Tôi thực sự kính trọng cựu Tổng thống Barack Obama, cả với tư cách là một nhà lãnh đạo đúng đắn, làm tròn trách nhiệm, không có những tiếng nhơ với đời, không xem thường người khác và rất hòa đồng với tất cả mọi người.
Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là tôi luôn đồng ý với tất cả quan điểm của ông Barack Obama.
Trong một cuộc phỏng vấn vào thứ Năm tuần trước với Christian Amanpour của CNN, cựu tổng thống đã bày tỏ niềm tin mạnh mẽ của ông về việc Donald Trump cuối cùng cũng bị truy tố vì tội ác của mình.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Điều này không chính xác, vì Trump đã bị truy tố ở New York và Manhattan với tội hình sự thuộc tiểu bang, Trump đã bị truy tố ở Miami với 37 tội hình sự liên bang rồi, chứ không phải là chưa bị truy tố. Vấn đề là để đi đến một phiên tòa xét xử và kết án, sẽ là một khoảng thời gian rất dài và không phải khi thẩm phán tuyên án là ngay lập tức Trump sẽ bị còng tay đưa vào tù ngay như bao nhiêu kẻ phạm tội khác. Vì Trump trong tư cách là một cựu Tổng thống Mỹ, được đối xử khác hơn những người Mỹ còn lại, sẽ kháng cáo lên tòa phúc thẩm, rồi lên Tòa án Tối cao, chạy lòng vòng thì cũng vừa hết giờ.
Nếu ở Mỹ, hệ thống công lý mà vận hành trơn tru như các hệ thống công lý ở Nam Hàn, Philippines, Brazil, Singapore, Indonesia, thì chắc chắn là, sẽ không ai thực sự đứng trên luật pháp ở Mỹ, Donald Trump sẽ không là ngoại lệ.
Barack Obama là một luật sư được đào tạo tại Harvard, một chuyên gia về luật hiến pháp, từng giảng dạy tại Trường Luật Đại học Chicago, là tổng thống Da đen đầu tiên của đất nước, và là người có kiến thức học thuật sâu rộng về ranh giới màu da cũng như thực tế của bất bình đẳng xã hội và bất công ở Xã hội Mỹ. Như vậy, chắc chắn là ông ấy phải hiểu rõ hơn ai hết rằng câu nói cửa miệng từ các chính trị gia, các nhà lãnh đạo chính trị thường hay nói rằng “không ai đứng trên luật pháp ở Mỹ” là không đúng. Tuy nhiên, trước truy62n thông báo chí, trước người dân cả nước xem qua truyền hình, việc Obama đưa ra tuyên bố như vậy với vai trò của ông trong lịch sử nước Mỹ và với tư cách từng là một trong những người quyền lực nhất của nước này thì không phải là điều ngạc nhiên. Vì ông tin chắc chắn vào hệ thống Tư pháp nước nhà, rồi họ sẽ làm được, sẽ chứng tỏ cho tất cả người dân Mỹ và cả thế giới này thấy rằng, nước Mỹ vẫn giống như các quốc gia khác, nước Mỹ không có ngoại lệ, nước Mỹ vẫn đưa một người cựu Tổng thống sai phạm vào tù.
Mặc dù Trump đã bị bắt và bị truy tố về 37 tội danh che giấu các tài liệu tuyệt mật và bị cáo buộc vi phạm các luật liên bang khác, nhưng ông ta đã được trả tự do sau khi nghe xong bản cáo trạng của chính mình, sổ thông hành của ông ta không bị giao nộp, ông ta không bị còng tay, ông ta không bị chụp ảnh, lấy vân tay, ông ta không phải đóng tiền bào lãnh để được tại ngoại.
