Nếu nhìn nhận sự việc một cách công bằng, không thiên vị thì thực sự cựu Tổng thống Donald Trump, ông ta đã thúc đẩy sự nghiệp của nhiều đảng viên Cộng hòa trong 6 năm qua. Không ai được hưởng lợi nhiều hơn Kevin McCarthy. Nói một cách khác, rằng Kevin McCarthy đã và đang mắc nợ Trump rất nhiều.
Kevin McCarthy đang mạo hiểm với cơn thịnh nộ của Donald Trump bằng cách công khai không chính thức tán thành cuộc tranh cử vào Tòa Bạch Ốc lần thứ ba của Trump, nhưng hành động này cũng có lý do chính đáng của nó, Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy đang hoàn thành một nhiệm vụ quan trọng cho đảng Cộng hòa của ông ta, đó là: tránh cho Hạ viện GOP một cuộc nội chiến vào năm 2024.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Hòa bình có thể tồn tại trong thời gian ngắn trong Hạ viện Cộng hoà nhưng bên ngoài điện Capitol, màu sắc chiến tranh đang hình thành và các thành viên Quốc Hội đều hiểu lý do tại sao McCarthy không đưa ra sự chứng thực chính thức cho Donald Trump.
Đó là lý do tại sao McCarthy hôm thứ Ba tuần rồi đã chỉ trích công khai Donald Trump trong một cuộc phỏng vấn của CNBC, công khai đặt câu hỏi ngờ vực liệu Donald Trump có phải là ứng cử viên tổng thống tốt nhất của Đảng Cộng hòa vào năm 2024 hay không sau khi McCarthy đã luôn tránh chủ đề này trong nhiều tháng trước.
Kevin McCarthy khi đề cập đến cuộc đối đầu giữa Biden và Trump đã nói rằng: “Liệu ông ấy có thể thắng cuộc bầu cử đó không? Vâng, ông ấy có thể giành chiến thắng trong cuộc bầu cử đó. Tôi chỉ dùng từ có thể, tôi không chắc chắn về điều đó. Liệu ông ấy có phải là người mạnh nhất để giành chiến thắng trong cuộc bầu cử đó không? Tôi không biết câu trả lời đó.”
Tuyên bố này của McCarthy diễn ra vào một thời điểm nhạy cảm, với một câu hỏi rằng: “Tại sao McCarthy không ủng hộ Trump? Tại sao tuyên bố này được đưa ra trước cuộc bầu cử sơ bộ?” Mặc dù không rõ liệu Trump có yêu cầu McCarthy hỗ trợ công khai một cách rõ ràng hay không, nhưng sự phớt lờ, nghi vấn của McCarthy về vấn đề này đã khiến cựu tổng thống và các đồng minh thân cận của ông ta thực sự bối rối.
Ngay lập tức, những người trong thế giới Trump bị chấn động. Các trợ lý hàng đầu của cựu tổng thống và các đồng minh thân cận, những người biết rất rõ cả hai người đàn ông này, đã nhanh chóng trao đổi những tin nhắn ngắn gọn hỏi nhau: “Cái quái gì vậy? Chuyện gì đang xảy ra vậy? Tôi có nghe lầm hay không?”
Một số người gọi Kevin McCarthy là “thằng đần độn”. Những người khác tìm đến Brian Jack, người phụ trách chiến dịch tranh cử của Donald Trump, ông ta cũng là người cố vấn cho Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy và là cầu nối quan trọng giữa hai người trong hầu hết mọi vấn đề. McCarthy đã nói với một số người ủng hộ Trump rằng ông ấy không thể đưa ra lời tán thành vì nó “có thể làm tổn thương” Trump bằng cách ràng buộc ông ấy với hoạt động của đảng. McCarthy cũng gợi ý rằng với tư cách là nhân vật cấp cao nhất của Đảng Cộng hòa tại Hạ viện, chỉ còn một năm rưỡi nữa là đến cuộc tổng tuyển cử, có lẽ ông ấy nên giữ thái độ trung lập và im lặng. Nhưng các đồng minh của Trump không tin điều đó. Họ cho rằng cựu tổng thống sẽ không bao giờ cho phép McCarthy đứng ngoài cuộc trong cuộc bầu cử sơ bộ khó chịu của Đảng Cộng hòa và mong đợi sự ủng hộ hoàn toàn của McCarthy, là điều mà nhiều người trong số họ nghĩ rằng cuối cùng Trump chắc chắn sẽ nhận được vì đó cũng là cách Kevin McCarthy trả ơn cho ông ta vì đã thúc đẩy các thành viên trong House Freedom Caucus gật đầu cho McCarthy được dịp cầm cây búa của Chủ tịch Hạ viện trong tay một lần trong đời.
