Các tù nhân đã phàn nàn trong nhiều tuần rằng họ bị các thành viên băng đảng đe dọa tại một nhà tù dành cho nữ ở Honduras. Băng đảng này đã thực hiện những lời đe dọa đó, tàn sát 41 phụ nữ, nhiều người trong số họ bị thiêu sống, bị bắn hoặc bị đâm cho đến chết.
Chủ tịch Xiomara Castro cho biết cuộc bạo loạn hôm thứ Ba tại nhà tù ở thị trấn Tamara, cách thủ đô Honduras khoảng 30 dặm (50 km) về phía tây bắc, được “lên kế hoạch bởi các mara (băng đảng đường phố) với sự hiểu biết và được sự đồng tình của các cơ quan an ninh.”
Castro cam kết thực hiện “các biện pháp quyết liệt”, nhưng không giải thích làm thế nào mà các tù nhân được xác định là thành viên của băng đảng Barrio 18 lại có thể mang súng và dao rựa vào nhà tù, hoặc tự do di chuyển vào khu phòng giam liền kề và tàn sát tất cả các tù nhân ở đó.
Các đoạn video do chính phủ trình chiếu từ bên trong nhà tù cho thấy một số khẩu súng lục và một đống dao rựa cùng các loại vũ khí có lưỡi khác được tìm thấy sau cuộc bạo động.
Sandra Rodríguez Vargas, trợ lý ủy viên phụ trách hệ thống nhà tù của Honduras, cho biết những kẻ tấn công đã “loại bỏ” lính canh tại cơ sở – dường như không có ai bị thương – vào khoảng 8 giờ sáng thứ Ba, sau đó mở cổng vào một khu phòng giam liền kề và bắt đầu tàn sát phụ nữ ở đó. Họ đốt lửa khiến các bức tường xà lim cháy đen và giường ngủ biến thành đống kim loại xoắn lại.
Yuri Mora, phát ngôn viên của cơ quan điều tra cảnh sát quốc gia Honduras, cho biết 26 nạn nhân đã bị thiêu chết và những người còn lại bị bắn hoặc bị đâm. Ít nhất bảy tù nhân đang được điều trị tại bệnh viện Tegucigalpa.
Cuộc bạo loạn dường như là vụ bạo loạn nghiêm trọng nhất tại một trung tâm giam giữ nữ ở Trung Mỹ kể từ năm 2017, khi các cô gái tại nơi trú ẩn dành cho thanh niên gặp khó khăn ở Guatemala đốt đệm để phản đối các vụ hãm hiếp và ngược đãi khác tại cơ sở quá đông đúc. Khói và lửa đã giết chết 41 cô gái.
Thảm họa nhà tù tồi tệ nhất trong một thế kỷ cũng xảy ra ở Honduras, vào năm 2012 tại nhà tù Comayagua, nơi 361 tù nhân chết trong một vụ hỏa hoạn có thể do diêm, thuốc lá hoặc một số ngọn lửa khác gây ra.
Theo Johanna Paola Soriano Euceda, người đang đợi bên ngoài nhà xác ở Tegucigalpa để biết tin tức về mẹ cô, Maribel Euceda và chị gái Karla Soriano, đã có rất nhiều cảnh báo trước thảm kịch hôm thứ Ba. Cả hai đều bị xét xử vì tội buôn bán ma túy nhưng bị giam ở cùng khu vực với các tù nhân bị kết án.
Soriano Euceda cho biết họ đã nói với cô ấy vào Chủ nhật rằng “họ (các thành viên Barrio 18) đã mất kiểm soát, họ đã chiến đấu với họ mọi lúc. Đó là lần cuối cùng chúng ta nói chuyện.”
Một người phụ nữ khác, không muốn nêu tên vì sợ bị trả thù, cho biết cô đang chờ tin tức về một người bạn, Alejandra Martínez, 26 tuổi, người bị giam trong Phòng giam số 1 xấu số vì tội cướp tài sản.
“Cô ấy nói với tôi trong lần cuối cùng tôi gặp cô ấy vào Chủ nhật rằng 18 người (Barrio) đã đe dọa họ, rằng họ sẽ giết họ nếu họ không giao nộp người thân,” cô nói.
Các băng đảng đôi khi yêu cầu nạn nhân “giao nộp” một người bạn hoặc người thân bằng cách cung cấp cho băng đảng tên, địa chỉ và mô tả của họ, để sau này những người thi hành án có thể tìm và bắt cóc, cướp hoặc giết họ.
Các quan chức mô tả vụ giết người là một “hành động khủng bố“, nhưng cũng thừa nhận rằng các băng đảng về cơ bản đã cai trị một số khu vực của nhà tù.
Julissa Villanueva, người đứng đầu hệ thống nhà tù, cho rằng bạo loạn bắt đầu do những nỗ lực gần đây của chính quyền nhằm trấn áp hoạt động bất hợp pháp bên trong các bức tường của nhà tù và gọi bạo lực hôm thứ Ba là phản ứng đối với các động thái “chúng tôi đang thực hiện chống lại tội phạm có tổ chức.”
“Chúng tôi sẽ không lùi bước,” Villanueva nói trong một bài phát biểu trên truyền hình sau cuộc bạo động.
Các băng đảng nắm quyền kiểm soát rộng rãi bên trong các nhà tù của đất nước, nơi các tù nhân thường đặt ra các quy tắc riêng và bán hàng cấm.
Họ dường như cũng có thể buôn lậu súng và các loại vũ khí khác, một vấn đề thường xuyên xảy ra trong các nhà tù ở Honduras.
Chuyên gia nhân quyền người Honduras Joaquin Mejia cho biết: “Vấn đề là ngăn chặn mọi người buôn lậu ma túy, lựu đạn và súng. Các sự kiện ngày hôm nay cho thấy rằng họ đã không thể làm được điều đó.”
Trong khi đó, nhiệm vụ nghiệt ngã tiếp tục là cố gắng xác định danh tính các thi thể, một số bị bỏng nặng.
Mora cho biết: “Các đội pháp y đang di dời các thi thể xác nhận rằng họ đã đếm được 41 người.”
Chờ đợi tin tức là cực hình đối với nhiều gia đình của các tù nhân. Hàng chục thân nhân lo lắng, tức giận tập trung bên ngoài nhà tù nông thôn.
Salomón García, người có con gái là tù nhân tại cơ sở, cho biết: “Chúng tôi ở đây đang chết vì thống khổ, vì đau đớn… chúng tôi không có bất kỳ thông tin nào.”
Azucena Martinez, người có con gái cũng đang bị giam giữ tại nhà tù, cho biết “có rất nhiều người chết, 41 người rồi. Chúng tôi không biết liệu người thân của chúng tôi có ở trong đó không, đã chết.”
Cuộc bạo loạn hôm thứ Ba có thể làm tăng áp lực lên Honduras trong việc bắt chước các nhà tù không khoan nhượng, không có đặc quyền do Tổng thống Nayib Bukele thiết lập ở nước láng giềng El Salvador. Trong khi cuộc đàn áp các băng đảng của El Salvador đã làm phát sinh các vi phạm nhân quyền, thì nó cũng tỏ ra vô cùng phổ biến ở một quốc gia bị các băng đảng đường phố khủng bố từ lâu.
Việt Linh (Theo Yahoo News)