuy nhiên, bất chấp tất cả những điều này, những kẻ cuồng tín cực tả trên tờ New York Times sắp đóng cửa đã đăng một bài viết công kích tôi rằng có lẽ tôi đang mất dần năng lượng, bất chấp những sự thật hoàn toàn ngược lại”, Trump viết. “Họ biết điều này là sai, cũng như hầu hết mọi thứ họ viết về tôi, kể cả kết quả bầu cử, ĐỀU CÓ MỤC ĐÍCH TIÊU CỰC.”
Ông cũng cáo buộc phóng viên Tòa Bạch Ốc Katie Rogers của tờ New York Times là “một phóng viên hạng ba xấu xí cả bên trong lẫn bên ngoài” và “chỉ được giao nhiệm vụ viết những điều không hay về tôi”.
“Sẽ có một ngày tôi cạn kiệt năng lượng, chuyện này ai cũng có thể xảy ra, nhưng với một KỲ KIỂM TRA THỂ CHẤT HOÀN HẢO VÀ MỘT BÀI KIỂM TRA NHẬN THỨC TOÀN DIỆN (“Bài đó đạt điểm cao”) VỪA MỚI THI, thì chắc chắn không phải bây giờ!” ông viết sau đó trong bài đăng. “CHÚA PHÙ HỢP VỚI NƯỚC MỸ VÀ LÀM NƯỚC MỸ VĨ ĐẠI TRỞ LẠI!!!”
Tờ New York Times đã bảo vệ câu chuyện của Rogers.
“Bài viết của tờ Times rất chính xác và được xây dựng dựa trên những thông tin trực tiếp từ thực tế,” phát ngôn viên Nicole Taylor của Times nói với tờ The Hill. “Việc chửi bới và xúc phạm cá nhân không thể thay đổi điều đó, và các nhà báo của chúng tôi cũng sẽ không ngần ngại đưa tin về chính quyền này trước những chiến thuật đe dọa như thế này. Những phóng viên chuyên nghiệp và uyên bác như Katie Rogers là minh chứng cho thấy một nền báo chí độc lập và tự do giúp người dân Mỹ hiểu rõ hơn về chính phủ và các nhà lãnh đạo của họ.”
Bài viết được viết chung với phóng viên Dylan Freedman, lưu ý rằng Trump, 79 tuổi, đang phải đối mặt với thực tế “già đi khi tại nhiệm”. Một trong những trường hợp họ trích dẫn là sự kiện ngày 6 tháng 11 tại Phòng Bầu dục, khi mí mắt của tổng thống “sụp xuống cho đến khi mắt gần như nhắm lại, và ông dường như ngủ gật trong vài giây”.
Tờ báo này đưa tin rằng lịch trình của Trump bao gồm ít sự kiện công cộng hơn, và tổng thống cũng ít thực hiện các chuyến công du trong nước hơn, cho đến nay trong nhiệm kỳ thứ hai của mình. Rogers và Freedman cho biết thêm rằng các lần xuất hiện trước công chúng của ông cũng thường diễn ra từ trưa đến 5 giờ chiều.
Trump đã bảo vệ sức bền của mình khi tại nhiệm bằng cách so sánh mình với cựu Tổng thống Biden, người mà ông đã nhiều lần gọi là “Joe buồn ngủ” trong nhiều năm.
“Thực tế phức tạp hơn nhiều: Ông Trump, 79 tuổi, là người lớn tuổi nhất đắc cử tổng thống, và ông ấy đang già đi,” các phóng viên của tờ Times viết. “Để ngăn chặn mọi lời chỉ trích về tuổi tác, ông ấy thường so sánh mình với Tổng thống Joseph R. Biden Jr., người lớn tuổi nhất từng giữ chức vụ này ở tuổi 82, và các trợ lý của ông đã thực hiện các biện pháp để bảo vệ sức khỏe ngày càng yếu của ông trước công chúng, bao gồm cả việc quản lý chặt chẽ các lần xuất hiện của ông.”
Cuộc tấn công của Trump vào Rogers là một trong chuỗi dài các cuộc tấn công vào các phóng viên và phương tiện truyền thông kể từ lần đầu tiên ông tranh cử tổng thống vào năm 2015, thường gọi những bài báo mà ông không đồng tình là “tin giả”.
Đầu tháng này, tổng thống đã nói “Im đi, đồ con heo” với một phóng viên khác trên chiếc Không lực Một, sau khi cô hỏi về các hồ sơ liên quan đến tội phạm tình dục đã bị kết án Jeffrey Epstein.
Kể từ khi trở lại Tòa Bạch Ốc và sau những câu hỏi về sức khỏe của Biden trước và sau khi kết thúc nhiệm kỳ — và sau khi ông rút khỏi cuộc đua tổng thống năm 2024 — sức khỏe của Trump đã trở thành chủ đề được đưa tin liên tục.
Tháng trước, tổng thống đã chụp MRI trong buổi khám sức khỏe định kỳ. Khi được các phóng viên hỏi về kết quả chụp, Trump nói rằng ông “không biết họ đã phân tích những gì”.
Vào tháng 7, Trump cũng đã trải qua xét nghiệm y tế về tình trạng “sưng nhẹ” ở chân và bầm tím ở tay. Bác sĩ của ông và Tòa Bạch Ốc cho biết tổng thống được chẩn đoán mắc chứng suy tĩnh mạch mãn tính.
Bác sĩ của ông lúc đó đã lưu ý rằng vết bầm tím trên tay ông “tương ứng với tổn thương mô mềm nhỏ do bắt tay thường xuyên”.
( The Hill ) – Tổng thống Trump hôm thứ Năm cho biết ông sẽ dừng nhập cư từ “tất cả các nước Thế giới thứ ba” sau khi hai thành viên Vệ binh Quốc gia bị bắn ở Washington, DC, vào đầu tuần này.
“Tôi sẽ tạm dừng vĩnh viễn việc di cư từ tất cả các nước Thế giới thứ ba để hệ thống Hoa Kỳ có thể phục hồi hoàn toàn”, tổng thống cho biết trong một bài đăng dài trên nền tảng Truth Social của mình.
Sáng thứ Năm, chính quyền Trump cho biết sẽ xem xét lại thẻ xanh liên quan đến 19 quốc gia. Một bản ghi nhớ hồi tháng 6 từ Nhà Trắng đã liệt kê 19 quốc gia cần quan tâm với các hạn chế nhập cảnh: Afghanistan, Myanmar, Burundi, Chad, Cuba, Cộng hòa Congo, Guinea Xích Đạo, Eritrea, Haiti, Iran, Lào, Libya, Sierra Leone, Somalia, Sudan, Togo, Turkmenistan, Venezuela và Yemen.
