Người đàn ông nằm trên driveway bị xe chở rác tông chết vào sáng thứ năm tại San Jose
( KRON ) — Một người đi bộ đã bị xe chở rác tông tử vong tại San Jose vào sáng sớm thứ Năm. Theo Sở Cảnh sát San Jose, cảnh sát đã có mặt tại khu vực 2800 đường Bascom vào khoảng 4:05 sáng.
Khi đến hiện trường, cảnh sát xác định một chiếc xe chở rác Peterbilt màu xanh đời 2020 do một người đàn ông điều khiển đang đi về hướng Tây trên đường Shamrock Drive và rẽ vào hẻm sau của một trung tâm thương mại thì tông phải một người. Người bị tông lúc đó đang nằm trên lối đi, đắp chăn.
Người đi bộ, một nam giới trưởng thành, đã được đưa đến bệnh viện địa phương và tử vong do vết thương quá nặng. Cảnh sát cho biết tài xế xe chở rác vẫn ở lại hiện trường và hợp tác điều tra.
Danh tính nạn nhân dự kiến sẽ được Văn phòng Giám định Y khoa Quận Santa Clara công bố. Vụ việc đánh dấu vụ va chạm gây tử vong thứ 29 và là vụ tử vong do tai nạn giao thông thứ 29 tại San Jose trong năm 2025. Đây cũng là vụ tử vong thứ 14 của người đi bộ tại thành phố này trong năm nay.
Ny (theo Kron)
Đại học Brown bác bỏ thỏa ước của chính quyền Trump
Đại học Brown đã chính thức bác bỏ bản thỏa ước do chính quyền Trump đề xuất, theo đó trường sẽ phải thay đổi một số chính sách nội bộ để đổi lấy lợi thế trong việc nhận tài trợ liên bang.
Trong lá thư gửi Bộ trưởng Giáo dục Linda McMahon cùng các cố vấn Tòa Bạch Ốc May Mailman và Vincent Haley hôm thứ Tư, Hiệu trưởng Christina Paxson bày tỏ lo ngại rằng việc chấp thuận thỏa ước này sẽ “hạn chế tự do học thuật và làm suy yếu quyền tự trị trong cơ chế quản trị của Brown.”
Bà Paxson khẳng định, dù sẵn sàng hợp tác với chính phủ liên bang và cam kết “đóng góp vào các cuộc thảo luận quốc gia về việc cải thiện nền giáo dục đại học Hoa Kỳ,” nhưng văn kiện này “không thừa nhận giới hạn quyền lực của chính phủ trong việc can thiệp vào chương trình học hay nội dung học thuật.”
Tờ The Hill cho biết đã liên hệ với Tòa Bạch Ốc và Bộ Giáo dục để xin bình luận.
“Compact for Academic Excellence” – Thỏa ước gây tranh cãi
Ngày 1/10, chính quyền Trump gửi đề xuất gồm 10 điều khoản, mang tên “Compact for Academic Excellence in Higher Education” (Thỏa ước vì xuất sắc học thuật trong giáo dục đại học), đến chín trường đại học lớn: Brown, MIT, Vanderbilt, Dartmouth, Đại học Pennsylvania, Đại học Nam California (USC), Đại học Texas tại Austin, Đại học Arizona và Đại học Virginia.
Bản ghi nhớ yêu cầu các trường thực hiện nhiều thay đổi chính sách, bao gồm:
- Đóng băng học phí trong 5 năm,
- Cấm phụ nữ chuyển giới sử dụng phòng thay đồ hoặc thi đấu trong các đội nữ,
- Thúc đẩy “một thị trường ý tưởng sôi động”,
- Mở rộng cơ hội cho quân nhân,
- Và giới hạn sinh viên quốc tế ở mức tối đa 15% tổng số sinh viên.
Đổi lại, các trường sẽ được ưu tiên nhận tài trợ nghiên cứu liên bang.
Tuần trước, MIT là trường đầu tiên công khai bác bỏ thỏa ước này. Theo Bloomberg, hôm thứ Hai, chính quyền Trump đã mở lời mời tất cả các trường đại học trên toàn quốc tham gia.