Nhưng McCarthy đã không thể tự kiểm soát bản thân khi trong cuộc phỏng vấn với CNBC đã đưa ra một nhận xét được xem là một sự phản bội. Nhiều đồng minh mạnh mẽ nhất của cựu tổng thống trong Quốc hội đã chồng chất sự bất bình của họ đối với McCarthy, đang chờ đợi thời điểm thích hợp để hành động. Một số người sẽ rất vui khi buộc phải bỏ phiếu để lật đổ ghế Chủ tịch Hạ viện nếu Trump muốn – và Trump biết điều đó. Giờ đây, chỉ cần Trump gật đầu, nháy mắt một cái là cuộc lật đổ sẽ được bắt đầu ngay.
Một vấn đề khó hiểu và đầy bất ngờ nằm ở điểm này. Vì nói một cách trần trụi nhất có thể, đó là nếu Trump thực sự muốn, ông ta có thể được các đảng viên Cộng hòa trong Hạ viện đưa Trump lên ngồi vào ghế Chủ tịch Hạ viện ngay trong tuần tới.
Chủ tịch Hạ viện có cần phải là thành viên của Hạ viện không? Hiến pháp im lặng trước câu hỏi đó. Thư ký Hạ viện đồng ý với văn phòng của Nhà sử học Hạ viện, trong đó nói rằng, người có thể giữ chức Chủ tịch Hạ viện luôn luôn nhưng không bắt buộc phải là một thành viên Hạ viện. Hầu hết các nhà sử học và chuyên gia pháp lý đã xem xét vấn đề này kết luận rằng những người sáng lập quốc gia chỉ đơn giản cho rằng Chủ tịch Hạ viện sẽ được chọn ra từ các thành viên được bầu nhưng không viết ra điều đó một cách rõ ràng. Hiến pháp Massachusetts năm 1780, một tài liệu có ảnh hưởng đối với các nhà sử học, cũng có ngôn ngữ tương tự.
Trước đây, khi đảng Cộng hòa tìm kiếm ai đó kế nhiệm John Boehner làm Chủ tịch Hạ viện, một số người đã đề nghị đưa một người ngoài cuộc, chẳng hạn như cựu Chủ tịch Hạ viện Newt Gingrich hoặc Colin Powell, cựu Ngoại trưởng và từng là Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân.
Nhưng với sự im lặng của Hiến pháp về vấn đề này, điều gì sẽ xảy ra nếu Hạ viện bầu một người ngoài làm Chủ tịch Hạ viện? Một nỗ lực như vậy trong một Hạ viện Cộng hòa cực đoan hiện nay có lẽ sẽ không phải là điều gì xa vời lắm.
Các tòa án liên bang – và đặc biệt là Tòa án Tối cao – rất miễn cưỡng tham gia vào các vụ kiện đặt ra những câu hỏi chính trị thuần túy như vậy.
Nói tóm lại? Mặc dù không thể tưởng tượng được các nhà lập pháp sẽ bầu một người ngoài cuộc làm Chủ tịch Hạ viện, nhưng không có gì ngăn cản một Hạ viện Cộng hòa ngày nay làm điều đó ngay bây giờ, nếu Trump thực sự muốn thế.
Trở lại với kẻ phản bội giờ thứ 25, sự việc xảy ra không lâu thì Kevin McCarthy lại đổi thái độ, quay 180 độ, ngay lập tức chuyển sang chế độ dọn dẹp. McCarthy đã gọi cho Trump để xin lỗi, theo New York Times. McCarthy ấy đã mời phóng viên Matt Boyle của Breitbart để thực hiện một cuộc phỏng vấn độc quyền, trong đó ông ta đã đọc lại các bình luận trong cuộc phỏng vấn với CNBC và cáo buộc giới truyền thông đã diễn giải sai ngôn ngữ chính trong cuộc phỏng vấn sang một hướng khác.
Dường như để tỏ lòng thành khẩn hối lỗi, McCarthy nói một câu: “Ông Trump ngày nay mạnh hơn so với năm 2016,”
Không đủ, những ly nước chữa cháy của Kevin McCarthy đã không dập tắt được những cơn giận dữ trong vòng thân cận của Trump. Họ cảm thấy McCarthy đã lợi dụng cựu tổng thống khi điều đó có lợi cho ông ta và không thể hiện lòng trung thành kiên định để đáp lại những ân sủng của Trump. Họ không hiểu làm thế nào mà ông ấy có thể nói về một điều gì đó quá quan trọng mà không suy nghĩ cho được. Những gì, McCarthy nói, họ đã nghe trực tiếp từng chữ một, vậy thì sai làm sao được, truyền thông diễn giải khác đi làm sao được?
