Từ thương mại đến nhân quyền, các nhà lãnh đạo Trung Quốc và Liên minh Châu Âu có quan điểm khác nhau về nhiều vấn đề tại hội nghị thượng đỉnh tuần này ở thủ đô Trung Quốc.
Trung Quốc, vốn coi châu Âu là thị trường xuất khẩu quan trọng, đã nêu lên mối lo ngại về chủ nghĩa bảo hộ thương mại và sáng kiến “giảm rủi ro” của EU nhằm giảm sự phụ thuộc vào bất kỳ quốc gia nào – chẳng hạn như Trung Quốc – về nguyên liệu thô và sản phẩm quan trọng.
EU, coi hàng nhập khẩu từ Trung Quốc là mối đe dọa tiềm tàng đối với các công ty và việc làm, đã gây áp lực lên Trung Quốc về thặng dư thương mại lớn với châu Âu và sự hỗ trợ trên thực tế của nước này đối với Nga trong cuộc chiến ở Ukraine.
Các cuộc họp báo riêng biệt sau hội nghị thượng đỉnh vào tối thứ Năm đã nêu bật các quan điểm khác nhau. Wang Lutong, tổng giám đốc phụ trách các vấn đề châu Âu, đã nói chuyện với các nhà báo tại Bộ Ngoại giao Trung Quốc.
Sau đó, Chủ tịch Ủy ban EU Ursula von der Leyen và Chủ tịch Hội đồng EU Charles Michel đã tổ chức một cuộc họp báo chung tại văn phòng Liên minh Châu Âu ở Bắc Kinh.
MẤT CÂN BẰNG THƯƠNG MẠI
VON DER LEYEN: “Nếu bạn chỉ nhìn vào hai năm qua, thâm hụt thương mại đã tăng gấp đôi. Đây là vấn đề được rất nhiều người dân châu Âu quan tâm. Sự mất cân bằng như vậy là không bền vững.
Nguyên nhân gốc rễ đều được biết rõ và chúng tôi đã thảo luận về chúng. Chúng bao gồm từ việc các công ty châu Âu thiếu khả năng tiếp cận thị trường Trung Quốc cho đến việc đối xử ưu đãi với các công ty nội địa Trung Quốc và tình trạng dư thừa năng lực sản xuất tại Trung Quốc.”
WANG: “Đôi khi EU liên hệ sự mất cân bằng thương mại giữa chúng ta với tình trạng dư thừa năng lực và trợ cấp. Nhưng chúng tôi không nghĩ có tình trạng dư thừa năng lượng trong các lĩnh vực như năng lượng xanh và năng lượng sạch. … Trung Quốc có thể rất hữu ích cho quá trình chuyển đổi xanh không chỉ của EU mà còn của cả thế giới. Vì vậy, nếu bạn muốn chúng tôi hỗ trợ EU trong quá trình chuyển đổi xanh, đừng theo chủ nghĩa bảo hộ. Bạn phải lựa chọn giữa việc theo chủ nghĩa bảo hộ và khuyến khích Trung Quốc tham gia vào mục tiêu của bạn để đạt được quá trình chuyển đổi xanh đó”.
TRỢ CẤP THƯƠNG MẠI
WANG: “Phía Trung Quốc đã bày tỏ quan ngại với phía EU về các chính sách kinh tế và thương mại hạn chế và ‘giảm rủi ro’, bao gồm cả cuộc điều tra chống trợ cấp đối với xe điện của Trung Quốc cũng như các chính sách 5G của nước này. Phía Trung Quốc kêu gọi EU đảm bảo sự cởi mở của thị trường thương mại và đầu tư, cung cấp môi trường kinh doanh công bằng và không phân biệt đối xử cho các doanh nghiệp Trung Quốc và thận trọng trong việc sử dụng các biện pháp phòng vệ thương mại.”
VON DER LEYEN: “Về mặt chính trị, các nhà lãnh đạo châu Âu sẽ không thể chấp nhận được việc cơ sở công nghiệp của chúng ta bị hủy hoại bởi sự cạnh tranh không lành mạnh. Chúng tôi thích sự cạnh tranh. Nó làm cho chúng ta tốt hơn; nó làm giảm giá; nó tốt cho người tiêu dùng. Nhưng cạnh tranh cần phải công bằng. … Châu Âu không muốn tách khỏi Trung Quốc. … Điều chúng tôi muốn là giảm thiểu rủi ro. Giảm rủi ro là quản lý những rủi ro mà chúng tôi nhận thấy, giải quyết sự phụ thuộc quá mức thông qua việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng của chúng tôi … và do đó tăng khả năng phục hồi của chúng tôi. Và điều này không chỉ dành riêng cho Trung Quốc.”