Thỏa thuận tháng Bảy và căng thẳng kéo dài
Vào tháng 7, Đại học Brown và chính quyền Trump từng đạt thỏa thuận nhằm kết thúc ba cuộc điều tra phân biệt đối xử và khôi phục khoản tài trợ 500 triệu USD cho nghiên cứu khoa học.
Theo thỏa thuận, Brown phải:
- Đóng góp 50 triệu USD trong 10 năm cho các tổ chức phát triển nguồn nhân lực tại Rhode Island,
- Tách riêng cơ sở thể thao nam và nữ theo giới tính,
- Cấm hệ thống y tế của trường kê toa thuốc ức chế dậy thì hay tiến hành phẫu thuật chuyển giới cho trẻ vị thành niên,
- Và áp dụng chính sách tuyển sinh dựa trên năng lực (merit-based).
Bà Paxson cho biết, trong khuôn khổ thỏa thuận đó, Brown “tái khẳng định cam kết bình đẳng cơ hội trong tuyển sinh và tuyển dụng, đồng thời duy trì một môi trường học thuật tôn trọng, không quấy rối hay phân biệt đối xử.”
Phản ứng từ sinh viên
Nhóm Brown Rise Up – phong trào do sinh viên lãnh đạo nhằm phản đối việc trường ký kết thỏa ước – gọi bức thư của bà Paxson là “một chiến thắng lớn”, song cảnh báo rằng “cuộc tấn công của chính quyền Trump vào nền giáo dục đại học và Đại học Brown vẫn chưa kết thúc.”
“Hơn bao giờ hết, chúng ta cần sự ủng hộ của sinh viên, giảng viên, cựu sinh viên và cộng đồng để chống lại sự can thiệp của Trump vào trường học của chúng ta. BROWN ĐÃ ĐỨNG LÊN!” – nhóm viết trên trang Instagram của mình.
Nguồn The Hill
Nghề nails, một thời vàng son
Hôm trước, đến dự tiệc chiêu đãi của một hãng rượu qua lời mời từ một anh bạn, tôi vô tình ngồi cạnh một chủ tiệm nails. Có lẽ hầu hết khách dự là dân làm ăn hay chủ các tiểu thương có thu nhập kha khá để trở thành thân chủ của các hãng rượu đắt tiền, điều khá phổ biến với một số người gốc Việt có cơ sở thương mại lớn nhỏ đó đây.
Giữ chừng mực xã giao, tuy nhiên, khi anh ta hỏi tôi về nghề nghiệp thì tôi cũng thăm dò ngược lại đôi điều. Anh ta là chủ một tiệm nails lớn, có hơn 20 thợ làm việc. Khi được hỏi về tình trạng nghề nails hiện nay, anh ta lắc đầu, bảo rằng thu nhập tiệm giảm khoảng 40-50% so với đôi năm trước vì ế khách chưa từng có, đang tính chuyển sang chuyện làm ăn khác.
Điều người chủ tiệm này nói không làm tôi ngạc nhiên vì tôi cũng đã vài lần nghe điều này từ những người thợ đến vài chủ tiệm nails khác nhau, ngoài việc anh ta cung cấp thêm con số thu nhập sút giảm rõ ràng hơn.
Nghề nails của người Việt không phải lần đầu gặp khó khăn, nhưng chúng chỉ là giai đoạn hay bị ảnh hưởng chung, như trong thời gian Covid chẳng hạn. Rồi nghề nails vẫn ăn nên làm ra hoặc tối thiểu cũng hơn hẳn các công việc chân tay khác. Tuy nhiên sự khó khăn lần này có thể mở đầu cho một sự thử thách mới khi bị ảnh hưởng nhiều yếu tố như lạm phát, thuế quan và cả từ chính sách di trú.
Những người làm nails gốc Việt tại Mỹ phục vụ việc nhiều nhóm khách hàng khác nhau, trong đó không ít khách là người Mễ và Mỹ La-Tinh, như ở Texas và California. Đây là nhóm khách hàng đông đảo và tiêu thụ mạnh của kỹ nghệ nhà hàng, giải trí và làm đẹp, bất kể có tiền hay bình dân. Những người làm nails nhận xét đây là nhóm khách hàng dễ tính, dễ chịu và sẳn sàng bỏ tiền làm đẹp, dù họ là những người lao động bình thường. Họ không phải là nhóm khách hàng cho tiền típ “sộp” nhưng chừng đó cũng đủ cho các tiệm nails người Việt tại Mỹ có một lượng khách hàng thường trực.
