Tổng thống đắc cử trẻ nhất của Ecuador hôm thứ Hai phải đối mặt với nhiệm vụ thực tế bất khả thi là giảm bớt làn sóng tội phạm ma túy đáng sợ trong vòng 1 năm rưỡi cầm quyền được rút ngắn đáng kể.
Daniel Noboa, 35 tuổi, là người thừa kế một trong những khối tài sản lớn nhất Ecuador nhờ đế chế toàn cầu được xây dựng trên chuối – cây trồng chính của đất nước.
Các cử tri của ông, lo sợ trước sự leo thang của bạo lực ma túy trong ba năm qua. Giết người, bắt cóc, cướp bóc và các hoạt động tội phạm khác đã trở thành một phần của cuộc sống hàng ngày, khiến người dân Ecuador tự hỏi khi nào họ sẽ trở thành nạn nhân.
Bạo lực gia tăng có liên quan đến hoạt động buôn bán cocaine được sản xuất ở nước láng giềng Colombia và Peru. Các băng đảng Mexico, Colombia và Balkan đã có nguồn gốc từ Ecuador và hoạt động với sự hỗ trợ của các băng nhóm tội phạm địa phương.
Ứng cử viên tổng thống và nhà thập tự chinh chống tham nhũng Fernando Villavicencio đã bị ám sát vào tháng 8. Kể từ đó, các chính trị gia và nhà lãnh đạo chính trị khác đã bị giết hoặc bị bắt cóc, bom xe đã phát nổ ở nhiều thành phố, bao gồm cả thủ đô Quito, và các tù nhân đã náo loạn trong các nhà tù. Đầu tháng này, bảy người đàn ông bị coi là nghi phạm trong vụ sát hại Villavicencio đã bị giết trong nhà tù.
Để chống tội phạm, Noboa đã đưa ra nhiều đề xuất từ việc biến các con tàu thành nhà tù nổi cho đến trang bị thêm cho cảnh sát.
Tuy nhiên, ông chỉ có chưa đầy một nửa nhiệm kỳ tổng thống thông thường để giải quyết một cách có ý nghĩa sự gia tăng tội phạm, vốn đã gây ra hơn 4.900 cái chết do bạo lực trong năm nay.
Các chuyên gia cho biết, các chính sách không giải quyết các vấn đề xã hội có thể có tác động tạm thời đến số liệu thống kê tội phạm nhưng không làm giảm các cộng đồng nghèo đói.
Jorge Vicente Paladines, chuyên gia tư pháp và giáo sư tại Đại học Trung tâm Ecuador ở Quito cho biết rằng: “Trên thực tế, khoảng thời gian 18 tháng là rất ngắn để có thể đáp ứng lời hứa trong chiến dịch tranh cử là giảm căn bản tỷ lệ giết người và giải quyết tối thiểu vấn đề cơ bản vào lúc này, ngay cả về mặt dân chủ, đó là tình trạng bất an.”
Với gần như tất cả số phiếu đã được kiểm, các quan chức bầu cử cho biết Noboa chỉ giành được hơn 52%, so với gần 48% của Luisa González, đồng minh của cựu Tổng thống lưu vong Rafael Correa. González đã thừa nhận thất bại trong bài phát biểu trước những người ủng hộ, trong đó bà cũng thúc giục Noboa thực hiện những lời hứa trong chiến dịch tranh cử của mình.
Noboa cho biết hôm Chủ nhật rằng ông sẽ ngay lập tức bắt tay vào công việc “xây dựng lại một đất nước đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi bạo lực, tham nhũng và hận thù”.
Nhiệm kỳ của tổng thống sắp tới sẽ kéo dài đến tháng 5 năm 2025, thời gian còn lại của nhiệm kỳ của Tổng thống Guillermo Lasso. Lasso đã cắt ngắn nhiệm kỳ của mình khi giải tán Quốc hội vào tháng 5 khi các nhà lập pháp theo đuổi thủ tục luận tội ông vì những cáo buộc không đúng đắn trong một hợp đồng với chính phủ.
