Hà Lan và Đan Mạch hôm Chủ nhật tuyên bố sẽ cung cấp máy bay chiến đấu F-16 cho Ukraine, một thông báo được chờ đợi từ lâu mà Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy gọi là động lực quan trọng cho các lực lượng của nước ông, đang tham gia vào một cuộc phản công khó khăn chống lại Nga.
Lời hứa về các máy bay chiến đấu mới được đưa ra một ngày sau vụ tấn công bằng hỏa tiễn bất thường của Nga vào một nhà hát của Ukraine khiến 7 người thiệt mạng và gần 150 người khác bị thương ở thành phố phía bắc Chernihiv. Zelenskyy thề sẽ trả đũa nghiêm khắc vụ tấn công mà các nạn nhân bao gồm một bé gái 6 tuổi thiệt mạng và 15 trẻ em bị thương.
Sau nhiều tháng yêu cầu từ Zelenskyy cung cấp F-16 để tăng cường lực lượng không quân Ukraine, Mỹ gần đây đã chấp thuận cho Hà Lan và Đan Mạch cung cấp cho Ukraine các máy bay phản lực do Mỹ sản xuất. Zelenskyy đã đến cả hai quốc gia vào Chủ nhật để hoàn tất các thỏa thuận giao hàng.
”F-16 chắc chắn sẽ mang lại năng lượng, sự tự tin và động lực mới cho các chiến binh và thường dân. Tôi chắc chắn nó sẽ mang lại kết quả mới cho Ukraine và toàn bộ châu Âu”, nhà lãnh đạo Ukraine nói.
Ukraine hy vọng các máy bay phản lực sẽ mang lại cho họ lợi thế chiến đấu, sau khi tiến hành một cuộc phản công chống lại lực lượng của Điện Kremlin mà không có sự yểm trợ từ trên không của máy bay phương Tây, đặt quân đội của họ dưới sự tấn công của không quân và pháo binh Nga.
Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen đã cam kết cung cấp 19 chiếc F-16 cho Ukraine và cho biết bà hy vọng 6 chiếc đầu tiên sẽ được bàn giao vào dịp Năm mới. Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte không cung cấp con số hoặc khung thời gian, nói rằng nó phụ thuộc vào thời gian các đội và cơ sở hạ tầng Ukraine sẵn sàng. Zelenskyy cho biết trên kênh Telegram của mình rằng Ukraine sẽ nhận được 42 máy bay phản lực.
“F-16 sẽ không giúp ích ngay lập tức cho nỗ lực chiến tranh. Dù sao đó cũng là một cam kết lâu dài từ Hà Lan,” Rutte nói. “Chúng tôi muốn họ hoạt động và hoạt động càng sớm càng tốt. … Không phải trong tháng tới, điều đó là không thể, nhưng hy vọng sẽ sớm xảy ra sau đó.”
Ông và Zelenskyy đã kiểm tra hai chiếc F-16 màu xám đậu trong nhà chứa máy bay tại một căn cứ của Hà Lan ở thành phố Eindhoven phía nam.
Vài giờ sau, Zelenskyy và vợ được Frederiksen, các bộ trưởng Nội các Đan Mạch khác và Công nương Mary tiếp đón tại căn cứ không quân Skrydstrup ở miền nam Đan Mạch, nơi các phi công Ukraine sẽ được huấn luyện F-16 trong những tháng tới. Hai nhà lãnh đạo leo lên một chiếc F-16 của Đan Mạch và ngồi thử ghế.
Frederiksen cho biết “hy vọng” 6 chiếc máy bay chiến đấu có thể được chuyển giao vào dịp Năm mới, 8 chiếc nữa vào năm tới và 5 chiếc còn lại vào năm 2025.
Bà nói: “Hãy coi khoản quyên góp này như một biểu hiện cho sự ủng hộ vững chắc của Đan Mạch đối với cuộc đấu tranh giành tự do của đất nước các bạn.”
Zelenskyy gọi các khoản tài trợ của Hà Lan và Đan Mạch là một “sự thúc đẩy lớn đối với các quốc gia khác đang nghi ngờ” về việc cung cấp F-16 cho Ukraine. Khi được hỏi liệu có các điều kiện đi kèm với các khoản đóng góp hay không, chẳng hạn như cam kết không sử dụng chúng trên lãnh thổ Nga, Zelenskyy nói rằng điều đó chưa được thảo luận nhưng nói thêm rằng bảo vệ lãnh thổ Ukraine là “mục tiêu chính”.
Chính phủ Hà Lan và Đan Mạch cũng đang dẫn đầu một liên minh đang làm việc để đào tạo các phi công Ukraine lái các máy bay chiến đấu tiên tiến.
Ông Zelenskyy từ chối cho biết có bao nhiêu phi công Ukraine sẽ được đào tạo ở Đan Mạch và sau đó là ở Romania, với lý do an ninh. Frederiksen cho biết “hơn 70” nhân viên Ukraine đã ở Đan Mạch và sẵn sàng bắt đầu huấn luyện.