Chính sách di dân khắt khe và những cuộc lùng bắt di dân lậu đã làm nhóm này e dè xuất hiện nơi công cộng, bất kể họ có tình trạng cư trú hợp pháp hay không. Như chỉ riêng tại Quận Cam, thủ phủ người Việt tại Mỹ thì tổ chức Migration Policy Institute ước tính có đến 236,000 di dân lậu và hai phần ba nhóm này là những nhân công đắc lực lẫn khách hàng cho kinh tế địa phương. Theo các phóng sự trên đài ABC7 lẫn Voice of OC, kể từ những cuộc bố ráp của ICE, các nhà hàng và dịch vụ địa phương đã bị ảnh hưởng nặng nề. Tình trạng này hầu như diễn ra tương tự tại các địa phương khác, đặc biệt với ngành nails.
Mặt khác, không riêng nhóm khách hàng Mỹ La-Tinh này, làm đẹp là sở thích xa xỉ hơn là nhu cầu thiết yếu. Khi giá thực phẩm, hàng hóa, dịch vụ tăng quá nhanh và quá nhiều, người Mỹ đành hy sinh nhu cầu này, không riêng tiệm nails mà cả nhà hàng, nơi giải trí, mua sắm cũng vắng khách hơn. Những tiệm nails cầm cự được thì đối diện việc các mặt hàng phục vụ cho nghề nghiệp bị tăng giá dữ dội, phần vì lạm phát, phần gánh thêm thuế quan.
Báo cáo từ Goldman Sachs cho biết người tiêu thụ gánh chịu trung bình khoảng 55% mức thuế quan, chưa kể phí vận chuyển hàng hóa đã gia tăng nhiều lần. Các chi phí hoạt động, bảo hiểm, bảo trì cũng tăng cao, cộng thêm khó khăn cho ngành nails người Việt tại Mỹ hiện nay. Chưa hết, đầu tháng 11 tới đây, khi tái ghi danh chương trình Obamacare, nhiều người thợ nails sẽ nhận biết những tranh cãi hiện nay ảnh hưởng trực tiếp đến họ như thế nào, góp thêm một nỗi lo âu cho họ.
Kể từ ngày cộng đồng người Việt bước vào nghề nails tại Mỹ sau năm 1975 và phát triển mạnh từ thập niên 90s, nghề nails đã lan rộng sang bất cứ quốc gia nào có người Việt cư ngụ. UCLA ước tính khoảng trên 50% tiệm nails tại Mỹ là của người Việt, còn tại California và Texas có thể đến 80%, với hàng trăm ngàn nhân viên người Việt đang làm việc trong kỹ nghệ này.
Dẫu vất vả, nghề nails đã là nghề mưu sinh không chỉ cưu mang gia đình mà một số người còn đạt được những thành công hơn mức bình thường. Họ giúp đỡ thân nhân tại Việt Nam và bơm vào Việt Nam một lượng kiều hối hàng tỉ đô la mỗi năm lẫn việc du lịch, tiêu xài, mua sắm khi về Việt Nam. Điều này cũng sẽ ảnh hưởng khi nghề nails tại Mỹ gặp khó khăn hơn.
Như hiệu ứng số đông, phần lớn người Việt nghề nails tại Mỹ đã tin vào khẩu hiệu “Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại” mà quên đi những gì họ đã từng thừa hưởng và đạt được trong vài thập niên vừa qua. Bây giờ có lẽ họ cũng đã ít nhiều nhận ra rằng, nghề nails đã đi quá thời kỳ vàng son của nó.
Đó là điều tương tự với tình trạng nước Mỹ hiện nay.
Nhã Duy
JD Vance bác bỏ làn sóng phẫn nộ về vụ rò rỉ tin nhắn phân biệt chủng tộc của nhóm Young Republicans
Việc công khai một chuỗi tin nhắn nội bộ của Young Republican National Federation (YRNF) – tổ chức chính trị dành cho đảng viên Cộng hòa trong độ tuổi 18–40 – đã gây chấn động dư luận. Các tin nhắn này chứa ngôn từ phân biệt chủng tộc, trò đùa về hiếp dâm, và bình luận khinh suất về lò hơi ngạt thời Đức Quốc xã, khiến cả hai đảng đồng loạt lên án, yêu cầu những người liên quan từ chức hoặc bị khai trừ.
