Bằng một vài từ, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã đưa ra tín hiệu mạnh mẽ nhất của mình rằng các lực lượng của ông đã bắt đầu chiến dịch được mong đợi nhiều để giành lại những vùng lãnh thổ bị lực lượng Nga chiếm giữ.
Tổng thống cho biết “các hành động phòng thủ phản công có liên quan đang diễn ra ở Ukraine” nhưng vẫn kín tiếng về các chi tiết.
Từ lâu đã có suy đoán về một cuộc phản công của Ukraine, nhất là khi nó đã được các quan chức Ukraine nói đến.
Nhưng ý tưởng về một cuộc phản công có thể gây hiểu nhầm, tạo ấn tượng rằng có một khoảng thời gian trước và sau chiến dịch rời rạc.
Trên thực tế, Ukraine đã làm yếu lực lượng của Nga trong nhiều tháng và đã tham gia vào các nỗ lực tái chiếm lãnh thổ. Hơn nữa, như người Ukraine muốn nhấn mạnh, các hành động của lực lượng vũ trang của họ là để đáp trả một cuộc xâm lược.
Đó là lý do tại sao các quan chức Ukraine muốn nhấn mạnh – như Zelensky đã làm với hình thức ngôn từ thận trọng của ông hôm thứ Bảy – rằng mọi hành động của họ nên được coi là phòng thủ.
Bất chấp tất cả những điều này, cuộc xung đột đang bước vào một giai đoạn mới, và một giai đoạn có thể quyết định kết quả cuối cùng của nó. Dưới đây là một số yếu tố đang diễn ra.
Nhìn về phía Nam
Không giống như những tháng đầu tiên của cuộc xung đột, khi Nga cố gắng chiếm thủ đô Kiev của Ukraine và các thành phố lớn khác, tiền tuyến ở Ukraine hiện đã được định cư ở phía Nam và phía Đông.
Điều đó cũng có nghĩa là, như các quan chức Ukraine thừa nhận, chiến dịch mới sẽ không có yếu tố bất ngờ, chẳng hạn như trong cuộc càn quét qua khu vực Kharkiv hồi tháng 9 năm ngoái.
Sau khi chiếm lại Kharkiv và Kherson, khu vực phía nam Zaporizhzhia có thể sẽ là trọng điểm chính của quân đội Ukraine. Nó đã đẩy mạnh các hoạt động ở đó trong tháng này.
Lợi ích của lực lượng Ukraine ở Zaporizhzhia có thể giáng một đòn mạnh vào chiến dịch rộng lớn hơn của Nga. Đây được coi là mục tiêu chính của Ukraine nhằm phá vỡ hành lang trên bộ của Nga từ Donbas bị chiếm đóng đến Crimea, nơi đã bị sáp nhập bất hợp pháp vào năm 2014.
Về mục tiêu của mình, Kiev luôn nói rằng họ muốn chiếm lại toàn bộ lãnh thổ do Nga kiểm soát.
Trong một bài phát biểu hồi đầu năm nay, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói rằng điều đó bao gồm cả Crimea.
“Đó không phải là một ý định, đó là đất của chúng tôi. Crimea là biển và núi của chúng tôi”, ông Zelensky nói.
Liệu mục tiêu đó có thể đạt được hay không vẫn là một câu hỏi mở lớn.
Nga đã tham gia – nhưng dễ bị tổn thương
Cuộc phản công của Ukraine đã được Nga mong đợi từ lâu, giúp quân đội của Putin có vài tháng để chuẩn bị mặt bằng và xây dựng một hệ thống phòng thủ phức tạp.
Hình ảnh vệ tinh cho thấy mức độ củng cố của Nga. Chúng bao gồm các lớp hào chống tăng, chướng ngại vật, bãi mìn và chiến hào.
Hệ thống phòng thủ như vậy trải dài hàng trăm dặm trên mặt trận quanh co. Phá vỡ chúng sẽ chứng minh khó khăn.
Các quan chức Ukraine thường xuyên chuyển lời kể của người dân ở các khu vực bị chiếm đóng như Mariupol và Berdiansk về các đoàn xe dài của Nga đi qua và hàng chục tòa nhà bị chiếm dụng làm nơi ở của quân đội.
Ukraine đã và đang thực hiện cái gọi là các hoạt động định hình để đặt nền móng cho cuộc tấn công của mình, làm gián đoạn các tuyến tiếp tế của Nga, phá hủy các kho đạn dược và nhắm vào cơ sở hạ tầng nhiên liệu.
