Các nhà lãnh đạo Tây Phi hôm thứ Năm đã tăng cường hùng biện chống lại các nhà lãnh đạo cuộc đảo chính của Niger, ra lệnh “kích hoạt” và “triển khai” một lực lượng dự phòng trong khu vực để khôi phục trật tự hiến pháp ở quốc gia bị đảo chính.
Gặp nhau tại Abuja, Nigeria sau khi hết hạn tối hậu thư một tuần mà họ đưa ra cho chính quyền quân sự của Niger, các nhà lãnh đạo từ Cộng đồng Kinh tế của các Quốc gia Tây Phi (ECOWAS) đã kêu gọi khai triển “để khôi phục trật tự hiến pháp ở Cộng hòa Niger,” theo một tuyên bố được đọc bởi Omar Alieu Touray, Chủ tịch Ủy ban ECOWAS.
Hiện chưa rõ việc “khai triển” và “kích hoạt” lực lượng sẽ đòi hỏi những gì. Tuyên bố cũng nhấn mạnh “quyết tâm giữ tất cả các lựa chọn trên bàn để giải quyết cuộc khủng hoảng một cách hòa bình.”
Niger chìm trong hỗn loạn chính trị kể từ cuối tháng trước, khi Tổng thống Mohamed Bazoum bị lực lượng bảo vệ tổng thống lật đổ trong một cuộc đảo chính. ECOWAS đã phản ứng vài ngày sau đó bằng cách ban hành các biện pháp trừng phạt và đưa ra tối hậu thư cho chính quyền quân sự cầm quyền: từ chức trong vòng một tuần hoặc đối mặt với khả năng can thiệp quân sự.
Thời hạn đó đến và đi vào Chủ nhật, ngày 6 tháng 8, mà không có bất kỳ thay đổi nào trong tình hình chính trị. Các nhà lãnh đạo ECOWAS cho biết ưu tiên của họ là tìm một giải pháp ngoại giao cho cuộc khủng hoảng và sẽ gửi quân đội như một phương sách cuối cùng.
Khối khu vực sẽ “duy trì tất cả các biện pháp và nguyên tắc đã được đồng ý bởi hội nghị thượng đỉnh bất thường được tổ chức ở Niger vào ngày 30 tháng 7 năm 2023,” tại đó các biện pháp trừng phạt mạnh mẽ đã được quyết định đối với chính quyền quân sự ở Niger.
Touray cũng cảnh báo về hậu quả đối với “các quốc gia thành viên, những người trực tiếp hoặc gián tiếp có hành động cản trở việc giải quyết khủng hoảng một cách hòa bình”.
Mali và Burkina Faso, do những người lính nắm quyền lãnh đạo, đã bày tỏ tình đoàn kết với chính quyền của Niger và cảnh báo rằng bất kỳ sự can thiệp quân sự nào cũng sẽ được coi là một lời tuyên chiến. Guinea cũng đã nói rằng họ ủng hộ Niger.
Các lực lượng vũ trang của Niger dường như đang chuẩn bị cho khả năng can thiệp quân sự vào tuần này. Một đoàn xe khoảng 40 xe bán tải đã đến thủ đô vào lúc chập tối Chủ Nhật, chở binh lính từ các vùng khác của đất nước.
Bối rối và lo lắng
Một số nhà phân tích nói với CNN rằng một cuộc can thiệp quân sự vào Niger có thể sẽ không xảy ra, vì cần có thời gian để tập hợp quân đội ECOWAS.
Thông cáo chung là “về việc huy động các nguồn lực cần thiết nếu cần can thiệp, nhưng nó cũng là một tín hiệu cho chính quyền ở Niger rằng ECOWAS sẵn sàng thực hiện các hành động cần thiết bao gồm cả vũ lực nếu các cuộc đàm phán thất bại”, nhà phân tích an ninh và quốc phòng có trụ sở tại Abuja Murtala Abdullahi nói.
Khối đã không đưa ra bất kỳ mốc thời gian nào và tổng thống Nigeria Bola Tinubu, người hiện đang là chủ tịch khẳng định rằng việc sử dụng vũ lực sẽ là biện pháp cuối cùng. Tuy nhiên, nhà phân tích an ninh Abdourahamane Alkassoum nói rằng tin tức có thể được nhận một cách khẩn cấp hơn ở Niger, đồng thời chỉ ra rằng quân đội Niger đã nhận được sự ủng hộ tại địa phương khi ECOWAS tiếp tục có những tuyên bố cứng rắn.
Một chuyên gia khác nhớ lại rằng phải mất 7 tuần để ECOWAS triển khai tới Gambia vào năm 2017 – một nhiệm vụ ít phức tạp hơn so với Niger.
Cameron Hudson, cộng tác viên cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cho biết: “Sứ mệnh tới Gambia đơn giản hơn nhiều. “Niger sẽ không chỉ là một sự can thiệp, đó là một cuộc giải cứu con tin của một tổng thống đang bị quản thúc tại gia và bị chính quyền quân sự sử dụng làm lá chắn sống.
Ông nói thêm: “Niger có một đội quân đáng kể do Hoa Kỳ huấn luyện, đã được thử thách trong trận chiến sau nhiều năm chống nổi dậy.”
Việt Linh (Theo Yahoo News)