Trong một tuyên bố chính thức, YRNF mô tả những phát ngôn này là “đáng hổ thẹn, không xứng đáng với bất kỳ người Cộng hòa nào” và kêu gọi các thành viên liên quan rút khỏi tổ chức.
Tuy nhiên, Phó Tổng thống JD Vance lại có phản ứng trái ngược, chỉ trích sự phẫn nộ công chúng là “quá đà, đạo đức giả”, gọi đây là “thói kịch tính giả tạo” (pearl clutching) quanh một nhóm trò chuyện của “mấy người trẻ.”
Vance: “Đây chỉ là mấy đứa trẻ đùa dại”
Theo Politico, loạt tin nhắn bị rò rỉ xuất phát từ cuộc trò chuyện trên ứng dụng Telegram giữa các lãnh đạo và thành viên Young Republicans ở New York, Kansas, Arizona và Vermont, kéo dài trong nhiều tháng. Một số người trong nhóm thậm chí lo sợ bị rò rỉ, nhưng vẫn tiếp tục nói đùa nhạy cảm về chủng tộc và bạo lực.
Ngay sau khi Politico công bố tin, ông Vance đăng lên X (Twitter) một ảnh chụp màn hình tin nhắn cũ từ năm 2022, trong đó Jay Jones, ứng viên Dân chủ cho chức Tổng Chưởng lý bang Virginia, đề cập đến “hai viên đạn vào đầu” một nhân vật Cộng hòa nổi tiếng.
“Điều đó còn tệ hơn nhiều so với bất cứ thứ gì trong nhóm chat sinh viên,” Vance viết. “Người nói ra câu này có thể trở thành Tổng Chưởng lý của Virginia. Tôi từ chối nhập hội với những kẻ giả vờ phẫn nộ trong khi chính họ kêu gọi bạo lực chính trị.”
Sau khi vụ việc cũ được khơi lại, Jay Jones đã chịu trách nhiệm hoàn toàn và công khai xin lỗi.
Xuất hiện trong chương trình The Charlie Kirk Show hôm thứ Tư, Vance tiếp tục bảo vệ quan điểm của mình:
“Một người nghiêm túc kêu gọi bạo lực chính trị và ám sát thì tệ gấp nghìn lần so với vài đứa trẻ nói mấy câu đùa ngu ngốc trong nhóm chat, dù chúng có xúc phạm đến đâu.”
Vance, 41 tuổi, chia sẻ thêm rằng ông lớn lên trong thời chưa có mạng xã hội:
“Hồi đó những điều ngu ngốc tôi từng làm thời niên thiếu không ai ghi lại. Tôi chỉ dạy con mình, nhất là các con trai, phải cẩn trọng: đừng đăng linh tinh, đừng viết gì vào nhóm chat mà bạn không muốn bị công khai, vì rồi cũng sẽ có kẻ hèn hạ tìm cách rò rỉ nó để hại bạn.”
“Tôi không muốn đất nước này trở thành nơi mà một trò đùa ngu ngốc của tuổi trẻ lại đủ để hủy hoại cuộc đời ai đó,” ông nói thêm.
Lãnh đạo Cộng hòa: “Không thể chấp nhận”
Nhiều đảng viên Cộng hòa khác lại chọn lên án mạnh mẽ.
Tại Vermont, Thống đốc Phil Scott cùng các lãnh đạo lập pháp Cộng hòa đồng loạt yêu cầu Thượng nghị sĩ tiểu bang Sam Douglass – người bị nêu tên trong nhóm chat – từ chức, gọi những phát ngôn đó là “không thể chấp nhận và đáng lo ngại sâu sắc.”
Tại New York, Dân biểu Elise Stefanik tuyên bố bà “kinh hoàng” trước nội dung các tin nhắn và kêu gọi toàn bộ những người liên quan rút khỏi tổ chức.