Lực lượng Vũ trang Đan Mạch cho biết những người Ukraine phải vượt qua vòng kiểm tra an ninh và các bài kiểm tra về sức khỏe cũng như kỹ năng ngôn ngữ trước khi khóa huấn luyện có thể bắt đầu.
“Khóa đào tạo dự kiến sẽ kéo dài tối thiểu sáu tháng. Không thể nói chính xác sẽ mất bao lâu để dạy người Ukraine vận hành khả năng của F-16, vì nó sẽ phụ thuộc vào kinh nghiệm và kỹ năng ngôn ngữ của họ, trong số những thứ khác”, Lực lượng Vũ trang Đan Mạch cho biết trong một tuyên bố.
Các quan chức trước đó đã nói rằng các phi công Ukraine sẽ cần từ 6 đến 8 tháng huấn luyện .
Thông báo hôm Chủ nhật được đưa ra hai ngày sau khi Hà Lan và Đan Mạch cho biết Mỹ đã ủy quyền cho họ chuyển giao các máy bay F-16 do Mỹ sản xuất cho Ukraine trong hành động được coi là một sự thúc đẩy lớn đối với Kiev.
Washington cho biết F-16 – giống như xe tăng Abrams tiên tiến của Mỹ – sẽ rất quan trọng trong dài hạn khi Kiev đối mặt với Nga.
Trong chuyến thăm Thụy Điển vào thứ Bảy, Zelenskyy cũng đã yêu cầu các máy bay chiến đấu Gripen của Thụy Điển. Thụy Điển chưa quyết định về yêu cầu đó nhưng đã đồng ý để các phi công Ukraine thử nghiệm máy bay.
Ukraine đã dựa vào các máy bay cũ hơn, chẳng hạn như máy bay phản lực MiG29 và Sukhoi do Nga sản xuất. F-16 có công nghệ và khả năng nhắm mục tiêu mới hơn. Các chuyên gia cho biết chúng cũng linh hoạt hơn.
Zelenskyy đã được sắp xếp để phát biểu trước Quốc hội Đan Mạch vào thứ Hai.
Tại Ukraine, thống đốc vùng Chernihiv, Vyacheslav Chaus, hôm Chủ nhật cho biết số người bị thương trong vụ tấn công nhà hát hôm thứ Bảy đã tăng lên 148 người.
“Tôi chắc chắn binh lính của chúng tôi sẽ đáp trả Nga vì vụ tấn công khủng bố này. Hãy phản hồi một cách rõ ràng,” Zelenskyy nói trong một bài phát biểu qua video được công bố vào đầu giờ Chủ nhật.
Ở miền đông Ukraine, Thống đốc khu vực Kharkiv Oleh Syniehubov hôm Chủ nhật cho biết Nga đã nã pháo vào thành phố Kupiansk “suốt cả ngày”, với một cuộc tấn công ở trung tâm thành phố làm 11 người bị thương. Bộ Nội vụ Ukraine cho biết một người đàn ông đã thiệt mạng trong vụ pháo kích của Nga ở Vovchansk, cũng thuộc vùng Kharkiv.
Trong khi đó tại Nga, Bộ Quốc phòng hôm Chủ nhật cho biết các hệ thống phòng không của họ đã ngăn chặn một cuộc tấn công của ba máy bay không người lái vào khu vực Belgorod, giáp biên giới với Ukraine.
Lực lượng phòng không Nga cũng đã gây nhiễu một máy bay không người lái bay về phía Moscow vào sáng sớm Chủ nhật, khiến nó bị rơi. Bộ Quốc phòng Nga gọi đây là “một nỗ lực của chế độ Kiev nhằm thực hiện một cuộc tấn công khủng bố.”
Các sân bay Vnukovo và Domodedovo của Moscow đã tạm dừng các chuyến bay, nhưng không có báo cáo về thương vong hay thiệt hại.
Tại thành phố Kursk, 5 người bị thương khi một máy bay không người lái của Ukraine đâm vào một nhà ga xe lửa, Thống đốc khu vực Roman Starovoit cho biết. Kursk là thủ phủ của vùng phía Tây cùng tên, giáp Ukraine.
Các nhà chức trách Ukraine, những người thường tránh bình luận về các cuộc tấn công trên đất Nga, đã không nói liệu Ukraine có liên quan hay không.
Các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào khu vực biên giới Nga là một sự xuất hiện khá thường xuyên. Các cuộc tấn công sâu hơn vào bên trong lãnh thổ Nga đã gia tăng kể từ khi một máy bay không người lái bị phá hủy ở điện Kremlin vào đầu tháng 5 . Các cuộc tấn công thành công đã phơi bày những điểm yếu của hệ thống phòng không của Moscow.
Việt Linh (Theo Common Dreams)