Một tuần sau khi hạn chót được thông qua cho những người lính nổi loạn ở Niger phải phục chức cho tổng thống bị lật đổ của đất nước hoặc đối mặt với sự can thiệp quân sự, chính quyền quân sự vẫn chưa chấp thuận. Các nhà phân tích cho biết không có hành động quân sự nào được thực hiện và các nhà lãnh đạo cuộc đảo chính dường như đã giành được ưu thế trước nhóm khu vực đưa ra lời đe dọa.
Khối Tây Phi ECOWAS đã cho những người lính đã lật đổ Tổng thống được bầu cử dân chủ của Niger, Mohamed Bazoum, cho đến Chủ nhật tuần trước để trả tự do và phục hồi cho ông ta hoặc họ đe dọa hành động quân sự. Hôm thứ Năm, khối đã ra lệnh triển khai một lực lượng “dự phòng” để khôi phục chế độ hiến pháp ở Niger, với Nigeria, Benin, Senegal và Bờ Biển Ngà cho biết họ sẽ đóng góp quân đội.
Nhưng không rõ khi nào, như thế nào hoặc nếu quân đội sẽ triển khai. Một số nhà quan sát cho biết hành động này có thể mất vài tuần hoặc vài tháng để bắt đầu và trong khi khối quyết định phải làm gì thì chính quyền quân sự đang giành quyền lực.
Ulf Laessing, người đứng đầu chương trình Sahel tại Tổ chức Konrad Adenauer, một tổ chức tư vấn, cho biết: “Có vẻ như những người làm đảo chánh đã thắng và sẽ ở lại…” Những người làm đảo chánh đang nắm giữ tất cả các quân bài và đã củng cố quyền thống trị của họ.
Một tuần sau khi hạn chót được thông qua cho những người lính nổi loạn ở Niger phải phục chức cho tổng thống bị lật đổ của đất nước hoặc đối mặt với sự can thiệp quân sự, chính quyền quân sự vẫn chưa chấp thuận. Các nhà phân tích cho biết không có hành động quân sự nào được thực hiện và các nhà lãnh đạo cuộc đảo chính dường như đã giành được ưu thế trước nhóm khu vực đưa ra lời đe dọa.
Khối Tây Phi ECOWAS đã cho những người lính đã lật đổ Tổng thống được bầu cử dân chủ của Niger, Mohamed Bazoum, cho đến Chủ nhật tuần trước để trả tự do và phục hồi cho ông ta hoặc họ đe dọa hành động quân sự. Hôm thứ Năm, khối đã ra lệnh khai triển một lực lượng “dự phòng” để khôi phục chế độ hiến pháp ở Niger, với Nigeria, Benin, Senegal và Bờ Biển Ngà cho biết họ sẽ đóng góp quân đội.
Một số nhà quan sát cho biết hành động này có thể mất vài tuần hoặc vài tháng để bắt đầu và trong khi khối quyết định phải làm gì thì chính quyền quân sự đang tranh giành quyền lực.
Ulf Laessing, người đứng đầu chương trình Sahel tại Tổ chức Konrad Adenauer, một tổ chức tư vấn, cho biết: “Có vẻ như những người làm đảo chánh đã thắng và sẽ ở lại… Những người làm đảo chánh đang nắm giữ tất cả các quân bài và đã củng cố quyền thống trị của họ.”
Một cuộc họp của các chỉ huy quốc phòng của khu vực đã bị hoãn vô thời hạn. Liên minh châu Phi dự kiến sẽ tổ chức một cuộc họp vào thứ Hai để thảo luận về cuộc khủng hoảng của Niger. Hội đồng An ninh và Hòa bình của nhóm có thể bác bỏ quyết định nếu họ cảm thấy rằng hòa bình và an ninh rộng lớn hơn trên lục địa đang bị đe dọa bởi một sự can thiệp.
Nate Allen, phó giáo sư tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Châu Phi, cho biết việc trì hoãn cuộc họp của các bộ trưởng quốc phòng để thảo luận về lực lượng “dự phòng” cho thấy ECOWAS coi việc sử dụng vũ lực là biện pháp cuối cùng.
Ông nói: “Xét đến những thách thức có thể xảy ra mà một cuộc can thiệp sẽ phải đối mặt, (việc sử dụng vũ lực sẽ) đòi hỏi sự đồng thuận và phối hợp ở mức độ cao không chỉ trong ECOWAS, mà còn trong Liên minh châu Phi và cộng đồng quốc tế”.
Nhưng những người có quan hệ với chính quyền quân sự nói rằng họ đang chuẩn bị cho một cuộc chiến, đặc biệt là khi các binh sĩ không muốn đàm phán trừ khi ECOWAS thừa nhận lãnh đạo của nó, Tướng Abdourahmane Tchiani, người đã lật đổ tổng thống, là người cai trị mới.