Tại Kansas, Chủ tịch Đảng Cộng hòa Danedri Herbert khẳng định những phát biểu này “không phản ánh niềm tin của Đảng Cộng hòa, đặc biệt không phải của người Kansas.”
Trong một tuyên bố đăng trên X, ban lãnh đạo Young Republican National Federation nhấn mạnh:
“Chúng tôi phẫn nộ trước những thông điệp bị tiết lộ. Hành vi ấy thật đáng xấu hổ, trái ngược hoàn toàn với giá trị của phong trào Cộng hòa trẻ.”
Đảng Dân chủ đồng loạt chỉ trích
Phía Dân chủ phản ứng thống nhất và gay gắt hơn.
Thống đốc Gavin Newsom (California) đã gửi thư yêu cầu Chủ tịch Ủy ban Giám sát Hạ viện James Comer mở cuộc điều tra, gọi loạt tin nhắn là “độc hại và xúc phạm”, và cảnh báo rằng hành vi này có thể tạo ra môi trường phân biệt đối xử, vi phạm luật dân quyền.
Tại Thượng viện, Lãnh đạo phe Dân chủ Chuck Schumer gọi nhóm chat là “ghê tởm”, đồng thời yêu cầu ông Trump và Phó Tổng thống Vance phải lên án thẳng thắn và dứt khoát.
Thống đốc Kathy Hochul của New York cũng lên án:
“Đuổi họ ra khỏi đảng. Tước mọi chức vụ chính thức. Ngừng sử dụng họ làm cố vấn vận động. Phải có hậu quả rõ ràng. Những chuyện nhảm nhí kiểu này cần chấm dứt.”
💬 Tóm lại:
Trong khi nhiều nhân vật Cộng hòa truyền thống cố gắng bảo vệ hình ảnh đảng, JD Vance lại chọn né chỉ trích, coi vụ bê bối của giới trẻ Cộng hòa chỉ là “vấn đề thế hệ” — một lập trường khiến ông bị cáo buộc bao che cho hành vi phân biệt chủng tộc và xúc phạm phụ nữ trong nội bộ phe bảo thủ.
Nguồn AP
Trump cam kết mở rộng chiến dịch “tăng cường liên bang” tại nhiều thành phố Mỹ để trấn áp tội phạm
Tổng thống Donald Trump hôm thứ Tư tuyên bố chính quyền của ông sẽ mở rộng chiến dịch can thiệp liên bang vào nhiều thành phố khác trên toàn nước Mỹ nhằm đối phó với tội phạm, trong cuộc họp tại Phòng Bầu Dục (Oval Office) cùng Giám đốc FBI Kash Patel.
“Chúng ta sẽ có một làn sóng người mạnh mẽ, tốt đẹp, đầy lòng yêu nước. Họ sẽ tiến vào, và sẽ chỉnh đốn mọi thứ,” Trump nói.
Trong buổi họp hiếm hoi này, ông Patel cùng Tổng thống giới thiệu chiến dịch có tên “Operation Summer Heat” (Chiến dịch Nhiệt Hè). Ông Patel cho biết hàng nghìn vụ bắt giữ đã được thực hiện trong vài tháng qua, mà ông mô tả là “thành quả của nỗ lực toàn quốc chống tội phạm.”
Mở rộng sự hiện diện liên bang tại các thành phố Dân chủ
Chính quyền Trump đã tăng cường triển khai lực lượng thực thi pháp luật liên bang tại nhiều thành phố do Đảng Dân chủ kiểm soát, và trong một số trường hợp, gửi cả Vệ binh Quốc gia (National Guard) — động thái vấp phải nhiều thách thức pháp lý ở Portland, Chicago và các khu vực khác.
Hôm thứ Tư, một thẩm phán tại Oregon đã gia hạn lệnh cấm tạm thời đối với kế hoạch triển khai Vệ binh Quốc gia của ông Trump thêm hai tuần, đồng thời ấn định phiên tòa xét xử vào ngày 28/10.
Tại Illinois, một thẩm phán liên bang cũng đã tạm thời ngăn chặn việc điều động quân đến Chicago, giữa lúc các cuộc điều trần liên quan đến Portland vẫn đang diễn ra.