Những thay đổi trong chính sách nhập cư được đưa ra sau khi nghi phạm xả súng nhắm vào hai thành viên Vệ binh Quốc gia hôm thứ Tư tại thủ đô được xác định là Rahmanullah Lakanwal, một công dân Afghanistan. Lakanwal nhập cảnh vào Mỹ năm 2021 thông qua một chương trình dành cho những người Afghanistan đã hỗ trợ Hoa Kỳ trong cuộc chiến kéo dài hai thập kỷ tại quốc gia Trung Đông này.
Chính quyền đã tuyên bố tạm dừng vô thời hạn việc di cư từ Afghanistan vào thứ năm.
Trump không cung cấp chi tiết về những quốc gia nào sẽ bị tạm dừng. Có 44 quốc gia “kém phát triển nhất” theo danh sách của Liên Hợp Quốc .
Một trong những thành viên của Lực lượng Vệ binh Quốc gia bị nhắm mục tiêu trong vụ xả súng hôm thứ Tư, Trung sĩ Lục quân Hoa Kỳ Sarah Beckstrom, 20 tuổi, đã tử vong vào thứ Năm . Người còn lại, Trung sĩ Không quân Hoa Kỳ Andrew Wolfe, 24 tuổi, vẫn đang nằm viện trong tình trạng nguy kịch.
Bài phát biểu tự tâm – thầm lặng, nhân Lễ Đại Tường Hòa thượng Tuệ Sỹ.
Hôm nay, 29 tháng 11 năm 2025, Lễ Đại tường Hòa thượng Tuệ Sỹ được long trọng cử hành trong đạo tình sâu lắng tại Tu Viện Đại Bi, Nam California. Không gian chánh điện trong mỗi tâm thức tịnh niệm như trầm lại, bởi mỗi người có mặt đều mang trong lòng một nén tâm hương tưởng niệm bậc Thầy khả kính: người đã sống trọn một đời vì Đạo, vì Dân Tộc, vì hơi thở trong lành của minh triết Phật giáo Việt Nam.
Trong giây phút này, hình ảnh Hòa thượng Tuệ Sỹ trong những buổi họp mặt trên Zoom, thời gian trước ngày Ngài viên tịch, lại hiện về rõ ràng trong ký ức của tôi. Nhóm chúng tôi chỉ là những người học Phật bình thường, lớn tuổi, tóc bạc, nhưng may mắn được nghe Thầy dặn dò về chương trình vận động hình thành một Hội Đồng Hoằng Pháp. Ngài nói, một cách bình dị mà sâu thẳm:
“Hoằng Pháp là đem Đạo vào Đời; là đem ánh sáng đạo Phật đến cho những người chưa biết Đạo; không phải là một cuộc múa chữ, chơi chữ của triết lý hàn lâm Phật học.”
Đó không chỉ là một lời dạy. Đó là di huấn tâm linh của một bậc minh triết nhìn thấy trước con đường mà Phật giáo Việt Nam phải đi, nếu muốn tiếp tục đóng góp vào nền văn hóa nhân bản và khai sáng của dân tộc.
Một lời dặn thấm thía từ hiện trạng của Phật giáo trong thời suy thoái minh triết
Lịch sử Phật giáo hơn 2.500 năm đã nhiều lần chứng kiến những thời kỳ mà “người đời đua nhau chơi chữ”, biến Phật pháp – vốn là con đường giải thoát khổ đau, độ sinh cứu thế – thành rừng ngôn từ âm u trùng trùng khoa ngôn và khái niệm cao tột mơ hồ.
Không ít Phật tử chưa hiểu hết nghĩa lý cơ bản của vài bài kinh nhật tụng, nhưng giới trí thức học giả Phật học lại tranh nhau nói toàn chuyện đem kinh tạng Phật giáo tranh biện với kiến văn nhân loại cổ kim bằng những lời cao xa huyền bí; không tránh được hình thức phù phiếm xưng tụng nhau không tiếc lời; và vô hình trung, biến đạo Phật thành một hệ thống tri thức mịt mù đối với những người chỉ muốn tìm một nẻo sáng tâm linh.
Hòa thượng Tuệ Sỹ đã nhìn thấy điều đó, nên Thầy từng căn dặn:
Hoằng Pháp không phải là trình diễn kiến thức.
Không phải là thi thố thuật ngữ.
Không phải là khoe khoang triết học.
Hoằng Pháp là mở một con đường sáng, để ai cũng có thể đến gần Phật pháp, như người khát được uống nước giếng mát, như người mệt được ngồi dưới bóng cây. Càng mang được Phật pháp đến gần những người chưa biết pháp có dịp quan tâm, tìm hiểu, học hỏi càng tốt.
Tinh thần “Hoằng Pháp mới” cho thế hệ trẻ
Thế hệ trẻ Việt Nam hôm nay, dù trong nước hay hải ngoại, lớn lên giữa năm châu, giữa công nghệ, giữa một thế giới thay đổi từng giờ. Lớp trẻ thời hiện đại không đến với đạo Phật bằng những con đường mòn cằn cỗi của những năm xưa. Tuổi trẻ cũng như những tâm hồn trong sáng tìm cầu học đạo đang cần:
Một đạo Phật có tiếng nói nhân bản.
Một đạo Phật không giáo điều, không Phật nạn, Pháp nạn, Tăng nạn.
Một đạo Phật đi vào đời sống, chữa lành tâm thức, soi rõ hành động, mở rộng lòng từ, khai sáng trí tuệ.
Vậy, con đường hoằng pháp cho thế hệ trẻ phải là con đường của:
• Ngôn ngữ giản dị
Nói ít, nghĩa nhiều. Trực tiếp đi vào nỗi khổ và ước vọng của cuộc sống.
• Minh triết ứng dụng
Không phải triết học để thuyết giảng, mà là trí tuệ để sống được bình an hơn, tử tế hơn, rộng lớn hơn.
• Tự do tâm linh
Không dựng thêm hệ phái, phe nhóm, giáo quyền. Chỉ mở cửa cho người trẻ bước vào thế giới tự do sáng tạo và hiểu biết.
• Tình thương và trách nhiệm
Không xưng tán nhau, không tạo sương khói học thuật. Chỉ có lòng thương nhân thế và trách nhiệm với tương lai Việt Nam.
Nếu làm được như thế, lời dặn của Thầy Tuệ Sỹ từ những buổi họp Zoom cuối cùng sẽ không rơi vào khoảng không. Nó sẽ tiếp tục nảy mầm trong lòng những người đang tìm cách đem ánh sáng của Phật vào cuộc sống hiện đại.
Lời tri ân Thầy: người khai sáng và dẫn đường không mệt mỏi
Hôm nay, trong ngày Đại tường, khi thắp lên một nén tâm hương, tôi chỉ biết thầm cảm ơn Thầy, người đã không mang theo bên mình một chút danh lợi, chức tước, đã sống một đời thanh bạch, trí tuệ, kiên cường, đã chịu đựng bi thương lịch sử mà vẫn giữ được ánh đuốc trí tuệ và nụ cười trí huệ.
