(Washington Post) – Donald Trump đã bỏ qua một số cơ hội có thể né tránh được bản cáo trạng hình sự từ Bộ Tư pháp. 

Vào mùa thu năm 2022, một trong những luật sư mới của cựu Tổng thống đề nghị tìm cách đạt được thoả thuận với công tố viên liên bang. Ông Christopher Kise muốn lặng lẽ liên lạc với Bộ Tư pháp để xem liệu có thể thương lượng dàn xếp để tránh các cáo buộc hay không, với hy vọng Tổng trưởng Tư pháp Merrick Garland và Bộ cũng sẽ muốn một lối ra để tránh truy tố một cựu Tổng thống. Luật sư cũng hy vọng “giảm bớt căng thẳng” giữa hai bên bằng lời hứa sẽ giải quyết một cách chuyên nghiệp và giao trả lại tất cả các tài liệu. 

Nhưng Donald Trump không quan tâm, sau khi lắng nghe các luật sư khác vốn hối thúc ông giải quyết cứng rắn hơn, vì vậy ông Kise chưa bao giờ liên lạc công tố viên. Vài tháng sau, một Công tố viên Đặc biệt được bổ nhiệm lãnh đạo cuộc điều tra. 

Đây chỉ là một trong nhiều dịp khi luật sư và các cố vấn tìm cách hướng thân chủ vào quan điểm hợp tác hơn nhằm tránh những gì xảy ra vào thứ Sáu tuần trước. Bộ Tư pháp công bố cáo trạng 37  tội danh cố tình cất giữ hồ sơ an ninh quốc gia và âm mưu, cản trở nỗ lực thu hồi của chính phủ. 

Kể từ khi Cơ quan Lưu trữ Văn khố Quốc gia lần đầu yêu cầu giao trả tài liệu tổng thống đang năm trong tay ông Trump vào tháng 2 năm 2021, và cho đến khi đại bồi thẩm đoàn quyết định truy tố vào tháng này, cựu Tổng thống vẫn liên tục cứng đầu, cố chấp, né các cơ hội tránh những cáo buộc hình sự. Theo một số nguồn tin biết rõ cuộc điều tra, Trump không bị truy tố bất cứ những tài liệu nào được ông ta  tình nguyện giao trả. 

Khi giao trả 15 thùng tài liệu cho Lưu trữ Quốc gia vào năm ngoái, giữ lại ít nhất 64 thùng tại Mar-a-Lago, Trump yêu cầu các cố vấn của mình tuyên bố với Cơ quan và công chúng rằng “tất cả mọi tài liệu” đều được trả lại. 

Sau đó đối mặt với trát đòi tài liệu từ đại bồi thẩm đoàn, cựu Tổng thống âm thầm làm việc với một phụ tá để di chuyển những thùng tài liệu đi chỗ khác, không một lời nào báo luật sư, dẫn đến việc họ đưa ra tuyên bố hữu thệ cho nhà chức trách rằng mọi tài liệu đã được giao trả. 

Trump hết lần này đến lần khác phản đối lời tư vấn từ luật sư và các cố vấn, những người hối thúc ông nên hợp tác, và thay vào đó lại nghe theo lời Tom Fitton – nhà sáng lập tổ chức bảo thủ Judicial Watch, và một loạt những người khác khuyên ông ta có thể giữ tài liệu một cách hợp pháp, và nên đấu đá với Bộ Tư pháp. 

Fitton đã ra lấy lời khai trước đại bồi thẩm đoàn, và được thẩm vấn về vai trò của ông ta trong cả vụ tài liệu Mật ở Mar-a-Lago, và cuộc điều tra vụ bạo động Điện Capitol ngày 6 tháng 1. Ông ta thừa nhận khuyên Trump như vậy, nhưng từ chối nói cụ thể về những trao đổi của họ. Nhiều nhân chứng cho biết, họ được hỏi về Fitton trước đại bồi thẩm đoàn, và vai trò của ông ta trong quyết định của Trump giữ tài liệu Mật. Một số cố vấn khác của cựu Tổng thống đổ lỗi cho Fitton đã thuyết phục chủ của họ rằng ông ta có thể giữ tài liệu và thường xuyên nhắc đến vụ “những đôi vớ của Clinton” – ám chỉ những cuốn băng Bill Clinton cất giữ trong ngăn kéo đựng vớ về những cuộc phỏng vấn bí mật với sử gia Taylor Branch, sau này dùng cho cuốn sách 2009 của Branch về nhiệm kỳ của ông. 

Về phần mình, Fitton cho rằng, các luật sư của cựu Tổng thống “lẽ ra nên chống đối trát đòi mạnh mẽ hơn, và đấu tranh cho ông Trump.” 

Các cố vấn khác cho hay, FBI và Lưu trữ Quốc gia càng muốn có tài liệu chừng nào, càng khiến Trump không muốn giao trả lại. 

