Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin hôm thứ Sáu cho biết Hoa Kỳ sát cánh với các nước chống lại “hành vi bắt nạt” của Trung Quốc khi ông khởi động các cuộc đàm phán song phương tại Australia nhằm chống lại ảnh hưởng ngày càng tăng của Bắc Kinh ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Austin và Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken đã đến thành phố Brisbane của Úc vào cuối ngày thứ Năm trước các cuộc họp song phương thường niên vào thứ Sáu và thứ Bảy sẽ tập trung vào thỏa thuận cung cấp cho Úc, một đối tác hiệp ước quốc phòng, một hạm đội tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân của Hoa Kỳ.
Trước cuộc gặp với Bộ trưởng Quốc phòng Australia Richard Marles, ông Austin cho biết cả hai nước đều chia sẻ lo ngại về việc Trung Quốc vi phạm luật pháp và các quy tắc quốc tế vốn giải quyết các tranh chấp một cách hòa bình và không dùng vũ lực.
“Chúng tôi đã chứng kiến sự cưỡng ép đáng lo ngại của CHND Trung Hoa từ Biển Hoa Đông, đến Biển Đông, cho đến ngay tại đây ở Tây Nam Thái Bình Dương. Chúng tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ các đồng minh và đối tác của mình khi họ tự bảo vệ mình khỏi hành vi bắt nạt,” Austin nói với các phóng viên, và đề cập đến Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.
Trung Quốc đã áp đặt một loạt rào cản thương mại chính thức và không chính thức trong những năm gần đây đối với các mặt hàng xuất khẩu của Úc bao gồm than, rượu, lúa mạch, thịt bò, hải sản và gỗ. Nhiều người coi các rào cản này là một phản ứng trừng phạt đối với chính sách của chính phủ Úc đã khiến các nhà xuất khẩu Úc phải trả giá tới 15 tỷ đô la mỗi năm.
Mối quan hệ băng giá của Úc với Bắc Kinh đã tan băng kể từ khi thay đổi chính phủ Úc trong cuộc bầu cử năm ngoái. Trong khi đó, việc chia sẻ bí mật hạt nhân của Mỹ với Australia đã đưa mối quan hệ song phương đó lên một tầm cao mới.
Thủ tướng Anthony Albanese đang lên kế hoạch cho các chuyến thăm cấp nhà nước tới cả Hoa Kỳ và Trung Quốc trước cuối năm nay.
Theo quan hệ đối tác AUKUS – viết tắt của Úc, Vương quốc Anh và Hoa Kỳ – Úc sẽ mua ba tàu ngầm lớp Virginia từ Hoa Kỳ và đóng mới năm chiếc tàu ngầm lớp AUKUS mới với sự hợp tác của Anh.
Truyền thông Úc tập trung vào một lá thư có chữ ký của hơn 20 nhà lập pháp Đảng Cộng hòa gửi cho Tổng thống Joe Biden cảnh báo thỏa thuận này sẽ “làm suy yếu hạm đội Mỹ một cách không thể chấp nhận được” nếu không có kế hoạch thúc đẩy sản xuất tàu ngầm của Mỹ.
Albanese cho biết ông vẫn “rất tin tưởng” rằng Hoa Kỳ sẽ chuyển giao ba chiếc tàu ngầm.
Thủ tướng cho biết ông cảm thấy yên tâm sau các cuộc thảo luận giữa ông với các đảng viên Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ hồi đầu tháng 7 tại hội nghị thượng đỉnh NATO ở Litva.
“Điều gây ấn tượng với tôi là sự ủng hộ nhất trí của họ dành cho AUKUS, sự ủng hộ nhất trí của họ đối với mối quan hệ giữa Úc và Hoa Kỳ,” Albanese nói.
Marles đồng ý rằng chương trình AUKUS đang đi đúng hướng.
Marles nói rằng: “Quốc hội có thể là một nơi phức tạp khi luật pháp được thông qua, nhưng thực sự chúng tôi được khuyến khích bởi tốc độ thông qua nó nhanh như thế nào và chúng tôi hy vọng rằng sẽ có nhiều cuộc thảo luận trong quá trình thông qua,”
Ông nói thêm: “Về cơ bản, chúng tôi đã đạt được thỏa thuận với chính quyền Biden về cách Úc có được khả năng tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân và chúng tôi đang tiến hành theo con đường đó với tốc độ nhanh chóng.”
Marles cho biết Úc hiểu rằng có “áp lực đối với cơ sở công nghiệp của Mỹ” và sẽ đóng góp vào việc sản xuất tàu ngầm. Thỏa thuận AUKUS được dự báo sẽ tiêu tốn của Úc tới 368 tỷ đô la Úc (246 tỷ USD) trong 30 năm.
Albanese đã công khai chào đón Austin và Blinken tại một sự kiện truyền thông trước khi cả ba bắt đầu cuộc gặp với Marles, Ngoại trưởng Penny Wong, Đại sứ Hoa Kỳ tại Úc Caroline Kennedy và Đại sứ Úc tại Hoa Kỳ Kevin Rudd, cựu thủ tướng.
“Mối quan hệ giữa Úc và Hoa Kỳ chưa bao giờ mạnh mẽ hơn thế,” Albanese nói với hai vị khách.
Việt Linh (Theo Australia Times)