Con đường Thầy chỉ dạy vẫn còn đó:
Hoằng pháp bằng tâm, chữ chỉ là phương tiện.
Hoằng pháp bằng đời sống, lý thuyết chỉ là chiếc bè qua sông.
Hoằng pháp bằng ánh sáng của lòng từ, tri thức chỉ là ngọn đuốc.
Bài viết nhỏ này chỉ là một nén hương lòng của một người học Phật bình thường xin được kính dâng lên Giác linh Thầy; đồng thời, cũng xin gửi đến những anh em trí giả, học giả, văn nhân đang tiếp nối con đường phụng sự Phật pháp.
Nếu chúng ta giữ được lời dặn của Thầy Tuệ Sỹ, thì đạo Phật sẽ không lạc vào rừng chữ nghĩa, và người trẻ Việt Nam, trong cũng như ngoài nước, sẽ tìm thấy ở đạo Phật một nguồn sáng lương thiện, tươi mát và thiết thực cho đời mình.
Xin đảnh lễ Giác linh Thầy.
Xin tri ân lời Thầy dặn.
Xin gìn giữ ngọn đèn hoằng pháp cho hiện tiền và thế hệ mai sau.
Nguyên Thọ Trần Kiêm Đoàn
(Xin cám ơn TS. HT Tâm Thường Định Bạch Xuân Khỏe đã có nhã ý mời tôi phát biểu trong dịp Lễ Đại Tường Thầy Tuệ Sỹ tại Tu viện Đại Bi, nhưng giờ chót không cùng đi về Nam Ca-li dự lễ được nên xin gửi dòng tâm hương nầy nhờ đạo hữu nhiếp tâm tịnh niệm.)
Vào ngày 26 tháng 11 năm 2025, Chính Phủ cộng sản Việt Nam ban hành Nghị quyết số 8/2025, mở ra một bước ngoặt đáng chú ý trong quản lý hoạt động casino khi cho phép người Việt Nam đủ điều kiện được vào chơi tại ba dự án cụ thể: Phú Quốc (tỉnh Kiên Giang), Hồ Tràm (Sài Gòn) và Vân Đồn (tỉnh Quảng Ninh). Quyết định này chính thức có hiệu lực cùng ngày, đánh dấu lần đầu tiên việc thí điểm mở cửa casino cho người Việt được triển khai rộng rãi với cơ chế pháp lý rõ ràng.
Theo Nghị quyết, dự án casino Phú Quốc sẽ cho người Việt Nam vào chơi kể từ ngày 26 tháng 11. Dự án Hồ Tràm và Vân Đồn cũng được thí điểm trong thời hạn 5 năm kể từ ngày được cấp phép hoặc kể từ ngày cơ sở được chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh casino. Sau thời gian thí điểm, các dự án sẽ tạm dừng cho đến khi có kết luận mới từ cấp có thẩm quyền. Doanh nghiệp kinh doanh casino chịu trách nhiệm tổ chức, quản lý hoạt động của người Việt vào chơi đảm bảo tuân thủ pháp luật.
Việc thí điểm người Việt vào casino không phải là chính sách mới hoàn toàn. Năm 2016, Bộ Chính Trị cộng sản Việt Nam đã đồng ý thí điểm cho người Việt vào chơi tại Phú Quốc và Vân Đồn với thời gian ba năm. Tuy nhiên, Phú Quốc chỉ bắt đầu kinh doanh từ tháng 1 năm 2019 và thời gian thí điểm kết thúc vào tháng 1 năm 2022. Đại dịch Covid-19 khiến hiệu quả thử nghiệm chưa đạt như kỳ vọng, dẫn đến việc Bộ Tài chính đề xuất kéo dài thời gian thí điểm thêm hai năm, được Bộ Chính Trị cộng sản Việt Nam thông qua. Năm 2024, các dự án tiếp tục được gia hạn thời gian thí điểm.
Chính Phủ cộng sản Việt Nam cũng đã ban hành Nghị định số 145/2024 quy định chi tiết thời gian thực hiện thí điểm, nêu rõ rằng doanh nghiệp casino đầu tiên được cấp phép thực hiện thí điểm đến hết ngày 31 tháng 12 năm 2024. Các doanh nghiệp khác sẽ thực hiện thí điểm trong vòng ba năm kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện. Kết thúc thời gian thí điểm, việc cho người Việt vào chơi sẽ tạm dừng cho đến khi Chính Phủ ban hành quy định mới.
Động thái này được giới quan sát nhìn nhận là nỗ lực kiểm soát và hợp pháp hóa nhu cầu giải trí vốn đã tồn tại lâu nay. Người Việt Nam vào casino phải đáp ứng điều kiện về độ tuổi, chứng minh nhân thân và có khả năng tài chính hợp pháp. Việc quản lý chặt chẽ nhằm hạn chế rủi ro xã hội, cờ bạc trá hình và đảm bảo nguồn thu ngân sách. Bên cạnh đó, các dự án casino cũng được kỳ vọng đóng góp vào ngành du lịch, tạo dịch vụ giải trí cao cấp, thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương và tăng sức hút đầu tư nước ngoài.
Tuy nhiên, việc mở cửa cũng đặt ra nhiều thách thức. Casino là môi trường lưu thông tài chính lớn và phức tạp, dễ bị lợi dụng cho các hành vi gian lận hoặc rửa tiền nếu quản lý không nghiêm. Ngoài ra, các vấn đề xã hội liên quan đến cờ bạc như nghiện, nợ nần, phá vỡ hạnh phúc gia đình vẫn là mối quan tâm lớn. Do đó, sự thành công của thí điểm phụ thuộc nhiều vào cơ chế giám sát chặt chẽ, minh bạch, đồng thời kết hợp các biện pháp hỗ trợ người chơi và hạn chế rủi ro xã hội.
Việt Nam đang tiến một bước mới trong chính sách quản lý ngành công nghiệp casino. Đây là động thái được quảng bá là phù hợp với xu thế quốc tế, nhằm thu hút đầu tư, thúc đẩy du lịch và gia tăng nguồn thu ngân sách. Tuy nhiên, trong bối cảnh mà nhiều năm qua báo chí và cơ quan chức năng liên tục phanh phui các vụ quan chức dính vào cờ bạc, tổ chức đánh bạc hoặc bảo kê đường dây đánh bạc, câu hỏi lớn đặt ra là: liệu việc mở cửa casino cho người Việt có vô tình tạo thêm lỗ hổng cho tham nhũng, cho rửa tiền và cho sự biến dạng của quyền lực trong bóng tối?
