Quốc hội Thái Lan đã chặn đề cử thủ tướng của người chiến thắng trong cuộc bầu cử toàn quốc vào tháng 5, Pita Limjaroenrat, hôm thứ Tư, gây ra một đòn giáng mạnh vào đảng đối lập tiến bộ của ông sau gần một thập niên đất nước bị cầm quyền bởi giới quân đội.
Trong số 715 thành viên quốc hội có mặt, 395 người đã bỏ phiếu để chặn đề cử thứ hai, 312 người đã bỏ phiếu cho nó, 8 người bỏ phiếu trắng và một người – chính Pita – đã không bỏ phiếu, theo người phát ngôn của Hạ viện.
Ông đã bị tòa án hiến pháp của đất nước đình chỉ tư cách nhà lập pháp tạm thời sau khi Ủy ban Bầu cử đệ đơn khiếu nại lãnh đạo Đảng Tiến lên cáo buộc ông vi phạm luật bầu cử vì bị cáo buộc nắm giữ cổ phần trong một công ty truyền thông.
Pita đã phủ nhận việc anh ta vi phạm các quy tắc bầu cử và trước đó đã cáo buộc Ủy ban bầu cử đưa vụ việc ra tòa.
Đảng Tiến lên đã cam kết cải cách cơ cấu sâu sắc đối với cách thức điều hành quốc gia Đông Nam Á với hơn 70 triệu dân này: thay đổi quân đội, kinh tế, phân cấp quyền lực và thậm chí cải cách chế độ quân chủ không thể chạm tới trước đây.
Cuộc bầu cử hồi tháng 5, chứng kiến số cử tri đi bầu kỷ lục, đã đưa ra lời chỉ trích mạnh mẽ đối với cơ sở do quân đội hậu thuẫn đã cai trị Thái Lan kể từ năm 2014, khi tướng quân đội lúc bấy giờ là ông Prayut Chan-o-cha lên nắm quyền trong một cuộc đảo chính.
Quyết định của tòa án và quốc hội có thể sẽ đổ thêm dầu vào lửa cho cơ sở hỗ trợ non trẻ của đảng Tiến Lên, với khả năng xảy ra các cuộc biểu tình lớn trên đường phố.
Cương lĩnh thay đổi của đảng đã tỏ ra vô cùng phổ biến với việc đảng giành được số ghế lớn nhất cho đến nay.
Một nhóm các đảng đối lập sau đó đã thành lập một liên minh nhằm thành lập một chính phủ đa số và đưa Pita làm ứng cử viên thủ tướng. Pita, một cựu sinh viên Harvard 42 tuổi, gọi liên minh là “tiếng nói của hy vọng và tiếng nói của sự thay đổi” và cho biết tất cả các bên đã đồng ý ủng hộ ông làm thủ tướng tiếp theo của Thái Lan.
Tuần trước, Pita đã thất bại trong việc bảo đảm đủ số phiếu bầu của quốc hội để trở thành thủ tướng trong một hệ thống chính trị được tạo ra bởi chính quyền trước đó và rất ủng hộ phe bảo hoàng, cơ sở bảo thủ từ lâu đã nắm giữ các đòn bẩy quyền lực ở Thái Lan.
Ở Thái Lan, một đảng hoặc liên minh cần giành được đa số trong 375 ghế ở cả hạ viện và thượng viện – hiện là 749 ghế – để bầu ra thủ tướng và thành lập chính phủ.
Nhưng cơ sở bảo thủ có một khởi đầu thuận lợi. Thượng viện gồm 250 thành viên không qua bầu cử được quân đội bổ nhiệm theo hiến pháp hậu đảo chính và trước đó đã bỏ phiếu cho các ứng cử viên ủng hộ quân đội.
Pita chỉ nhận được 324 phiếu bầu trong số 376 phiếu cần thiết để chiếm đa số và vương quốc vẫn chưa có thủ tướng khi cuộc tranh giành chính trị vẫn tiếp diễn.
Ông đã phát biểu trước quốc hội vào thứ Tư để tạm “chia tay“, trong khi cuộc điều tra đang được tiến hành.
“Do Tòa án Hiến pháp đã ra lệnh cho tôi tạm dừng nhiệm vụ của mình, tôi muốn nhân cơ hội này để chào tạm biệt Ngài Chủ tịch, cho đến khi chúng ta gặp lại nhau,” Pita nói trước quốc hội.
“Tôi sẽ yêu cầu các thành viên của mình tiếp tục sử dụng hệ thống nghị viện để chăm sóc người dân. Tôi nghĩ Thái Lan đã thay đổi và sẽ không quay đầu lại kể từ ngày 14/5. Người dân đã đi được nửa chặng đường rồi, nửa chặng đường nữa mặc dù tôi không thể thực hiện được nhiệm vụ của mình, nhưng tôi xin các anh chị em hãy tiếp tục chăm lo cho người dân”.
Phán quyết của tòa án hiện đe dọa tư cách một nhà lập pháp của ông.
Cơ sở bảo thủ mạnh mẽ của Thái Lan – một mối quan hệ của quân đội, chế độ quân chủ và giới tinh hoa có ảnh hưởng – có lịch sử ngăn chặn những thay đổi cơ bản đối với hiện trạng.
Trong hai thập niên qua, Tòa án Hiến pháp của Thái Lan đã nhiều lần ra phán quyết có lợi cho việc thành lập, giải tán một số đảng đã thách thức giới tinh hoa chính trị.
Quân đội cũng có thành tích lâu dài trong việc lật đổ các chính phủ được bầu cử dân chủ và nắm quyền trong những thời điểm bất ổn.
Việt Linh (Theo Asia Times)