Điều này tôi xin được dùng thuật ngữ “Chủ nghĩa ngoại lệ của Mỹ”, trong đó cách “luật pháp hoạt động” và cách áp dụng “không bình đẳng cho tất cả mọi người” là một trong những điều nổi bật nhất. Những người lãnh đạo của thể chế tam quyền phân lập đều hiểu rõ về “Chủ nghĩa ngoại lệ của Mỹ”, họ không cần thiết phải nói ra sự bất công, thiên vị và đổ vỡ về cơ bản trong xã hội Mỹ nhưng họ cố gắng để hệ thống tự duy trì theo mặc định.
Trên thực tế, việc Donald Trump bị truy tố và không bị bắt giữ vì vi phạm Đạo luật Gián điệp là ngoại lệ chứng minh “Chủ nghĩa ngoại lệ của Mỹ” đang tồn tại trên đất nước và dành riêng cho một số ít người, trong đó có Donald Trump. Nếu nói rộng hơn một chút, những người được hưởng quy tắc ngoại lệ này là những người da trắng giàu có, có quyền lực, có ảnh hưởng chính trị như Donald Trump có thể đứng trên luật pháp ở Mỹ.
Kể từ khi các bản cáo trạng tiểu bang và liên bang đến với Donald Trump từ New York, Manhattan đến Miami, Barack Obama không phải là người duy nhất trong giới tinh hoa của Mỹ và cả những người bình thường đã tin sái cổ vào câu nói cửa miệng của các chính trị gia về việc “không ai đứng trên luật pháp ở Mỹ“. Thực ra, thì những người họ đã tin vào một điều không có thực tại Hiệp chủng quốc Hoa Kỳ.
Với quan niệm cho rằng, một người da trắng giàu có như Donald Trump sẽ phải chịu trách nhiệm theo một cách nào đó về tội ác của mình như bất kỳ ai khác đã gây ra sự phản đối kịch liệt từ những người bảo thủ trong đảng Cộng hòa, từ những cử tri Cộng hòa và những thành phần MAGA cho rằng bất kỳ việc áp dụng luật “công bằng” nào cũng là một hình thức “bức hại” một nhân vật “chính trị đối lập” bởi một “hệ thống pháp luật hai tầng” và là mối đe dọa đối với xã hội và quyền tự do của người Mỹ bình thường, vi phạm Tu chính án thứ nhất của người Mỹ nói chung.
Nhưng những người họ đã bỏ qua những hành động của Trump khi lên tiếng đe dọa công khai, kích động bạo lực và miệt thị đối với cố vấn đặc biệt Jack Smith, Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland, các nhân chứng, các công tố viên và những bồi thẩm viên có liên quan đến các cuộc điều tra và các phiên tòa sắp tới. Và những hành vị xấu xí này của Trump chưa bị bất cứ ai lên tiếng chỉ trích, cảnh cáo hay phạt vạ, có nghĩa là Trump có một thứ quyền hạn rất đặc biệt, được quyền tấn công những người điều tra, xét xử ông ta, là những hành vi mà không có bất cứ kẻ phạm tội nào dám làm, dám nói như vậy với những người sẽ xét xử mình.
Thời gian cũng là một vấn đề cần đáng phải chỉ trích đối với Bộ Tư pháp khi đã để yên cho Trump giữ hàng mấy chục thùng chứa đầy những bí mật quan trọng nhất của đất nước trong gần một năm rưỡi thay vì hành động nhanh chóng và tích cực để bảo mật những tài liệu đó như trong hầu hết mọi tình huống khác với những người khác. DOJ cũng rất miễn cưỡng điều tra Donald Trump về vai trò của ông ta trong vụ tấn công khủng bố ngày 6 tháng 1 vào Điện Capitol.
Những ai sống tại Mỹ, từng cắp sách đến trường đều hiểu về lý thuyết quan trọng về chủng tộc ở mọi trường trung học cơ sở ở Mỹ. Các học sinh đều nhận thức được một di sản của sự thiên vị mang tính hệ thống ở đất nước này, cho dù là về nhà ở, chăm sóc sức khỏe, giáo dục, việc làm hay hệ thống tư pháp hình sự, và họ nhận biết luôn có sự thiên vị đối với những người da trắng giàu có và đặc biệt hơn cả với người từng là cựu tổng thống.