Dư luận Việt Nam đã không ít lần chứng kiến những vụ việc gây chấn động liên quan đến cờ bạc. Từ những cán bộ cấp huyện, cấp tỉnh bị bắt quả tang sát phạt trong các sòng bạc tự phát; đến những quan chức cấp cao hơn dính líu đến đường dây đánh bạc công nghệ cao hàng nghìn tỷ đồng; từ các vụ cá độ bóng đá lên đến cả triệu USD; cho tới các vụ công an, hải quan, cán bộ thuế, cán bộ quản lý địa phương đứng ra bảo kê hoặc nhắm mắt làm ngơ cho hệ thống cờ bạc trá hình. Tất cả những sự kiện đó cho thấy một thực tế: cờ bạc không chỉ là tệ nạn xã hội đơn thuần, mà là môi trường rất dễ dàng cho dòng tiền bất minh tìm cách di chuyển, che giấu hoặc tẩy rửa.
Trong bối cảnh ấy, việc mở cửa casino, nơi tiền lưu chuyển với tốc độ lớn, nơi giao dịch tiền mặt, chip, tín dụng và các hình thức đổi thưởng diễn ra liên tục chắc chắn sẽ tạo ra một môi trường nhạy cảm nếu thiếu lớp bảo vệ pháp lý vững chắc. Dù mục tiêu chính sách là phát triển kinh tế, câu hỏi then chốt phải được đặt ra là: chính sách mở cửa có đi kèm với năng lực quản lý tương xứng hay không? Khi nhiều quan chức từng bị phanh phui vì đánh bạc, liệu khung kiểm soát hiện tại có đủ sức ngăn những hành vi tương tự tái diễn trong không gian sang trọng và kín đáo hơn của casino?
Một thực tế cần nhìn nhận thẳng: casino là một trong những ngành có nguy cơ rửa tiền cao nhất thế giới. Từ Macau, Philippines, Campuchia đến Las Vegas, chính phủ các nước đều từng đối mặt với tình trạng tội phạm hoặc quan chức tham nhũng lợi dụng casino để che giấu nguồn tiền bất hợp pháp. Phương thức rửa tiền trong casino không thiếu: đổi tiền mặt thành chip, đánh một vài ván tượng trưng rồi đổi chip lại thành tiền sạch; nhờ người khác đứng tên chơi thay; tạo giao dịch thua lỗ để hợp thức hóa khoản chi bất minh; chuyển tiền qua lại giữa các tài khoản VIP; hoặc biến các giao dịch dịch vụ đi kèm thành hóa đơn khống. Tất cả những kỹ thuật đó đã được nhận diện từ lâu, nhưng tại nhiều quốc gia vẫn xảy ra bởi casino là môi trường khó kiểm soát nếu thiếu hệ thống theo dõi tự động, kiểm toán độc lập và đặc biệt là sự liêm chính của lực lượng giám sát.
Với Việt Nam, vấn đề trở nên nhạy cảm hơn vì chính báo chí nhà nước đã nhiều lần đăng tải những vụ việc trong đó một số quan chức vì lợi dụng chức vụ hoặc bị chi phối bởi lợi ích, tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào các hoạt động cờ bạc. Khi người giữ trọng trách, vốn lẽ ra phải làm gương và bảo vệ pháp luật, lại từng có tiền lệ vướng vào tệ nạn này, niềm tin của xã hội vào năng lực kiểm soát của bộ máy đương nhiên bị đặt dấu hỏi. Và khi chính sách mới mở ra một không gian cờ bạc hợp pháp, quy củ, sang trọng hơn, câu hỏi đặt ra là liệu đây sẽ là nơi tái diễn các hành vi cũ nhưng tinh vi hơn?
Một trong những rủi ro lớn nhất là việc casino bị biến thành cánh cửa cho dòng tiền tham nhũng đi vào hệ thống tài chính hợp pháp. Khi một quan chức tham nhũng có nguồn tiền không rõ ràng, anh ta hoặc người đại diện rất dễ tìm cách đưa số tiền ấy vào casino. Dù có thể bị yêu cầu xuất trình giấy tờ tùy thân, thu nhập và chứng minh tài chính, nhưng nếu quy định không đủ chặt, hoặc quy định chặt nhưng thực thi lỏng lẻo, thì việc hợp thức hóa tài sản vẫn diễn ra. Casino trong trường hợp đó sẽ không khác gì bộ lọc tài chính, nơi tiền đen biến thành tiền trắng chỉ sau vài vòng chơi.
Thêm một viễn cảnh đáng lo: casino có thể trở thành nơi gặp gỡ của các nhóm lợi ích kinh tế – chính trị. Ở nhiều quốc gia, môi trường casino đã từng bị lợi dụng để tạo không gian kín cho thương lượng quyền lực, cho các thỏa thuận ngầm, trao đổi lợi ích bất minh hoặc thậm chí rửa tiền qua các giao dịch phức hợp. Khi dòng tiền vận động mạnh, khi các phòng VIP tách biệt, khi casino vận hành suốt đêm, đó là điều kiện để các giao dịch ngầm diễn ra mà rất khó chứng minh, trừ phi có cơ chế giám sát độc lập từ bên ngoài.
Khi nhìn lại lịch sử các vụ án đánh bạc có sự dính líu của quan chức trong nước, có thể thấy hai yếu tố nguy hiểm nhất: thứ nhất là sự cấu kết giữa kẻ đánh và người có quyền; thứ hai là sự mờ mịt trong quản lý giao dịch tài chính. Hai yếu tố đó, nếu lặp lại trong môi trường casino hợp pháp, sẽ không chỉ gây thất thoát tài sản cá nhân mà có thể làm biến dạng hệ thống phòng chống rửa tiền quốc gia.
Chính vì vậy, điều quan trọng không phải là việc mở cửa casino đúng hay sai, mà là việc chính sách này có kèm theo lớp kiểm soát đủ mạnh hay không. Nếu chỉ mở cửa để hút đầu tư nhưng không thiết lập cơ chế giám sát tương xứng, xã hội sẽ phải trả giá bằng sự mất mát lớn hơn nhiều so với lợi nhuận từ thuế casino./.
Viễn thông Trung Quốc thắng thầu 5G Việt Nam, gây lo ngại an ninh
Mới đây, truyền thông Reuters cho biết, trong năm 2025, các hãng viễn thông Trung Quốc Huawei và ZTE đã bất ngờ giành được chuỗi hợp đồng cung cấp thiết bị 5G tại Việt Nam, với tổng giá trị lên tới hơn 43 triệu USD.
Cụ thể, một liên doanh có sự tham gia của Huawei được trao hợp đồng 23 triệu USD vào tháng 4, chỉ vài tuần sau khi Mỹ áp thuế đối với hàng xuất khẩu Việt Nam. Trong khi đó, ZTE “rinh” về ít nhất hai hợp đồng riêng lẻ cung cấp anten 5G, với tổng trị giá hơn 20 triệu USD — một hợp đồng được công bố gần đây, và hợp đồng đầu tiên được tiết lộ vào tháng 9, ngay sau khi các biện pháp thuế của Mỹ có hiệu lực.