“ECOWAS đang yêu cầu (chính quyền) ngay lập tức trả tự do cho Tổng thống Bazoum và phục hồi chức vụ nguyên thủ quốc gia cho ông ấy. Đây co phải la một trò đùa?” Insa Garba Saidou, một nhà hoạt động địa phương, người hỗ trợ các nhà cai trị quân sự mới của Niger về thông tin liên lạc của họ và nói rằng anh ta liên lạc trực tiếp với họ. “Cho dù Bazoum có từ chức hay không, ông ấy sẽ không bao giờ là tổng thống của Niger nữa.”
Thời gian trôi qua, ngày càng có nhiều lo ngại về sự an toàn của Bazoum, người đã bị quản thúc tại gia cùng vợ và con trai kể từ sau cuộc đảo chính. Những người thân cận với ông cho biết tình hình của ông ngày càng tồi tệ vì không có nước, điện và thiếu lương thực. Chính quyền quân sự của Niger đã nói với một nhà ngoại giao hàng đầu của Hoa Kỳ rằng họ sẽ giết tổng thống bị phế truất nếu các nước láng giềng cố gắng can thiệp quân sự để khôi phục quyền cai trị của ông.
Hầu hết người dân Niger đang cố gắng tiếp tục cuộc sống của họ khi bế tắc vẫn tiếp diễn giữa các nhà lãnh đạo cuộc đảo chính và các nước trong khu vực.
Phần lớn, các đường phố ở thủ đô Niamey vắng lặng với những cuộc biểu tình ủng hộ chính quyền lẻ tẻ. Bất kỳ cuộc biểu tình ủng hộ Bazoum nào cũng nhanh chóng bị lực lượng an ninh dập tắt.
Vào Chủ nhật, mọi người tuần hành, đạp xe và lái xe qua trung tâm thành phố Niamey, hô vang “Đả đảo Pháp” và bày tỏ sự tức giận đối với ECOWAS.
“Niger đang ở trong một tình thế tồi tệ. Chúng tôi rất vui vì đã có một cuộc đảo chính. Bây giờ mọi người có thể xuống đường mà không gặp vấn đề gì… (nhưng) nếu ECWOAS cho phép mọi người tấn công Niger, thì điều đó sẽ vượt qua một lằn ranh đỏ,” cư dân Saidou Issaka cho biết.
Vào thứ Sáu, hàng trăm người, nhiều người vẫy cờ Nga, tuần hành về phía căn cứ quân sự của Pháp yêu cầu người Pháp rời đi. Lính đánh thuê từ nhóm Wagner có liên kết với Nga đã hoạt động ở một số quốc gia châu Phi khác và bị cáo buộc vi phạm nhân quyền. Đầu tháng này, trong một chuyến đi tới nước láng giềng Mali, nơi cũng do chế độ quân sự điều hành và hợp tác với Wagner, chính quyền được cho là đã nhờ những người lính đánh thuê giúp đỡ.
Boubacar Adamou, một thợ may ở thủ đô, cho biết ông đã may ít nhất 50 lá cờ Nga trong vài tuần kể từ cuộc đảo chính.
Nhưng nhiều người Nigeria không có thời gian để biểu tình và tập trung hơn vào việc nuôi sống gia đình họ.
Đất nước có khoảng 25 triệu dân này là một trong những nước nghèo nhất thế giới và các biện pháp trừng phạt kinh tế và du lịch khắc nghiệt do ECOWAS áp đặt đang gây ra hậu quả nghiêm trọng.
Moussa Ahmed, một người bán thực phẩm ở Niamey, cho biết giá các mặt hàng thực phẩm như dầu ăn và gạo đã tăng 20% kể từ cuộc đảo chính và không có đủ điện để cung cấp năng lượng cho các tủ lạnh trong cửa hàng của ông. Niger nhận tới 90% điện năng từ nước láng giềng Nigeria, quốc gia đã cắt một số nguồn cung cấp.
Các nhóm viện trợ vốn đang vật lộn với những thách thức trong việc giúp đỡ hơn 4 triệu người cần hỗ trợ nhân đạo cho biết cuộc khủng hoảng sẽ làm trầm trọng thêm tình hình vốn đã rất nghiêm trọng.
Jan Egeland, tổng thư ký của Hội đồng người tị nạn Na Uy cho biết: “Chúng tôi không thể phóng đại tác động đối với dân thường, cả về nhu cầu nhân đạo và bảo vệ, khi các mệnh lệnh quân sự được ưu tiên hơn quản lý dân sự.”
Ông nói, các biện pháp trừng phạt và đình chỉ viện trợ phát triển dự kiến sẽ có tác động mạnh mẽ đến điều kiện sống của một quốc gia vốn đang chịu áp lực nặng nề.
Việt Linh (Theo AP News)