Thêm vào đó, từ lâu đã có những báo cáo về đấu đá nội bộ của Nga, đặc biệt là xích mích giữa nhóm lính đánh thuê Wagner và lãnh đạo quân đội Kremlin.
Những lợi ích nhỏ của Nga, đặc biệt là so với các mục tiêu đầy tham vọng ban đầu của Putin trong cuộc chiến, đã phải trả giá rất đắt, làm suy giảm các đơn vị tiền tuyến và bỏ đói nhiều nhân lực, cũng như kinh nghiệm cực kỳ quan trọng.
Bakhmut vẫn đang chiến đấu
Mặc dù Wagner tuyên bố chiến thắng ở thành phố Bakhmut phía đông và trao trả nó cho lực lượng Nga, nhưng thành phố này vẫn là một điểm nóng.
Việc thành phố này thất thủ là một lợi ích hiếm hoi đối với Nga nhưng gần đây các lực lượng của Ukraine cho biết họ đã đạt được tiến bộ hạn chế trong việc chiếm lại vùng đất phía tây bắc và tây nam.
Ukraine có thể đang sử dụng thành phố này để làm suy yếu Nga ở những nơi khác bằng cách chuyển hướng các nguồn lực của nước này, điều tương tự có thể là mục tiêu tấn công của các chiến binh bất đồng chính kiến Nga ở nước họ.
Mặc dù không có số liệu chính thức nhưng rõ ràng việc chiếm lấy Bakhmut đã khiến Nga phải trả giá đắt.
Tình báo NATO ước tính rằng cứ mỗi binh sĩ Ukraine thiệt mạng khi bảo vệ Bakhmut thì lực lượng Nga mất ít nhất 5 người.
Ukraine có sẵn vũ khí mới
Ukraine nâng cấp vũ khí trước thềm phản công.
Vương quốc Anh đã cung cấp nhiều tên lửa hành trình “Storm Shadow” cho Ukraine, mang lại cho quốc gia này khả năng tấn công tầm xa mới.
Với tầm bắn vượt quá 250km, tương đương 155 dặm, nó chỉ kém khả năng tầm bắn 185 dặm của Hệ thống tên lửa chiến thuật lục quân đất đối đất (ATACMS) do Mỹ sản xuất mà Ukraine đã yêu cầu từ lâu.
Ukraine cũng đã nhận được ít nhất hai hệ thống Patriot, một của Mỹ và một của Đức, để tăng cường khả năng phòng không, vốn trước đây không thể đánh chặn các tên lửa hiện đại hơn của Nga.
Chứng minh sức mạnh mới của mình vào tháng trước, Ukraine lần đầu tiên sử dụng hệ thống phòng không Patriot do Mỹ sản xuất để đánh chặn một tên lửa siêu thanh của Nga, đánh dấu một thời điểm quan trọng tiềm tàng trong cuộc xung đột.
Ngoài trang thiết bị quân sự, Mỹ công bố gói viện trợ 1,2 tỷ USD cho Ukraine để hỗ trợ mở cuộc phản công.
Đồng hồ đang gõ tích tắc
Một câu hỏi đặt ra là sự hỗ trợ quốc tế dành cho Ukraine sẽ kéo dài bao lâu.
Cuộc bầu cử năm tới của Hoa Kỳ sắp diễn ra, và những bình luận của cựu tổng thống Donald Trump trong một buổi họp báo của CNN đã làm dấy lên khả năng rằng sự hỗ trợ mạnh mẽ cho đến nay của Hoa Kỳ dành cho Ukraine có thể chấm dứt.
Trong cuộc họp, Trump từ chối cho biết liệu ông ấy muốn ai chiến thắng trong cuộc xung đột, thay vào đó nói rằng ông ấy muốn “mọi người ngừng chết”.
Chiến tranh càng kéo dài thì càng có nhiều khả năng chia rẽ giữa các đồng minh của Ukaine, một điều sẽ có lợi cho Nga.
Nếu chiến tranh kết thúc bằng đàm phán hoặc bế tắc, Ukraine sẽ muốn chiếm thế thượng phong. Nó sẽ tìm cách kiếm càng nhiều lợi ích càng tốt từ cuộc phản công và nhanh chóng.
Việt Linh (Theo CNBC)