Động thái này phản ánh một sự chuyển hướng rõ rệt trong chính sách của Hà Nội: từ lâu Việt Nam được xem là khá thận trọng khi sử dụng công nghệ Trung Quốc trong các cơ sở hạ tầng nhạy cảm. Tuy nhiên, trong bối cảnh quan hệ Việt – Trung ấm lên, và căng thẳng thương mại với phương Tây tăng cao, nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam dường như đã cân nhắc lại.
Đây không phải là các hợp đồng cho phần “xương sống” (core infrastructure) của mạng 5G — phần đó vẫn do các công ty phương Tây như Ericsson (Thụy Điển) và Nokia (Phần Lan) đảm nhận, cùng với thiết bị do Qualcomm (Mỹ) cung cấp. Nhưng các hợp đồng mà Huawei và ZTE giành được — cho anten và các thiết bị phụ trợ — vẫn mở ra khả năng Trung Quốc tham gia sâu hơn vào mạng lưới viễn thông Việt Nam.
Về phía các nước phương Tây, đặc biệt Mỹ, các hợp đồng này đã gây ra không ít lo ngại. Với việc Huawei và ZTE từng bị “cấm cửa” khỏi mạng lưới viễn thông ở Mỹ vì bị coi là “rủi ro an ninh quốc gia”, việc Việt Nam mở cửa hợp tác với họ đã khiến nhiều nhà ngoại giao và chuyên gia an ninh mạng cảnh báo về nguy cơ rò rỉ dữ liệu, gián điệp công nghệ hoặc việc Việt Nam có thể bị ảnh hưởng trong hợp tác công nghệ cao với Mỹ.
Nhiều ý kiến đánh giá rằng quyết định này của Hà Nội được thúc đẩy bởi lợi ích kinh tế, thiết bị từ Trung Quốc thường rẻ hơn, giúp tiết kiệm chi phí triển khai mạng — và mong muốn thúc đẩy phát triển hạ tầng số nhanh hơn trong bối cảnh cạnh tranh trong khu vực đang lớn dần.
Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng đây là bước đi “cân não”. Nếu cộng sản Việt Nam tiếp tục mở rộng hợp tác với các nhà cung cấp Trung Quốc cho phần mềm, phần cứng hoặc mạng lõi, điều đó có thể làm phức tạp các mối quan hệ công nghệ – an ninh với phương Tây. Một luật sư về viễn thông từng cảnh báo rằng ngay cả khi Việt Nam áp các biện pháp “ngăn cách” (giới hạn phần mạng dùng thiết bị Trung Quốc), các đơn vị cung cấp anten hoặc thiết bị vẫn có thể truy cập vào dữ liệu mạng.
Với việc 5G được xem là “hạ tầng chiến lược”, có thể ảnh hưởng tới an ninh quốc gia, dữ liệu người dùng, hệ thống quốc phòng, viễn thông lựa chọn nhà cung cấp thiết bị không chỉ đơn thuần là vấn đề kỹ thuật hay kinh tế. Việc Hà Nội cho phép Huawei và ZTE tham gia có thể báo hiệu định hướng mới trong “cân bằng ngoại giao”: giữa lợi ích kinh tế – hạ tầng và áp lực, cảnh báo từ các đối tác phương Tây.
Hợp đồng hơn 43 triệu USD thắng thầu cho thiết bị 5G của Huawei và ZTE tại Việt Nam không chỉ là thương vụ công nghệ — mà còn là dấu mốc đáng chú ý, phản ánh hướng đi mới của cộng sản Việt Nam trong bối cảnh địa chính trị và kinh tế toàn cầu đang thay đổi mạnh. Việc này mang lại cơ hội về tiết kiệm chi phí, phát triển hạ tầng, nhưng cũng đặt ra nhiều câu hỏi và rủi ro về an ninh mạng và chính sách công nghệ. Tương lai gần, chắc chắn các diễn biến từ quyết định này sẽ còn được nhiều bên theo dõi sát sao./.
Việt Nam cần 28 tỷ USD để thực hiện chiến lược chuyển đổi xanh
Việt Nam đang đứng trước một trong những bước chuyển mang tính thời đại: chuyển đổi mô hình phát triển sang hướng phát triển bền vững — kết hợp giữa ứng phó biến đổi khí hậu, nâng cấp hạ tầng và phát triển kinh tế xanh. Trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế Mùa thu 2025, được tổ chức vào ngày 26 tháng 11 vừa qua, tại thành phố Sài Gòn, các lãnh đạo Bộ Tài chính và các chuyên gia đã công bố kết quả cập nhật từ cam kết quốc gia (gọi tắt là NDC): để thực hiện đầy đủ lộ trình “xanh hóa” đến năm 2030, cả nước cần huy động khoảng 28 tỷ USD.
Con số này phản ánh tổng nhu cầu về vốn để cải tạo, xây dựng lại hệ thống hạ tầng, từ giao thông, năng lượng, đô thị, hệ thống xử lý môi trường cho tới hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi sản xuất theo các tiêu chuẩn “xanh”.
Thứ trưởng Bộ Tài Chính cộng sản Việt Nam Đỗ Thành Trung cho biết để biến chiến lược thành hiện thực, Việt Nam đang triển khai nhiều giải pháp theo ba trụ cột chính: phát triển thị trường tài chính xanh (green finance), phân bổ ngân sách nhà nước ưu tiên cho các mục tiêu xanh; và huy động vốn quốc tế, hợp tác song phương — đa phương nhằm hỗ trợ các dự án môi trường, hạ tầng.
Một thành tựu bước đầu trong lĩnh vực tài chính xanh là nở rộ thị trường trái phiếu xanh (green bonds) và tín dụng xanh. Theo Bộ Tài chính, đến cuối năm 2024, tổng giá trị trái phiếu xanh do doanh nghiệp phát hành đạt khoảng 1 – 2 tỷ USD; còn dư nợ tín dụng xanh khoảng 700.000 tỷ đồng — tăng hơn 25% so với năm trước và chiếm gần 6% tổng dư nợ toàn hệ thống.
Ngoài nguồn huy động từ doanh nghiệp và hệ thống ngân hàng, ngân sách nhà nước tiếp tục giữ vai trò chủ đạo. Theo kế hoạch đầu tư công giai đoạn từ năm 2026 đến năm 2030, với tổng quy mô hơn 8 triệu tỷ đồng (khoảng hàng trăm tỷ USD), Chính Phủ cộng sản Việt Nam sẽ ưu tiên các dự án xanh: giao thông đô thị xanh, phát triển hạ tầng bền vững, hệ thống xử lý môi trường, phát triển đô thị thông minh nhằm giảm phát thải, thích ứng thiên tai, bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng sống.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia tham gia diễn đàn, một trở ngại không nhỏ là hiện vẫn thiếu một bộ tiêu chí rõ ràng để định danh “doanh nghiệp xanh”. Mặc dù đã có 72 chỉ số đánh giá môi trường bao gồm các lĩnh vực như giao thông, môi trường, logistics… theo tiêu chuẩn quốc tế và chuẩn EU, nhưng bộ chỉ số đó được nhìn nhận là “quá rộng” so với mức độ và năng lực của nhiều doanh nghiệp, đặc biệt các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Điều này khiến doanh nghiệp khó tiếp cận các ưu đãi về tài chính xanh.
