(New York Times) – Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy vào thứ Ba thông báo mở cuộc điều tra luận tội Tổng thống Joe Biden, nhằm xoa dịu những nhà lập pháp cực hữu đang đe doạ truất phế nếu ông không chấp nhận những yêu cầu cắt giảm ngân sách thêm nữa để buộc chính phủ đóng cửa  vào cuối tháng. 

Quyết định của McCarthy đơn phương thông báo điều tra luận tội mà không có bỏ phiếu chính thức từ Hạ viện gắn những cuộc điều tra của Cộng hoà về Tổng thống với cuộc chiến ngân sách đang làm rung chuyển Điện Capitol. Quyết định này dường như nhằm dập tắt một cuộc nổi loạn từ những tiếng nói chỉ trích cực đoan tố cáo Chủ tịch Hạ viện không cứng rắn trong chi tiêu, bằng cách làm theo yêu cầu của họ, điều tra ông Biden quyết liệt hơn. 

McCarthy cho biết, ông sẽ chỉ thị 3 uỷ ban Giám sát Hạ viện, Tư pháp Hạ viện, và Tài chánh Hạ viện tiến hành cuộc điều tra đương kim Tổng thống và gia đình ông, khi Cộng hoà săn lùng chứng cớ  sai trái tài chánh hay những việc làm sai trái khác. Sau nhiều tháng đào bới, Cộng hoà vẫn không tìm ra chứng cớ nào như vậy, mặc dù tuyên bố đã có đủ thông tin bảo đảm điều tra sâu thêm. 

Thông báo của Chủ tịch Hạ viện dọn đường cho các nhà điều tra Hạ viện ban hành trát đòi hồ sơ ngân hàng của ông Biden và thân nhân. 

Phát biểu ngắn gọn từ Điện Capitol, McCarthy tố cáo Biden nói láo về việc biết hay không những thỏa thuận kinh doanh của Hunter Biden. Chủ tịch Hạ viện đặt nghi vấn về hàng triệu Mỹ kim mà con trai và thân nhân của Tổng thống kiếm được từ các công ty ở nước ngoài. McCarthy cũng tố cáo chính phủ Biden “đối xử ưu ái” với Hunter Biden trong cuộc điều tra trốn thuế. 

“Cộng hoà Hạ viện phát giác ra những cáo buộc nghiêm trọng và đáng tin cậy về hành vi của Tổng thống Biden,” McCarthy nói. “Gộp lại, những cáo buộc đó vẽ một bức tranh về văn hoá tham nhũng.” 

Chủ tịch Hạ viện trong nhiều tuần qua tỏ dấu hiệu sẽ ủng hộ một cuộc điều tra luận tội Tổng thống để cho các nhà điều tra quốc hội thêm nhiều quyền lực tìm hiểu tài chánh gia đình ông Biden. Khởi sự một cuộc điều tra như vậy có nghĩa, Cộng hoà sẽ không cần phải chứng minh cuộc điều tra của họ nằm trong phạm vi lập pháp, và sẽ có thẩm quyền rộng lớn hơn trong việc yêu cầu tài liệu và lời khai, với mục tiêu đưa ra 1 hay nhiều hơn các điều khoản luận tội, cáo buộc Tổng thống phạm tội đại hình và tiểu hình. 

Nhưng bước đi vào thứ Ba là thay đổi lớn trong chiến lược đối với McCarthy, người trước đây cho rằng, toàn bộ Hạ viện nên bỏ phiếu quyết định có nên điều tra luận tội hay không. Hai cuộc điều tra luận tội tổng thống trong lịch sử hiện đại, Tổng thống Bill Clinton vào năm 1998 và Donald Trump vào năm 2019, đều được toàn bộ Hạ viện bỏ phiếu tán thành.  Hạ viện luận tội ông Trump lần thứ hai vào năm 2021 chỉ vài ngày sau vụ tấn công Điện Capitol ngày 6 tháng 1, không cần đến điều tra. 

Quyết định không đưa ra sàn Hạ viện bỏ phiếu là sự thừa nhận ngấm ngầm của McCarthy rằng ông ta thiếu phiếu giữa bối cảnh Cộng hoà chia rẽ. Toán lập pháp cực hữu vẫn trung thành  với ông Trump và muốn trả thù luận tội, cũng như hàng loạt truy tố hình sự mà cựu Tổng thống hiện đang đối mặt đã gây áp lực mạnh mẽ để Chủ tịch Hạ viện thực hiện bước đi này. 

Nhưng một số nhà lập pháp Cộng hoà, trong đó có những người từ khu vực bầu cử Biden thắng, tỏ dấu hiệu sẽ không ủng hộ điều tra luận tội trừ phi các nhà điều tra có thể gắn chặt chẽ những giao dịch kinh doanh nước ngoài của Hunter Biden với Biden bố, hay phát giác ra chứng cớ phạm tội nặng hay tội nhẹ. 

Các nhà lập pháp Dân chủ xem đây là chuyện đùa, trong khi Toà Bạch Ốc chỉ trích gay gắt McCarthy. “Cộng hoà Hạ viện điều tra Tổng thống trong 9 tháng qua, và không tìm ra chứng cớ việc làm sai trái nào,” Phát ngôn nhân Toà Bạch Ốc Ian sams đăng trên Twitter (hay X). “Thành viên Cộng hoà của ông ta cũng nói vậy. Ông ta thề sẽ tổ chức bỏ phiếu luận tội, bây giờ thì thay đổi vì không đủ hậu thuẫn.” 

McCarthy lên lịch thông báo điều tra luận tội nhanh chóng, sau khi Dân biểu Matt Gaetz – nhà lập pháp đồng minh của ông  Trump và là tiếng nói chỉ trích Chủ tịch Hạ viện – vào tối thứ Hai tuyên bố  sẽ phát biểu trên sàn Hạ viện chỉ trích McCarthy, và đưa ra lập luận lật đổ ông ta. Chỉ vài phút sau khi lãnh đạo Cộng hoà phát biểu vào thứ Ba, Gaetz có bài phát biểu, cáo buộc Chủ tịch Hạ viện nuốt lời được ông ta hứa hẹn với các nhà lập pháp cực hữu để đổi lại lá phiếu của chuẩn thuận ghế Chủ tịch Hạ viện. 

“Hôm nay tôi đứng dậy để thông báo, thưa ông Chủ tịch, rằng ông không tuân theo thỏa thuận cho phép ông đảm nhận vai trò này,” Gaetz nói, trách McCarthy  đã đạt được thỏa thuận chi tiêu với Biden trong năm nay đình chỉ hạn mức nợ, và không tổ chức bỏ phiếu về hạn mức nợ và điều chỉnh cân bằng ngân sách. “Con đường trước mắt của Hạ viện là buộc ông phải tuân thủ hoàn toàn, ngay lập tức hoặc truất phế ông.”

Gaetz bác bỏ tuyên bố luận tội của McCarthy là “những bước nhỏ” thiếu chiến lược nghiêm túc, và hối thúc các nhà lập pháp Cộng hoà phản đối dự luật chi tiêu tạm thời cần thiết để chính phủ có thể tiếp tục hoạt động sau 30 tháng 9. 

Có thông tin ông Donald Trump gọi điện cho Chủ tịch Cộng hoà tại Hạ viện Elise Stefanik để bàn về chiến lược luận tội Joe Biden. Dân biểu cực hữu theo thuyết âm mưu Marjorie Taylor Greens vào cuối tuần đã đến Bedminster, New Jersey, gặp cựu Tổng thống, bàn về luận tội.  

Hương Giang (Theo New York Times)