Trump nhắm đến San Francisco và Chicago
Trump cho biết thành phố San Francisco là mục tiêu tiếp theo trong danh sách can thiệp của ông, gọi nơi này là “một thảm họa.”
“Tôi sẽ khuyến nghị mạnh mẽ — theo yêu cầu của một số viên chức chính quyền, điều đó thật đáng hoan nghênh — rằng chúng ta nên bắt đầu xem xét San Francisco,” ông nói khi đứng cạnh ông Patel và Tổng Chưởng lý Pam Bondi.
Ông Trump cũng tuyên bố “sẽ cứu Chicago.”
John McDonnell/AP
Tuy nhiên, Thống đốc Illinois JB Pritzker đã bác bỏ tuyên bố của Tòa Bạch Ốc về tình hình tội phạm tại Chicago và Portland.
“Portland không hề cháy. Ở Chicago, chúng tôi đã giảm một nửa tỷ lệ giết người. Tất cả các chỉ số tội phạm nghiêm trọng đều giảm hai con số. Vậy mà ông ấy nói chúng tôi có tỷ lệ tội phạm cao nhất thế giới — thật vô lý,” Pritzker phản bác trong chương trình “This Week” của ABC.
“Niềm đam mê” mới của Trump: xóa tội phạm ở Mỹ
Phát biểu tại Phòng Bầu Dục, Trump mô tả cuộc chiến chống tội phạm là “một niềm đam mê cá nhân” của ông.
“Chúng ta sẽ cứu tất cả các thành phố của mình và biến chúng trở thành nơi hầu như không còn tội phạm,” ông nói.
Trump kết luận bằng một lời cảnh báo mang tính mở rộng:
“Đây là điều tuyệt vời, và chúng ta mới chỉ bắt đầu. Chúng ta sẽ tiến vào những thành phố khác — mà hiện tại tôi chưa tiện nêu tên — nhưng chúng ta đang chuẩn bị sẵn sàng.”
Nguồn abc news
Tối Cao Pháp Viện có dấu hiệu sẵn sàng giới hạn điều khoản then chốt của Đạo luật Quyền Bầu cử
Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ hôm thứ Tư cho thấy họ sẵn sàng thu hẹp phạm vi áp dụng của một điều khoản quan trọng trong Đạo luật Quyền Bầu cử (Voting Rights Act) — đạo luật vốn được thiết kế để bảo vệ quyền bình đẳng bầu cử của các nhóm thiểu số chủng tộc, đặc biệt trong việc vẽ lại bản đồ bầu cử cấp bang.
Tranh cãi quanh bản đồ bầu cử Louisiana
Trong phiên tranh luận miệng liên quan đến vụ kiện về việc thành lập một khu vực bầu cử thứ hai có đa số cử tri da màu tại bang Louisiana, các thẩm phán thuộc phe bảo thủ bày tỏ lo ngại rằng yếu tố chủng tộc đã chiếm vai trò quá lớn trong việc phân chia ranh giới bầu cử này.
Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu đa số các thẩm phán có đi xa tới mức tuyên bố rằng mọi hình thức sử dụng yếu tố chủng tộc trong việc vẽ bản đồ bầu cử đều vi hiến hay không.
Điều khoản 2 – “Hàng rào bảo vệ” đang bị thử thách
Điều khoản 2 (Section 2) của Đạo luật Quyền Bầu cử từ lâu được xem là “hàng rào” chống lại việc các bang “gom” (packing) cử tri da màu vào một khu vực duy nhất hoặc “xé nhỏ” (cracking) cộng đồng da màu ra nhiều khu khác nhau để làm suy yếu ảnh hưởng chính trị của họ.
Nếu tòa án phát hiện vi phạm Điều khoản 2, bang bị kiện sẽ phải vẽ lại bản đồ bầu cử, có tính đến yếu tố chủng tộc, nhằm đảm bảo người thiểu số có cơ hội công bằng trong tham gia chính trị.
Dù luật không yêu cầu bằng chứng về ý đồ kỳ thị, một số thẩm phán bảo thủ lại gợi ý rằng nguyên đơn phải chứng minh yếu tố cố ý phân biệt đối xử, điều này sẽ khiến việc kiện tụng trở nên khó khăn hơn.