Do vậy, Bộ Tài Chính đang xúc tiến hoàn thiện một khuôn khổ đánh giá doanh nghiệp xanh với bộ biểu mẫu báo cáo, cơ sở dữ liệu thống nhất, giúp phân loại và đánh giá hành vi, quy mô, năng lực hoạt động theo hướng bền vững. Khi hoàn thành, doanh nghiệp đáp ứng sẽ dễ dàng tiếp cận nguồn vốn ưu đãi, tín dụng xanh, trái phiếu xanh, và các hỗ trợ từ Nhà nước.
Cũng theo các chuyên gia, chuyển đổi xanh không chỉ là giảm phát thải hay bảo vệ môi trường mà là một chiến lược phát triển toàn diện: nâng cấp hạ tầng đô thị, giao thông, năng lượng; giảm rủi ro thiên tai; nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế; đồng thời đưa Việt Nam bắt kịp xu hướng toàn cầu về phát triển xanh, bền vững.
Tuy nhiên, theo Cali Today nhận thấy, thực hiện được chiến lược này đòi hỏi cộng sản Việt Nam phải nỗ lực đồng bộ từ nhiều phía: chính quyền hoàn thiện pháp lý, quy định, ưu đãi tài chính; doanh nghiệp chuyển đổi mô hình sản xuất, áp dụng công nghệ xanh; hệ thống ngân hàng & tài chính đẩy mạnh tín dụng xanh, trái phiếu xanh; và xã hội chấp nhận thay đổi thói quen tiêu dùng, sử dụng năng lượng, phương tiện thân thiện môi trường.
Việc công bố mốc 28 tỷ USD không chỉ là con số ấn tượng, mà là lời kêu gọi hành động với áp lực và cả cơ hội. Áp lực từ biến đổi khí hậu, từ yêu cầu phát triển bền vững; cơ hội từ việc tiếp cận nguồn vốn quốc tế, phát huy năng lực nội tại, hiện đại hóa hạ tầng.
Nếu chiến lược được thực hiện bài bản, với khung pháp lý rõ ràng, cơ chế tài chính phù hợp và quyết tâm hành động, Việt Nam có thể gặt hái lợi ích đa chiều: môi trường sống tốt hơn, hạ tầng hiện đại hơn, nền kinh tế xanh, bền vững và vị thế quốc tế được nâng cao trong bối cảnh toàn cầu đang chuyển hướng mạnh mẽ về phát triển xanh.
Thời gian tới, dư luận và cộng đồng doanh nghiệp sẽ tiếp tục theo dõi sát sao các bước đi của Chính Phủ cộng sản Việt Nam và các bộ ngành: từ việc ban hành bộ tiêu chí doanh nghiệp xanh, cho tới giải ngân vốn, phát hành trái phiếu xanh, tín dụng xanh để xem 28 tỷ USD đó sẽ được “hóa giải” như thế nào, và liệu Việt Nam có vượt qua được thử thách chuyển đổi này hay không./.
Bộ Chính Trị CSVN sửa đổi quy định tiếp dân, tăng trách nhiệm và minh bạch
Bộ Chính Trị cộng sản Việt Nam vừa thông qua việc sửa đổi một số quy định liên quan đến hoạt động tiếp dân, tức là việc lãnh đạo, cơ quan nhà nước gặp gỡ, đón nhận, lắng nghe và xử lý khiếu nại, tố cáo, phản ánh của người dân, với mục tiêu cải thiện hiệu quả, minh bạch và trách nhiệm của các cấp chính quyền trước dân cư. Thông báo này đã xuất hiện gần đây, trở thành dấu mốc quan trọng trong nỗ lực nâng cao chất lượng quản trị công và quyền công dân.
Nền tảng của quyết định là từ thực tiễn lâu nay, nhiều trường hợp khiếu nại, tố cáo kéo dài, thủ tục rườm rà, tiếp dân không hiệu quả, hoặc dù tiếp dân nhưng kết quả xử lý chưa rõ ràng khiến người dân khó chịu, mất niềm tin vào hệ thống hành chính. Do đó, Bộ Chính Trị cộng sản Việt Nam quyết định can thiệp để sửa đổi các quy định nhằm đảm bảo quyền của người dân được bảo vệ tốt hơn, đồng thời tăng trách nhiệm, minh bạch, hiệu quả của cơ quan nhà nước.
Theo truyền thông Vietnamnet, các nội dung sửa đổi chủ yếu hướng vào ba mảng lớn: “quy trình tiếp dân”, “thẩm quyền xử lý khiếu nại, tố cáo”, và “công khai, minh bạch kết quả xử lý”. Đầu tiên, quy trình tiếp dân được đơn giản hóa, rút ngắn khoảng cách giữa người dân với cơ quan nhà nước, giảm thiểu giấy tờ hành chính, hạn chế tình trạng “đá bóng” trách nhiệm, và bảo đảm người dân dễ tiếp cận hơn.
Thứ hai, thẩm quyền xử lý khiếu nại, tố cáo được xác định rõ ràng hơn, tránh chồng chéo, né tránh hoặc đùn đẩy giữa các cấp, đơn vị; nếu trước đây có trường hợp người dân phản ánh nhiều lần nhưng không được giải quyết, thì sau sửa đổi, ranh giới, trách nhiệm giải quyết sẽ rõ ràng hơn, đảm bảo quyền lợi người dân.
Thứ ba, việc công khai và minh bạch trong xử lý phản ánh, kết quả tiếp dân được đề cao, từ việc yêu cầu các cơ quan công bố thông tin xử lý, thông báo kết quả cho người dân, đến việc giám sát, kiểm tra thực hiện. Điều này nhằm răn đe việc xử lý kiểu “đối phó” hoặc “án treo”, đồng thời giúp tăng niềm tin của người dân vào hệ thống.
Giới quan sát cho rằng quyết định của Bộ Chính Trị cộng sản Việt Nam phản ánh áp lực từ thực tế: xã hội ngày càng đòi hỏi minh bạch, trách nhiệm, đặc biệt trong bối cảnh phát triển kinh tế – xã hội nhanh, nhiều vấn đề phức tạp xuất hiện, từ đất đai, môi trường, quyền lợi người dân, đến quy hoạch đô thị, chính sách xã hội. Việc sửa đổi quy định tiếp dân được xem như một trong những giải pháp cơ bản để bảo vệ quyền lợi người dân, giữ ổn định xã hội, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.
