(Wall Street Journal)

Cựu Phó Tổng thống Mike Pence đang chuẩn bị thách thức trát đòi từ Công tố viên Đặc biệt Jack Smith điều tra nỗ lực của cựu Tổng thống Donald Trump đảo ngược kết quả bầu cử tổng thống 2020, khởi sự một cuộc chiến pháp lý mới có thể mất hàng tháng giải quyết trước toà.

Ông Pence sẽ chống lại trát đòi dựa vào Điều khoản Ngôn luận hay Tranh luận trong Hiến pháp, theo một nguồn tin thông thạo những cân nhắc của cựu Phó Tổng thống. Điều khoản này thông thường bảo vệ thành viên Quốc hội khỏi bị thẩm vấn trước toà về những hành động lập pháp của họ. Trong hệ thống hiến pháp Hoa Kỳ, Phó Tổng thống cũng là Chủ tịch Thượng viện. 

Theo khoa học gia về chính trị tại Đại học George Mason, ông Mark Rozell, Pence đã đưa ra một lý thuyết hợp lý và mới lạ mà có thể cuối cùng sẽ lên đến Tối cao Pháp viện. “Đây là một trong những khoản xám về mặt hiến pháp, trong đó có những diễn dịch hợp lý khác nhau về vai trò của Phó Tổng thống,” ông Rozell nói. 

Chiến lược của Mike Pence là bước khác biệt, tách rời khỏi phương pháp thông thường được các cố vấn của ông Trump sử dụng, viện dẫn đặc quyền hành pháp làm căn cứ để chống lại trát đòi từ công tố viên hay các nhà điều tra Quốc hội. 

Đặc quyền hành pháp là một học thuyết pháp lý được Tối cao Pháp viện  công nhận, trong một số trường hợp bảo vệ tính bí mật của những trao đổi diễn ra tại Toà Bạch Ốc. Tuy nhiên, một số khẳng định đặc quyền hành pháp liên quan đến nỗ lực đảo ngược kết quả bầu cử 2020 bị thất bại trước Tối cao Pháp viện. Vào tháng 1 năm 2022, Tối cao Pháp viện phản đối khẳng định đặc quyền hành pháp của ông Trump nhằm ngăn chặn Uỷ ban Đặc biệt Hạ viện điều tra vụ bạo động Điện Capitol ngày 6 tháng 1 năm 2021 xem kho hồ sơ Toà Bạch Ốc Donald Trump. 

Xét về mặt chính trị, việc Pence chống lại trát đòi được đánh giá sẽ nhận được sự ủng hộ từ cử tri Cộng hoà vòng sơ bộ nếu ông ta quyết định tranh cử tổng thống 2024. Nếu Pence tuân thủ trát đòi ngay lập tức sẽ làm cử tri căn cứ nổi giận, và cựu Tổng thống cần tất cả mọi lá phiếu cử tri sơ bộ vì giành được đề cử của Cộng hoà đây là cuộc chiến cam go đối với Pence.

Các công tố viên của Jack Smith muốn có lời khai và tài liệu từ ông Pence về những sự kiện ngày 6 tháng 1, khi đám đông ủng hộ Donald Trump xong vào Điện Capitol làm gián đoạn chứng nhận chiến thắng của Tổng thống Joe Biden – thủ tục được phó tổng thống chủ trì tại Thượng viện. 

Mike Pence dự tính sẽ nói về trát đòi trong chuyến đi đến Iowa vào thứ Tư. 

Trát đòi tài liệu và lời khai của Pence diễn ra khi toán cố vấn của ông ta đang thương lượng với Bộ Tư pháp về tài liệu đánh dấu Mật được phát giác ra tại tư gia của ông ta ở Indiana. FBI cũng lục soát tư gia cựu Phó Tổng thống vào thứ Sáu, và đem đi một số tài liệu, trong đó có một tài liệu Mật. 

Hương Giang (Theo Wall Street Journal)