Chưa hết, các nhà lãnh đạo GOP đang đưa ra những thuyết âm mưu về Trump kèm theo những thông tin sai lệch về hệ thống tư pháp hai tầng do Tổng thống Joe Biden, Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland, Bộ Tư pháp và FBI vũ khí hóa để bức hại Donald Trump.
Với những thuyết âm mưu, những tin giả với ngụ ý bảo vệ Trump bất chấp sự thật, những người bảo vệ Trump trong Đảng Cộng hòa đang vô tình tiết lộ một điều rất đúng về xã hội Mỹ, một sự thật mà họ đã luôn mạnh mẽ phủ nhận, đó là: Luật pháp, ở đất nước này và trên toàn thế giới, trong lịch sử đã được viết ra và để phục vụ cho chính quyền, cho nhu cầu và lợi ích của những người có quyền lực chứ không phải cho những người không có quyền lực.
Đặc biệt tại Hoa Kỳ, khi sự phân biệt chủng tộc có hệ thống còn tồn tại thì quý vị cứ thử nghĩ đến trước hợp của một cựu Tổng thống Barack Obama, nếu ông có tham gia vào bất kỳ hoạt động bất hợp pháp nào mà Donald Trump đã làm trong suốt nhiệm kỳ tổng thống của mình và sau đó thì chắc chắn là ông ấy đã bị cách chức, bị điều tra, truy tố, bắt giữ, kết án, và bỏ tù chỉ trong vài tháng là xong. Nếu một Tổng thống Barack Obama thua cuộc bầu cử và sau đó cố gắng đảo chính, kích động những người ủng hộ ông nổi loạn thì tôi tin chắc chắn là FBI và tất cả các cơ quan thực thi pháp luật, và có khả năng là cả quân đội Hoa Kỳ, sẽ trong ngày 6 tháng 1, sẽ đưa lực lượng hùng hậu đến để lôi người đàn ông có nước Da Đen này ra khỏi Tòa Bạch Ốc với hai tay bị còng ra phía sau.
Tất nhiên, Donald Trump là một người khác, khá đặc biệt, một kẻ phát xít vô luật pháp, một kẻ ái kỷ ác tính nếu không muốn nói là một kẻ tâm thần, kẻ khao khát quyền lực tham nhũng vô hạn đã tuyên bố và nói rằng ông ta là “nạn nhân” và hệ thống pháp luật của đất nước này không có thẩm quyền đối với ông ta. Trump và những người theo ông ấy thực sự tin vào một điều như vậy. Những người theo chủ nghĩa độc tài, phát xít luôn bác bỏ nguyên tắc công bằng và bình đẳng trước pháp luật.
Donald Trump cũng có cả một bộ máy tuyên truyền và truyền thông “tin tức” đang hoạt động để bảo vệ ông ta khỏi trách nhiệm giải trình về những tội ác kéo dài hàng thập niên của mình. Các đặc vụ của Trump thậm chí bao gồm cả Thẩm phán Aileen Cannon, người sẽ chủ trì phiên tòa xét xử Đạo luật Gián điệp Mar-a-Lago. Cannon đã thể hiện sự trung thành của mình với Trump trong một trường hợp trước đó, như giáo sư Jessica Levinson của Trường Luật Loyola giải thích thêm rằng: “Chúng ta nên lo lắng về tính công bằng của thẩm phán vì phán quyết mà bà ấy đã đưa ra trong giai đoạn đầu của vụ án này khi bà ấy hành động giống như một người biện hộ pháp lý cho cựu tổng thống hơn là một trọng tài trung lập giám sát một vụ án có ý nghĩa lịch sử.”
