Nhật Bản sẽ bắt đầu xả nước thải phóng xạ đã qua thanh lọc từ nhà máy hạt nhân Fukushima Daiichi vào Thái Bình Dương sớm nhất là vào thứ Năm – một bước đầu gây tranh cãi nhưng cần thiết trong nhiều thập niên nỗ lực đóng cửa cơ sở này 12 năm sau vụ tan chảy.
Thủ tướng Fumio Kishida đã đưa ra quyết định cuối cùng vào thứ Ba tại cuộc họp của các bộ trưởng Nội các liên quan đến kế hoạch này và chỉ thị cho nhà điều hành, Công ty Điện lực Tokyo Holdings, sẵn sàng bắt đầu xả thải ven biển vào thứ Năm nếu điều kiện thời tiết và biển cho phép.
Kishida cho biết tại cuộc họp rằng việc xả nước là cần thiết cho tiến độ ngừng hoạt động của nhà máy và sự phục hồi của tỉnh Fukushima sau thảm họa ngày 11 tháng 3 năm 2011.
Ông cho biết hiện tại, chính phủ đã làm mọi thứ để đảm bảo an toàn, chống lại những thiệt hại về danh tiếng cho nghề cá và đưa ra lời giải thích minh bạch và khoa học để đạt được sự hiểu biết trong và ngoài nước. Ông cam kết chính phủ sẽ tiếp tục nỗ lực cho đến khi kết thúc việc thả và ngừng hoạt động, việc này sẽ mất hàng thập kỷ.
Một trận động đất và sóng thần lớn đã phá hủy hệ thống làm mát của nhà máy Fukushima Daiichi, khiến ba lò phản ứng của nhà máy này tan chảy và làm ô nhiễm nước làm mát. Nước được thu thập, lọc và lưu trữ trong khoảng 1.000 bể chứa, lấp đầy phần lớn khuôn viên của nhà máy và sẽ đạt công suất vào đầu năm 2024.
Việc xả nước thải đã qua xử lý đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ các tổ chức đánh cá Nhật Bản, những tổ chức này lo ngại danh tiếng của hải sản của họ sẽ bị tổn hại thêm khi họ phải vất vả để phục hồi sau thảm họa hạt nhân. Các nhóm ở Hàn Quốc và Trung Quốc cũng đưa ra quan ngại, biến nó thành vấn đề chính trị và ngoại giao.
Chính phủ và đơn vị điều hành nhà máy, Công ty Điện lực Tokyo Holdings, cho biết nước phải được loại bỏ để nhường chỗ cho việc ngừng hoạt động của nhà máy và ngăn ngừa rò rỉ ngẫu nhiên từ các bể chứa.
Junichi Matsumoto, giám đốc điều hành TEPCO phụ trách việc xả nước, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với Associated Press vào tháng trước rằng việc xả nước đánh dấu “một cột mốc quan trọng”, nhưng vẫn chỉ là bước khởi đầu trong quá trình ngừng hoạt động khó khăn dự kiến sẽ kéo dài hàng thập niên.
Việc giảm bớt sự phản đối từ ngành đánh bắt cá là chìa khóa cho việc giải phóng vì chính phủ đã hứa vào năm 2015 sẽ không bắt đầu nếu không có “sự hiểu biết” từ các nhóm đánh cá, sau những đợt xả thải vô tình và không được chấp thuận trong quá khứ.
Masanobu Sakamoto, người đứng đầu Liên đoàn Hợp tác xã Thủy sản Quốc gia, người đã gặp Kishida hôm thứ Hai, đã nhắc lại sự phản đối của tổ chức của ông đối với việc thả cá, nhưng thừa nhận rằng các thành viên của cộng đồng ngư dân đã có được sự tin tưởng nhất định về sự an toàn của hoạt động này. Ông nói, họ vẫn lo ngại thiệt hại cho ngành của mình và hoan nghênh cam kết hỗ trợ của chính phủ.
Chính phủ đã tài trợ tổng trị giá 80 tỷ yên (550 triệu USD) cho hoạt động xúc tiến bán hàng và các bước khác cũng như cho các hoạt động đánh bắt.
Chính phủ và TEPCO cho biết nước sẽ được xử lý và sau đó được pha loãng với lượng lớn nước biển đến mức an toàn hơn các tiêu chuẩn quốc tế, tác động đến môi trường và sức khỏe của nó không đáng kể.
Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế trong báo cáo cuối cùng vào tháng 7 đã kết luận rằng việc phóng thích, nếu được tiến hành như thiết kế, sẽ gây ra tác động không đáng kể đến môi trường và sức khỏe con người.
Các nhà khoa học nhìn chung ủng hộ quan điểm của IAEA, nhưng một số người cho rằng tác động lâu dài của chất phóng xạ liều thấp còn sót lại trong nước cần được chú ý.
Chính phủ Kishida đã tăng cường nỗ lực tiếp cận cộng đồng để giải thích kế hoạch cho các nước láng giềng, đặc biệt là Hàn Quốc, nhằm giữ cho vấn đề này không ảnh hưởng đến mối quan hệ của họ.
Kishida cho biết nỗ lực này đã đạt được tiến bộ và xã hội quốc tế phần lớn đang phản ứng một cách bình tĩnh với kế hoạch này. Tuy nhiên, Hồng Kông cho biết họ sẽ đình chỉ xuất khẩu từ Fukushima và 9 tỉnh khác nếu Nhật Bản tiếp tục kế hoạch này, trong khi Trung Quốc tăng cường kiểm tra bức xạ đối với các sản phẩm thủy sản của Nhật Bản, trì hoãn thông quan.
Việt Linh (Theo Euro News)