Giống như Lasso, một cựu chủ ngân hàng bảo thủ, sự giàu có của Noboa khiến anh đứng đầu giới thượng lưu ở Ecuador. Cha của ông, Álvaro Noboa, là một trong những người giàu nhất Ecuador nhờ một tập đoàn khởi đầu bằng việc trồng và vận chuyển chuối và hiện bao gồm hơn 128 công ty ở hàng chục quốc gia.
Cha của ông Noboa đã 5 lần tranh cử tổng thống không thành công.
Chàng trai trẻ Noboa mở công ty tổ chức sự kiện khi mới 18 tuổi và sau đó gia nhập Noboa Corp. của cha mình, nơi anh giữ các vị trí quản lý trong lĩnh vực vận chuyển, hậu cần và thương mại. Sự nghiệp chính trị của ông bắt đầu vào năm 2021, khi ông có được một ghế trong Quốc hội và làm chủ tịch Ủy ban Phát triển Kinh tế.
Đảng của Noboa sẽ không có đủ ghế trong Quốc hội để có thể tự mình nắm quyền. Thu hút sự ủng hộ từ các nhà lập pháp đối lập sẽ là chìa khóa để tránh những khó khăn đã cản trở nhiệm kỳ của Lasso.
Lasso liên tục xung đột với các nhà lập pháp sau cuộc bầu cử năm 2021 và quyết định không tham gia cuộc bầu cử đặc biệt. Vào Chủ nhật, ông kêu gọi người dân Ecuador tổ chức một cuộc bầu cử hòa bình và suy nghĩ về điều gì “tốt nhất cho con cái họ, cha mẹ họ và đất nước”.
Dưới sự giám sát của Lasso, số ca tử vong do bạo lực đã tăng vọt, lên tới 4.600 vào năm 2022, mức cao nhất trong lịch sử đất nước và tăng gấp đôi tổng số vào năm 2021.
“Tôi không mong đợi nhiều từ cuộc bầu cử này,” Julio Ricaurte, một kỹ sư 59 tuổi, cho biết hôm Chủ nhật tại một trong những trung tâm bỏ phiếu ở phía bắc Quito. “Thứ nhất, vì tổng thống sẽ có ít thời gian để làm bất cứ điều gì, và thứ hai vì Quốc hội ở nước ta là một tổ chức ngăn cản bất kỳ ai lên nắm quyền cai trị.”
Noboa và González tiến vào vòng hai khi về đích trước sáu ứng cử viên khác trong vòng đầu tiên của cuộc bầu cử vào ngày 22 tháng 8.
González không được hầu hết cử tri biết đến cho đến khi đảng của Correa, người cố vấn của bà, chọn bà làm ứng cử viên tổng thống. Bà đảm nhiệm nhiều công việc khác nhau trong chính phủ trong nhiệm kỳ tổng thống kéo dài một thập niên của Correa và là nhà lập pháp từ năm 2021 cho đến tháng 5.
Khi bắt đầu chiến dịch tranh cử, bà nói Correa sẽ là cố vấn của bà, nhưng gần đây bà đã tìm cách giữ khoảng cách một chút trong nỗ lực lôi kéo những cử tri phản đối cựu tổng thống, người vẫn là một thế lực lớn ở Ecuador mặc dù bị kết tội tham nhũng ở Ecuador.
Rosa Amaguaña, một người bán rau quả 62 tuổi, cho biết hôm Chủ nhật rằng an toàn “là điều đầu tiên phải được giải quyết” bởi tổng thống tiếp theo.
“Tôi hy vọng đất nước sẽ thay đổi,” Amaguaña nói. “Có, nó có thể. Tổng thống tiếp theo phải có khả năng làm được điều gì đó dù là nhỏ nhặt.”
Việt Linh (Theo TheGuardian)