Trên thực tế, việc kiểm soát thiệt hại do McCarthy gây ra đã khiến mọi thứ trở nên tồi tệ hơn. Các đồng minh của McCarthy đã nhanh lẹ chớp lấy câu nói của McCarthy để đưa ra một tuyên bố vừa chữa cháy rằng: “Trump là đối thủ MẠNH NHẤT của Biden!” vừa để quyên góp, yêu cầu người ủng hộ đóng góp mạnh hơn để xác nhận đồng lòng với tuyên bố này của McCarthy.
Gây quỹ dưới tên của Trump mà không được phép là một điều tối kỵ đối với cựu tổng thống. Nhóm của McCarthy cần có sự chấp thuận rõ ràng đối với bất kỳ chiến dịch nào sử dụng tên và hình ảnh của Trump. Nhóm tham mưu của Trump đã yêu cầu McCarthy phải gỡ bỏ việc gây quỹ ngay lập tức.
Đây không phải là lần đầu tiên McCarthy có thái độ ngang ngược với Trump. Sau cuộc bạo loạn ngày 6 tháng 1, McCarthy đã đưa ra chỉ trích Trump vì hành động của ông ta và bị bắt gặp đang thảo luận về ý tưởng yêu cầu Trump từ chức. Tuy nhiên, cả hai vẫn tiếp tục mối quan hệ cộng sinh của họ, hai bên cùng có lợi: McCarthy nhanh chóng đảm nhận vai trò quan trọng trong việc khôi phục vị thế nổi bật của Trump trong Đảng Cộng hòa, và Trump đứng về phía McCarthy khi ông ta tranh giành quyền lực trong Quốc Hội.
Trong khi nhiều thành viên của McCarthy đã công khai ủng hộ Trump, nhưng vẫn có nhiều đảng viên Cộng hòa khác đang tránh xa cựu tổng thống khiến nội bộ đảng Cộng hòa đang phân cực trong cuộc bầu cử sơ bộ của GOP. Nhiều người trong số họ lo sợ rằng việc ủng hộ Trump có thể khiến cuộc bầu cử của họ sụp đổ vào mùa thu tới — cũng như các đồng minh của các đối thủ của Trump, từ Ron DeSantis, Chris Christie đến Mike Pence.
Vì vậy, dù McCarthy có thể mạo hiểm khiến Trump xa lánh bằng cách đứng ngoài cuộc, nhưng đảng viên Cộng hòa California cũng cung cấp vỏ bọc chính trị nhiều nhất có thể cho các thành viên dễ bị tổn thương của mình. Tuy nhiên, áp lực buộc người Chủ tịch Hạ viện phải chọn phe sẽ chỉ tăng lên trong suốt mùa hè này, khi Trump cắt giảm sự ủng hộ trong toàn bộ Đảng Cộng hòa tại Hạ viện và các câu hỏi ngày càng gia tăng về lý do tại sao McCarthy không hoàn toàn ủng hộ người đàn ông đã giúp đưa ông ta trở thành Chủ tịch Hạ viện.
Một số đảng viên Cộng hòa đã coi McCarthy là người ủng hộ Trump trên mọi phương diện trừ tên tuổi. Dân biểu ủng hộ Trump Dan Meuser (R-Pa.) gợi ý rằng McCarthy thực ra chỉ đang khéo léo dọn đường cho các thành viên của ông ta tập hợp lại phía sau cựu tổng thống vào cuối cuộc bầu cử sơ bộ.
Meuser đã tóm tắt thông điệp năm 2024 của McCarthy gửi cho các đảng viên Đảng Cộng hòa tại Hạ viện theo cách không làm mích lòng ai cả: “Quý vị đang ủng hộ DeSantis hay Nikki Haley? Mike Pence hay Chris Christie? Tôi tôn trọng quan điểm riêng của quý vị nhưng cuối cùng, chúng ta phải cùng nhau xem ai sẽ là ứng cử viên chiến thắng của chúng ta. Và lúc đó, tất cả chúng ta đều phải ủng hộ người chiến thắng, bất kể đó là ai”.