Những cơ hội tránh được cáo buộc hình sự bắt đầu vào đầu năm 2021. Sau khi Luật sư Lưu trữ Quốc gia, ông Gary Stern, yêu cầu cựu Tổng thống giao trả tài liệu, một số luật sư và cố vấn của ông bắt đầu khuyên nên trả lại chúng. 

Vào mùa thu năm 2021, luật sư của Trump lúc đó là Alex Cannon hối thúc thân chủ giao tài liệu cho Lưu trữ, liên tục bảo cựu Tổng thống rằng ông buộc phải trả lại. Sau nhiều tháng trao đổi với Trump và nhân viên của ông, Cannon – được ghi trong cáo trạng là “Đại diện Trump” – cho thân chủ hay, Cơ quan Lưu trữ Quốc gia đang đe doạ sẽ thông báo cho Quốc hội hoặc Bộ Tư pháp nếu họ không giao lại tài liệu. 

“Chúng là của tôi mà,” Trump giải thích tại sao không muốn trả lại. 

Đe doạ đó khiến cựu  Tổng thống cuối cùng bắt đầu xem một số thùng tài liệu, hay “giấy  tờ của tôi,” theo tin nhắn do cựu phụ tá Molly Michael gởi được ghi trong bản cáo trạng. Cuối cùng, Trump trả lại 15 thùng tài liệu cho Lưu trữ Quốc gia vào tháng 1 năm 2022. 

Sau đó, Trump chỉ thị cho luật sư và phát ngôn nhân gởi ra  tuyên bố đã trả lại “tất cả mọi thứ.” Diễn biến này trở thành mối quan tâm của các công tố viên. 

Sau khi Lưu trữ Quốc gia vào tháng 2 năm 2022 phát giác ra một loạt tài liệu Mật và những thùng đựng tài liệu lộn xộn, họ đã chuyển vấn đề này sang cho Bộ Tư pháp điều tra. Các viên chức tại Lưu trữ Quốc gia không tin mọi hồ sơ tài liệu tổng thống được giao trả thích hợp. Và họ hoàn toàn đúng. 

Trump giữ lại ít nhất 64 thùng tài liệu, và ông ta chưa bao giờ tin rằng, tư dinh của mình có thể bị khám xét nên nghĩ có thể giữ tài liệu ở đó. 

Sau khi nhìn thấy miễn cưỡng ban đầu bị lôi kéo tranh chấp giữa Cơ quan Lưu trữ và Trump, Bộ Tư pháp đã mở cuộc điều tra vào tháng 4 năm 2022, và tống trát đòi yêu cầu cung cấp tất cả các tài liệu Mật vào tháng 5.

Trong khi đó, Trump nổi giận với các luật sư của mình, và chọn luật sư mới, đưa Evan Corcoran vào giải quyết vấn đề theo đề nghị của cố vấn Boris Epshteyn

Không lâu sau khi nhận được trát đòi, Corcoran và một luật sư khác đã đến gặp thân chủ tại Mar-a-Lago, khuyên ông cần phải tuân theo trát đòi. Theo cáo trạng, Trump bảo luật sư khác không cần phải quay trở lại lục soát. 

Nhưng tất cả tài liệu không nằm trong phòng kho, vì Trump và phụ tá riêng Walt Nauta đã di chuyển những thùng tài liệu đó đi mà không cho Cororan biết. Nauta sau đó giúp đóng một số thùng để chuyển chúng từ Mar-a-Lago sang Bedminster, New Jersey, dẫn đến tuyên bố sai trái rằng toàn bộ đã được giao trả. Những ghi chép riêng của luật sư Cororan đặt nền móng cho các cáo buộc hình sự. 

Luật sư Kise cho những người khác hay, khi tham gia vào vụ này, ông tin có thể tránh được các cáo buộc. Ông bắt đầu hỏi các cố vấn khác những gì đã xảy ra trong thủ tục trát đòi, trong nỗ lực muốn tìm hiểu xem tại sao Bô Tư pháp lại đưa ra bước đi mạnh mẽ khám xét tư gia của cựu Tổng thống. 

Kise hầu như không công khai xuất hiện trong vụ tài liệu Mật trong những tháng gần đây, khi các luật sư khác theo đuổi một chiến lược mạnh mẽ hơn, và các cố vấn khác cho hay, các luật sư khác đã nói xấu Kise với Trump.

Trong những ngày gần đây, luật sư Kise chịu trách nhiệm tìm luật sư mới ở Florida – tận dụng mối quan hệ sâu rộng của mình ở Florida tìm người sẵn sàng làm việc cho Trump. Tại phiên toà vào thứ Ba ở Miami, Kise ngồi cạnh Trump khi cựu Tổng thống bị buộc tội 37 cáo buộc đại hình. 

Hương Giang (Theo Washington Post)