VON DER LEYEN: “Chiến tranh xâm lược của Nga là sự vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên hợp quốc, đồng thời là mối đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh châu Âu. Và đây là lý do tại sao chúng tôi nhắc lại sự cần thiết của việc Trung Quốc sử dụng mọi ảnh hưởng của mình đối với Nga để ngăn chặn cuộc chiến tranh xâm lược này và tham gia vào công thức hòa bình của Ukraine. Chúng tôi cũng nhắc lại với Trung Quốc rằng hãy kiềm chế cung cấp thiết bị sát thương cho Nga và ngăn chặn bất kỳ nỗ lực nào của Nga nhằm làm suy yếu tác động của các lệnh trừng phạt”.
WANG: “Đôi khi các chính trị gia châu Âu nói với chúng tôi rằng Trung Quốc cần nói chuyện với Nga, bạn cần nói chuyện với Tổng thống Putin về việc rút quân của họ. Đây là một quốc gia có chủ quyền rất độc lập. Tổng thống Putin đưa ra quyết định dựa trên lợi ích và an ninh quốc gia của chính ông. Vì vậy, đó là lý do tại sao chúng tôi cũng kêu gọi người châu Âu nói chuyện với người Nga về vấn đề này. Chúng tôi nghĩ… điều quan trọng là người châu Âu và người Nga nói về cấu trúc an ninh có thể có ở châu Âu và điều quan trọng là người Nga và người Mỹ nói về sự ổn định chiến lược có thể có.”
QUYỀN CON NGƯỜI
MICHEL: “Đối với Liên minh Châu Âu, nhân quyền và các quyền tự do cơ bản là phổ biến. Chúng tôi sẽ không bao giờ nhắm mắt làm ngơ trước các vụ việc về nhân quyền. Hôm nay chúng tôi hoan nghênh việc Trung Quốc nối lại đối thoại về nhân quyền, như chúng tôi đã đồng ý trong chuyến thăm của tôi vào tháng 12 năm 2022. Đó là một bước đi đúng hướng và hôm nay chúng tôi đã tiếp tục cuộc trò chuyện này ở cấp độ cao nhất. Chúng tôi cũng nêu bật những trường hợp đáng lo ngại cụ thể, chẳng hạn như vi phạm nhân quyền ở Tân Cương hoặc Tây Tạng.”
WANG: “Đầu năm nay, Trung Quốc và EU đã nối lại cuộc đối thoại về nhân quyền. Nó rất hiệu quả và chúng tôi sẽ làm lại. … Chúng tôi cũng nêu lên mối quan ngại của mình tới Brussels, mối lo ngại của chúng tôi về vi phạm nhân quyền ở các nước Châu Âu. Và cuộc đối thoại đó nên được thiết kế để thúc đẩy sự hiểu biết và hợp tác. Vấn đề nhân quyền không nên được sử dụng như một cây gậy để đánh bại Trung Quốc, và tôi nghĩ những tiến bộ mà chúng ta đạt được về nhân quyền đã được đánh giá rất cao và ghi nhận.”
ĐÀI LOAN
WANG: “Phía Trung Quốc đã xây dựng quan điểm nguyên tắc của mình về vấn đề Đài Loan … và nhấn mạnh rằng EU cần thể hiện cam kết của mình đối với nguyên tắc ‘một Trung Quốc’ và nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ của các nước khác, một hình thức cơ bản để điều chỉnh quan hệ quốc tế bằng những hành động thực tế. Điều này nhằm duy trì nền tảng chính trị của quan hệ Trung Quốc-EU.”
MICHEL: “Chúng tôi lo ngại về căng thẳng ngày càng gia tăng ở eo biển Đài Loan và ở Biển Đông. Chúng tôi phản đối bất kỳ nỗ lực đơn phương nào nhằm thay đổi hiện trạng bằng vũ lực hoặc ép buộc và EU duy trì chính sách ‘một Trung Quốc’ của mình. Tôi tin tưởng rằng Trung Quốc hoàn toàn nhận thức được hậu quả nghiêm trọng của bất kỳ sự leo thang nào trong khu vực này”.Việt Linh (Theo Asia Times)