Thẩm phán Kavanaugh và câu hỏi về “giới hạn thời gian”
Thẩm phán Brett Kavanaugh, người có thể đóng vai trò quyết định trong vụ án, tỏ ra đặc biệt lo ngại về việc sử dụng yếu tố chủng tộc một cách vô thời hạn trong việc vẽ bản đồ theo Điều khoản 2.
Olivier Douliery/AFP qua Getty Images
“Tòa án này từng nhiều lần phán rằng các biện pháp dựa trên chủng tộc có thể được chấp nhận trong một giai đoạn nhất định — thậm chí kéo dài hàng thập kỷ — nhưng không nên là vô tận,” Kavanaugh nói.
Bà Janai Nelson, Chủ tịch kiêm Giám đốc của Quỹ Bảo vệ Pháp lý NAACP, đại diện cho phía Louisiana, đáp lại:
“Không có tiền lệ nào trong lịch sử pháp lý nói rằng một đạo luật toàn diện có thể bị vô hiệu chỉ vì yếu tố chủng tộc là một phần của biện pháp khắc phục.”
Căng thẳng giữa hai luồng tư pháp
Theo các phán quyết trước đây, Tối Cao Pháp Viện từng khẳng định rằng chủng tộc không thể là động cơ chính khi vẽ ranh giới bầu cử theo Tu chính án thứ 14, nhưng các bang vẫn có quyền xem xét yếu tố này để tuân thủ Đạo luật Quyền Bầu cử.
Tòa từng giữ nguyên hiệu lực của Điều khoản 2 trong một phán quyết năm 2023.
Thẩm phán Elena Kagan giải thích:
“Điều khoản 2 nói rằng khi bản đồ bầu cử có tác động kỳ thị — chẳng hạn người Mỹ gốc Phi không được hưởng cơ hội bầu cử như người da trắng — thì cần có biện pháp khắc phục. Biện pháp đó không nhất thiết phải dựa trên chủng tộc, nhưng đôi khi phải như vậy để sửa chữa sự bất bình đẳng đã tồn tại.”
Trong khi đó, thẩm phán Ketanji Brown Jackson bảo vệ mạnh mẽ nhất vai trò của Điều khoản 2, mô tả đạo luật này như một công cụ đo lường sự chênh lệch:
“Nó giống như một thước đo cho thấy ở đâu tồn tại sự bất bình đẳng trong cơ hội bầu cử,” bà nói. “Chính vì vậy mà nó không cần giới hạn thời gian — nó chỉ giúp chúng ta nhận biết nơi nào cần hành động.”
Ngược lại, thẩm phán Samuel Alito cho rằng tòa cấp dưới đã áp dụng sai tiền lệ trong vụ Louisiana, đặc biệt về tiêu chí “tính liền kề địa lý” của khu vực cử tri da màu.
Tác động chính trị sâu rộng
Nếu Louisiana thắng kiện, bang này sẽ phải vẽ lại bản đồ theo tiêu chí “trung lập chủng tộc” trước kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2026. Hai khu vực có đa số cử tri da màu hiện do Đảng Dân chủ nắm giữ.
Một phán quyết mang tính bao quát hơn có thể tác động đến bản đồ quốc hội trên toàn quốc, buộc nhiều bang phải thiết kế lại các khu vực bầu cử “trung lập về chủng tộc”, qua đó đe dọa giảm số lượng đại diện của người thiểu số trong quốc hội và các cơ quan lập pháp tiểu bang.
Bà Nelson cảnh báo rằng nếu Tòa tiếp tục thu hẹp phạm vi của Đạo luật Quyền Bầu cử, hậu quả sẽ “thảm khốc”:
“Lấy Louisiana làm ví dụ — mọi nghị sĩ da màu của bang đều được bầu từ những khu vực cơ hội được hình thành nhờ Đạo luật này. Sự đa dạng mà chúng ta thấy khắp miền Nam ngày nay là kết quả trực tiếp của những vụ kiện buộc các bang phải bảo đảm cơ hội chính trị công bằng.”
Tòa dự kiến sẽ ra phán quyết vào tháng 6/2026. Thời điểm công bố kết quả sẽ quyết định liệu các bang có đủ thời gian để điều chỉnh bản đồ trước khi kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ bắt đầu hay không.
Nguồn ABC news