Tuy nhiên, Cali Today nhận thấy thực tế của sửa đổi này sẽ phụ thuộc rất lớn vào việc áp dụng, thực thi tại các địa phương, cơ quan, liệu quy định mới có thực sự được thực hiện nghiêm chỉnh, hay vẫn chỉ là “giấy tờ”. Nhiều chuyên gia chỉ ra rằng cùng với sửa luật, cần có cơ chế giám sát độc lập, công khai minh bạch và bảo đảm người dân không bị trả thù khi khiếu nại tố cáo nếu không, cải cách dễ trở nên hình thức.
Về phía người dân, mong đợi rằng thay đổi sẽ giúp họ dễ bày tỏ nguyện vọng, phản ánh bất công, khiếu nại, một cách minh bạch, với cơ chế đảm bảo quyền lợi hơn. Đối với các cán bộ, công chức, doanh nghiệp, quy định mới tạo áp lực rõ hơn về trách nhiệm, đòi hỏi làm việc công khai, minh bạch hơn, bớt nạn quan liêu, dồn đẩy cho dân.
Sự kiện này cũng mang ý nghĩa rộng hơn: cho thấy cộng sản Việt Nam đang nhìn nhận lại vai trò của quản trị công, không chỉ trong phát triển kinh tế, mà cả trong bảo vệ quyền dân, minh bạch, chịu trách nhiệm trong bối cảnh xã hội ngày càng đòi hỏi công bằng, minh bạch, quyền lợi chính đáng.
Có thể nói việc Bộ Chính Trị cộng sản Việt Nam sửa đổi quy định về “tiếp dân” được đánh giá là một bước tiến trong cải cách hành chính, vẫn có thể phát sinh một số bất cập hoặc rủi ro nếu không được thực thi đồng bộ và chặt chẽ.
Một số điểm mà người dân, chuyên gia hoặc tổ chức xã hội có thể lưu ý, cũng như những điều đáng quan ngại như:
-Mặc dù sửa đổi nhằm đơn giản hóa quy trình tiếp dân, giảm thủ tục, tăng tiếp cận… nhưng nếu không có bộ tiêu chí rõ ràng và hướng dẫn chi tiết thì rất dễ sinh ra “hành chính hoá mềm”. Nghĩa là các cán bộ, công chức vẫn có thể lạm dụng quyền lực, “đá bóng” trách nhiệm bằng những lý do rất “mềm” như “đang bận”, “ưu tiên trường hợp khẩn cấp khác”, hoặc trì hoãn hẹn dân khiến tiếp dân trở thành hình thức, biểu hiện trên giấy tờ mà không mang lại hiệu quả thiết thực.
-Thứ hai, việc xác định rõ thẩm quyền xử lý khiếu nại, tố cáo nếu chỉ sửa quy định “trên giấy” mà không đồng thời kiểm soát, giám sát quá trình thực hiện, rất có thể dẫn tới việc “đùn đẩy trách nhiệm ngầm”. Có nghĩa là khiếu nại có thể được chuyển từ đơn vị này sang đơn vị khác, hoặc người dân được yêu cầu “đi lại nhiều lần”, khiến họ mệt mỏi, nản lòng, và cuối cùng bỏ cuộc.
Thứ ba, việc công khai, minh bạch kết quả tiếp dân là một trong các tiêu chí cải cách, có thể va chạm với thực tế: nhiều vụ việc nhạy cảm về quyền lợi đất đai, tài sản, môi trường, lợi ích nhóm… Nếu cơ chế bảo vệ người tố cáo không đủ mạnh, ví dụ không đảm bảo an toàn thông tin cá nhân, không có biện pháp bảo vệ khiếu nại viên thì người dân có thể sợ bị trả đũa, né tránh việc tiếp dân, tố cáo. Điều đó làm giảm niềm tin vào cơ chế mới.
Một bất cập khác là ở thực tế năng lực, nguồn lực của nhà chức trách các địa phương, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, nông thôn — có thể rất hạn chế. Việc triển khai quy định mới đòi hỏi cán bộ được đào tạo, có trách nhiệm, môi trường làm việc tốt, công khai minh bạch… Nhưng nhiều nơi vẫn thiếu về nhân lực, quản lý yếu, Văn hoá công vụ chưa cao, nên khó đảm bảo quy định mới được áp dụng đầy đủ, công bằng.
Cuối cùng, sửa đổi luật hay quy định thôi chưa đủ nếu không có cơ chế giám sát độc lập, minh bạch và thực thi nghiêm minh, thì nguy cơ nó chỉ là hình thức. Nói cách khác: nếu “tiếp dân” vẫn chỉ là những buổi “tiếp dân hình thức”, còn việc giải quyết khiếu nại, khắc phục quyền lợi cho dân vẫn ì ạch, trì trệ thì cải cách dễ trở thành “văn bản đẹp”, nhưng không tạo ra thay đổi thực chất./.
Lũ lịch sử tàn phá vườn nho Ninh Thuận, thiệt hại hàng trăm tỷ đồng
Vườn nho mẫu đơn của anh Tống Minh Hoàng ở xã Ninh Phước héo úa sau nhiều ngày ngập trong nước lũ. Ảnh: Bùi Toàn
Ninh Thuận (cũ), vốn được xem là “thủ phủ nho” của cả nước nhờ khí hậu khô hạn, ánh nắng nhiều và đất cát đặc trưng, đang trải qua những ngày tang thương khi lũ lịch sử quét qua, cuốn trôi nhiều diện tích vườn nho, gây thiệt hại nặng nề cho người dân, và đe dọa nguồn thu ổn định lâu nay. Theo phản ánh từ hiện trường, nhiều hàng rào vườn nho bị san phẳng, dây nho đổ, trái nho chưa kịp thu hoạch ngập trong bùn đất và nước, có nơi bùn cao quá gối nên nho bị hỏng hoàn toàn.
Người dân ở các xã trồng nhiều nho đại diện cho vùng vừa bàng hoàng, vừa tuyệt vọng. Đối với họ, nho không chỉ là nguồn thu nhập chính mà còn là biểu tượng của văn hoá, của nỗ lực chống chọi với điều kiện tự nhiên khắc nghiệt. Có những gia đình dành cả đời vun trồng nho giờ nhìn vườn nho ngập nước, đất cát trôi, họ xem như mất trắng cả vụ mùa. Một chủ vườn chia sẻ với truyền thông trong nước rằng: “Chưa bao giờ thấy lũ khủng khiếp như lần này, mọi thứ như bị xé toạc, chúng tôi không biết bắt đầu lại từ đâu”.
