Các chuyên gia của Liên Hợp Quốc cho biết trong một tuyên bố hôm thứ Sáu rằng một dự thảo luật mới quy định các hình phạt khắc nghiệt đối với phụ nữ và trẻ em gái không đội khăn trùm đầu ở Iran có thể dẫn đến “phân biệt chủng tộc về giới tính“.
Các chuyên gia cho biết: “Dự thảo luật có thể được mô tả như một hình thức phân biệt chủng tộc về giới tính, vì các nhà chức trách dường như đang quản lý thông qua sự phân biệt đối xử có hệ thống với mục đích buộc phụ nữ và trẻ em gái phải phục tùng hoàn toàn”.
Dự luật được đề xuất, hiện đang được quốc hội Iran xem xét, sẽ thiết lập các hình phạt khắc nghiệt đối với những phụ nữ từ chối đeo khăn che mặt – bao gồm cả án tù dài hạn.
Dự thảo luật gồm 70 điều cũng đề xuất các hình phạt mới cứng rắn đối với những người nổi tiếng và doanh nghiệp vi phạm các quy định và sử dụng trí tuệ nhân tạo để xác định phụ nữ vi phạm quy định về trang phục.
Các chuyên gia của Liên Hợp Quốc cho rằng cả luật mới và các hạn chế hiện tại “vốn có tính phân biệt đối xử và có thể dẫn đến hành vi ngược đãi giới tính”.
Nhóm chuyên gia của Liên Hợp Quốc bao gồm một số báo cáo viên đặc biệt và một nhóm làm việc tập trung vào vấn đề phân biệt đối xử với phụ nữ và trẻ em gái.
Các chuyên gia cho biết: “Việc vũ khí hóa ‘đạo đức công cộng’ để từ chối quyền tự do ngôn luận của phụ nữ và trẻ em gái đang làm mất đi quyền tự do ngôn luận sâu sắc và sẽ cố thủ và mở rộng sự phân biệt đối xử và gạt ra ngoài lề giới tính, với những hậu quả tiêu cực rộng lớn hơn đối với trẻ em và toàn xã hội“.
Dự thảo luật được chính quyền Iran xem xét chỉ vài tuần trước lễ kỷ niệm một năm cuộc biểu tình rầm rộ gây ra cái chết của Mahsa Amini, một phụ nữ trẻ đã chết sau khi bị cảnh sát đạo đức Iran bắt giữ ở Tehran.
Người phụ nữ người Kurd gốc Iran 22 tuổi đã chết vào tháng 9 năm ngoái sau khi bị cảnh sát đạo đức khét tiếng của chế độ bắt giữ và đưa đến một “trung tâm cải tạo”, bị cáo buộc vì không tuân thủ quy định về trang phục bảo thủ của đất nước.
Các chuyên gia của Liên Hợp Quốc cho biết: “Sau nhiều tháng biểu tình trên toàn quốc về cái chết của Jina Mahsa Amini và chống lại luật hạn chế che mặt, chính quyền đã đưa ra một hệ thống trừng phạt theo cấp bậc nhắm vào phụ nữ và trẻ em gái”.
Theo Liên hợp quốc, dự luật này đã được chính phủ và cơ quan tư pháp đệ trình lên quốc hội vào ngày 21/5. Sau khi đưa ra một số sửa đổi làm tăng mức độ nghiêm khắc của hình phạt, vào ngày 13/8, quốc hội đã bỏ phiếu ủng hộ việc cho phép một ủy ban quốc hội xem xét mà không công khai cuộc tranh luận, Liên Hợp Quốc cho biết.
Các chuyên gia của Liên Hợp Quốc cho biết: “Chúng tôi kêu gọi các nhà chức trách xem xét lại luật trùm khăn trùm đầu bắt buộc để phù hợp với luật nhân quyền quốc tế và bảo đảm quyền con người được hưởng đầy đủ cho tất cả phụ nữ và trẻ em gái ở Iran”.
Dự luật mới sẽ phân loại lại việc không đeo khăn trùm đầu là một hành vi phạm tội nghiêm trọng hơn, có thể bị phạt tù từ 5 đến 10 năm cũng như mức phạt cao hơn lên tới 360 triệu rial Iran (8.508 USD). Trước đây, những người vi phạm quy định về trang phục phải đối mặt với án tù từ 10 ngày đến hai tháng hoặc bị phạt từ 50.000 đến 500.000 rial Iran, tương đương từ 1,18 đến 11,82 USD ngày nay.
Một phần khác nêu rõ rằng cảnh sát Iran phải “tạo và củng cố hệ thống AI để xác định thủ phạm của hành vi bất hợp pháp bằng cách sử dụng các công cụ như camera cố định và di động”.
Các chủ doanh nghiệp không thực thi yêu cầu về khăn trùm đầu sẽ phải đối mặt với mức phạt nặng hơn, có thể lên tới ba tháng lợi nhuận kinh doanh của họ và phải đối mặt với lệnh cấm rời khỏi đất nước hoặc tham gia các hoạt động công cộng hoặc mạng trong tối đa hai năm.
Người nổi tiếng có thể phải đối mặt với mức phạt lên tới 1/10 tài sản của họ, bị loại khỏi công việc hoặc hoạt động nghề nghiệp trong một thời gian nhất định cũng như bị cấm đi du lịch quốc tế và sử dụng mạng xã hội nếu họ không tuân thủ.
Việt Linh (Theo Al Jazeera)