Aileen Cannon, không có bất kỳ cơ sở pháp lý nào để làm như vậy, nhưng bà ta đã chấp nhận yêu cầu của Trump về việc cử ra một người giám sát đặc biệt để xem xét các tài liệu mà FBI thu được vào tháng 8.2022 trong quá trình thực hiện lệnh khám xét tại Mar-a-Lago.
Phán quyết thái quá của Aileen Cannon đã bị đảo ngược bởi một hội đồng thẩm phán, trong đó có hai người do Trump bổ nhiệm, tại Tòa phúc thẩm vòng 11 bảo thủ của Hoa Kỳ. Ngoài việc nói rằng tòa án quận “đã can thiệp với lý do mang tính cách riêng tư” và đưa ra một “kết luận không có cơ sở“, ban hội thẩm đã viết rằng: “Luật pháp rõ ràng. Chúng tôi không thể viết một quy tắc cho phép bất kỳ đối tượng nào của lệnh khám xét ngăn chặn các cuộc điều tra của chính phủ sau khi thi hành lệnh. Chúng tôi cũng không thể viết một quy tắc chỉ cho phép các cựu tổng thống làm như vậy.”
Một lần nữa, hệ thống tư pháp không mù quáng ở Mỹ, ít ra là vào thời điểm đó.
Donald Trump có những nguồn lực và lợi thế mà ít người khác có được để bẻ cong, tham nhũng và đòi hỏi được đối xử đặc biệt và tôn trọng hơn những người khác.
Riêng đối với những người ủng hộ Trump, họ cho rằng chỉ với vị thế là một cựu tổng thống của Trump là lời giải thích chính cho lý do tại sao ông ta hoàn toàn có thể thoát khỏi sự trừng phạt vì những tội ác rõ ràng chống lại nền dân chủ và pháp quyền cho đến thời điểm này. Và điều này những người ủng hộ Trump đã đúng, đúng với Donald Trump, một cựu Tổng thống Mỹ, nhưng sẽ không thể hay không được phép đúng với một Barack Obama, cũng là một cựu Tổng thống Mỹ, chỉ vì điều khác nhau duy nhất giữa họ chính là ở nước da trắng và đen.
Lời kết:
Nếu không ai được đứng trên luật pháp ở Mỹ là điều có thực, thì Donald Trump đã không được phép tham gia vào một vụ phạm tội kéo dài hàng thập niên mà không bị trừng phạt hoặc đối mặt với những hậu quả nghiêm trọng.
Tương tự như vậy, nếu không ai được đứng trên luật pháp ở Mỹ, Trump sẽ không được phép tranh cử và trở thành tổng thống, khi đã bị luận tội hai lần, đã âm mưu đảo chính vào ngày 6 tháng 1, có trách nhiệm liên quan đến vụ tấn công gây chết người vào Điện Capitol, vẫn phải bị bắt, bị còng tay, bị chụp hình, bị lấy dấu vân tay và mặc bộ đồ màu cam áo liền quần như bao nhiêu tên tội phạm khác, sẽ bị đưa ra xét xử nhanh chóng, bị kết án và phải ngồi tù suốt đời.
Cuối cùng, nếu không ai được đứng trên luật pháp ở Mỹ là điều có thực, thì Donald Trump sẽ phải bị ràng buộc với Mục 3 của Tu chính án thứ 14 và như vậy sẽ không thể là ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hòa năm 2024. Nhưng những điều tôi vừa nói đã không hề xảy ra với Trump, vì nước Mỹ vẫn đang tồn tại một thứ “Chủ nghĩa ngoại lệ của Mỹ”.
Nhiều người Mỹ, trong số đó có cả cựu Tổng thống Mỹ thứ 44, Barack Obama đã sai khi tin rằng, ở Mỹ, “Không ai được đứng trên luật pháp”. Ngày nào mà “Chủ nghĩa ngoại lệ của Mỹ” biến mất thì lúc đó, may ra.
Việt Linh 06.07.2023