Không chỉ vườn nho, đê kè, mương dẫn nước là những hạ tầng phục vụ sản xuất nho cũng bị phá hỏng. Nhiều tuyến đường liên xã nước ngập đến mui xe, cô lập nhiều thôn xóm, khiến việc cứu trợ, tiếp tế và thu hoạch nho gần như bất khả thi. Các xe tải chở nho chuẩn bị xuất khẩu bị mắc kẹt, chuỗi cung ứng tê liệt.
Theo ước tính sơ bộ từ ngành nông nghiệp địa phương, thiệt hại vụ nho năm nay 2025, có thể lên đến hàng trăm tỉ đồng bao gồm cây bị chết, trái bị hỏng, mất mùa, và chi phí phục hồi đất đai, hạ tầng. Không ít hộ trồng nho đang đứng trước nguy cơ mất trắng, đặc biệt những hộ có diện tích nhỏ, vốn mỏng, không đủ nguồn lực để khôi phục sau lũ.
Mất mùa nho không chỉ ảnh hưởng đến nông dân mà có thể kéo theo hệ luỵ lớn về kinh tế địa phương. Nho là một nguồn thu chính cho xuất khẩu trái cây, cho du lịch trải nghiệm vườn nho, cho các nghề phụ như sơ chế, đóng gói, vận chuyển. Lũ đã làm tê liệt nhiều hoạt động này, khiến hàng chục nghìn người có thể bị ảnh hưởng.
Trước thiệt hại nghiêm trọng, chính quyền địa phương đã lập tức vào cuộc: huy động lực lượng dân quân, bộ đội biên phòng hỗ trợ di dời người dân khỏi vùng ngập; thực hiện khảo sát thiệt hại; ghi nhận diện tích vườn bị mất; lên kế hoạch hỗ trợ khẩn cấp cho những hộ bị ảnh hưởng nặng. Ngoài ra, lãnh đạo tỉnh kêu gọi các tổ chức, doanh nghiệp và cộng đồng chung tay giúp đỡ, từ cung cấp giống nho, phân bón, hỗ trợ tái thiết hệ thống tưới tiêu, làm lại hạ tầng nhằm giúp người dân dần ổn định trở lại.
Tuy nhiên, việc khôi phục vườn nho không đơn giản. Sau lũ, đất đai bị xói mòn, bùn đất trộn lẫn sỏi cát không còn phù hợp để trồng nho ngay lập tức. Giống nho phải được thay mới; hệ thống tưới tiêu, thoát nước phải được cải tạo; chi phí để phục hồi lớn, trong khi nhiều hộ dân vốn đã kiệt quệ.
Trong bối cảnh đó, nhiều chuyên gia chỉ ra rằng đây là hồi chuông cảnh báo cho toàn ngành nông nghiệp Việt Nam: biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan, thiên tai không chỉ là rủi ro mà có thể đảo ngược mọi cố gắng lâu nay. Họ kiến nghị nhà nước và địa phương nên xem xét lại quy hoạch cây trồng, cải thiện hạ tầng thoát nước, áp dụng kỹ thuật canh tác thích ứng với biến đổi khí hậu, và hỗ trợ đa dạng hóa sinh kế cho nông dân ngoài nho.
Với người dân Ninh Thuận, vụ lũ lịch sử này là cú sốc lớn, giáng đòn mạnh vào sinh kế và tâm lý. Nhiều hộ phải đối diện với cảnh trắng tay, ít nhất trong một vụ mùa.
Nỗi đau mất mùa, mất thu nhập, mất đất khiến nỗi lo không chỉ là hiện tại, mà là tương lai: những đứa trẻ không biết có còn tiếp tục giúp cha mẹ chăm vườn nho; người lớn không chắc có đủ tiền để tái đầu tư; cả một cộng đồng nhỏ có nguy cơ rơi vào nghèo khó./.
Đại biểu Quốc Hội phê phán quy trình dự án, chờ góp ý phòng ban lâu
Tại phiên họp thường kỳ của Quốc Hội cộng sản Việt Nam vào ngày 27 tháng 11 năm 2025, một vị đại biểu đã lên tiếng phê phán quy trình làm dự án, đặc biệt ở khâu lấy văn bản góp ý từ các phòng, ban là “chậm như rùa bò”. Theo vị đại biểu này, có những dự án sau khi được soạn thảo, trình lên vẫn phải… chờ dài cổ hàng tháng trời chỉ để các phòng, ban xem xét góp ý, rồi mới tiếp tục các bước tiếp theo. Sự trì trệ này khiến thời gian thực hiện dự án kéo dài, gây lãng phí nhân lực, vật lực và ảnh hưởng đến hiệu quả chung.
Vấn đề tưởng đơn giản: là thu gom ý kiến để hoàn thiện dự án trước khi trình xét nhưng ở nhiều nơi, khâu này lại trở thành nút thắt. Một dự án tốt, cần gấp, cần xử lý nhanh, vẫn có thể “chết yểu” chỉ vì… chờ chữ ký, chờ phản hồi từ phòng ban. Nhiều đại biểu phản ánh rằng họ từng đứng ngồi không yên vì phải liên tục “đôn đáo” gửi công văn, nhắc nhở, rồi lại phải chờ không biết khi nào mới xong.
Trong bối cảnh đất nước Việt Nam cần cải cách, cần đổi mới, đặc biệt khi nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam đối mặt với nhiều vấn đề cấp bách, việc để các thủ tục hành chính “ngâm” quá lâu hoàn toàn phản tác dụng. Có đại biểu đặt câu hỏi: khi người dân đang cần, doanh nghiệp đang chờ dự án thì ai chịu trách nhiệm về việc trì hoãn? Bộ máy người – giấy tờ và con dấu dường như đang vượt qua chính mục đích của nó: thúc đẩy hiệu quả, phát triển.
Những phòng ban “góp ý” lẽ ra là cánh tay phải hỗ trợ đôi khi lại trở thành rào cản. Họ có quyền góp ý, nhưng cũng có thể trì hoãn góp ý vô hình chung biến dự án từ “cần làm gấp” thành “chờ chơi”. Nhiều người nói nửa đùa nửa thật rằng: nếu đúng quy trình, mỗi lần muốn làm cái gì đó “gửi lên xin ý kiến”, tốt nhất nên bắt đầu… từ hôm nay để chờ… năm sau.
Điều đáng lo: khi quy trình xin ý kiến, góp ý quá rườm rà, quá trì hoãn người ta dễ “lơ luôn” việc lấy ý kiến. Có thể dự án được phê duyệt mà không đủ tham vấn, thiếu kiểm chứng, hậu quả có thể phá hoại hiệu quả, gây hậu quả lâu dài.
Việc một số đại biểu quốc hội lên tiếng phản đối, kêu than về “chờ góp ý phòng ban” kéo dài không chỉ là tiếng nói cá nhân, mà là phản ánh một bất cập hệ thống: Bộ máy hành chính đang… tự làm khó chính mình./.