Một dân biểu bảo thủ khác của Hạ viện, được phép giấu tên để phát biểu thẳng thắn, nói rằng: “Sự tán thành của McCarthy dành cho Trump từ bây giờ có thể chỉ khiến vấn đề trở nên tồi tệ hơn đối với McCarthy và một Hạ viện Cộng hòa sẽ bị chia rẽ nhiều hơn. Một thực tế khó khăn là, nếu Trump được chọn là ứng viên của đảng Cộng hòa cho cuộc tổng tuyển cử, có khả năng cao là chúng tôi sẽ không giữ được Hạ viện vào mùa thu tới. Kevin McCarthy biết điều đó. Ông ấy biết rằng nếu Trump đứng đầu, thì chúng tôi có thể mất New York và California. Nếu chúng tôi mất Hạ viện, thì không đời nào McCarthy có thể tiếp tục làm lãnh đạo phe thiểu số. Sự nghiệp chính trị của ông ấy sẽ chấm dứt. Ông ta biết điều này, chúng tôi biết điều này và chúng tôi hiểu vì sao McCarthy đã không thể tán thành Trump công khai được. Không ai có thể tự chặt chân tay của chính mình”.
Điều đó khiến McCarthy rơi vào tình thế khó khăn trong cuộc chiến nội bộ của đảng Cộng hòa. Ông ta chỉ đang thực sự kiểm soát một trong những nhóm đa số nhỏ nhất trong lịch sử Hạ viện hiện đại, nơi một số ít thành viên bất mãn có thể buộc bỏ phiếu loại bỏ ông ta bất cứ lúc nào. Đồng thời, McCarthy đang phải đối mặt với một cuộc chiến khó khăn để giữ Hạ viện vào năm 2024 – và sẽ càng khó khăn hơn nhiều lần, nếu Donald Trump, người đã hai lần bị truy tố, trở thành ứng cử viên Tổng thống của đảng Cộng hòa. Giây phút đó là thảm họa bắt đầu đến với Kevin McCarthy.
Có lẽ một điều mà tất cả các thành viên của McCarthy có thể đồng ý là số phận của McCarthy và Trump sẽ càng trở nên gắn bó với nhau hơn khi cuộc đua tổng thống nóng lên. Điều này giải thích tại sao mặc dù một số đồng minh của Trump có thể muốn McCarthy tham gia chiến dịch tranh cử tổng thống, nhưng điều tương tự không thể được nói trong hội nghị GOP.
Một số nhà lập pháp Đảng Cộng hòa nói rằng việc McCarthy tán thành Trump sớm như vậy có thể gây ra hậu quả chính trị đối với các Đảng viên Đảng Cộng hòa tại Hạ viện bằng cách gây ra sự mất đoàn kết và đấu đá nội bộ giữa các phe phái GOP khác nhau – sự chia rẽ có thể xâm nhập vào phần còn lại của chương trình nghị sự của họ.
Một số đảng viên Cộng hòa hiểu thế khó của McCarthy và hiểu đường đi nước đôi của ông ta hiện nay, khi tuần trước thì đặt câu hỏi với CNBC rằng liệu Trump có phải là ứng cử viên sáng giá nhất cho đảng để tranh cử vào năm 2024 hay không, và sau đó vài ngày thì nói với Breitbart News bảo thủ rằng cựu tổng thống “ngày nay mạnh mẽ hơn so với năm 2016.” Vừa đánh vừa xoa là cách duy nhất mà McCarthy có thể làm bây giờ, nhưng Trump thì đơn giản là không thích như vậy, ông ta cần sự rõ ràng. Nhưng trong thâm tâm, chắc chắn Trump là người hiểu tâm địa của đàn em McCarthy nhiều hơn ai khác.
Tại Thượng viện, chắc chắn Lãnh đạo Thiểu số Thượng viện Mitch McConnell, người vẫn trung lập trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa, sẽ không bao giờ ủng hộ Trump vì lịch sử cá nhân đầy sóng gió của họ, và ông ta chỉ tập trung vào việc giành lại Thượng viện.
Nhưng trong khi Mitch McConnell đã thực hiện các bước cẩn thận để tự cởi trói với cựu tổng thống, thì mức độ khoảng cách đó lại không thể đạt được đối với McCarthy. Mối quan hệ của McCarthy với Trump ảnh hưởng đến vị thế của McCarthy với các thành viên bảo thủ cực đoan, cấp tiến trong nhóm House Freedom Caucus.
McConnell cũng đang phải đối mặt với một bản đồ bầu cử năm 2024 thuận lợi hơn nhiều so với McCarthy, người đang trong một trận chiến lộn xộn để giữ Hạ viện.
Với cách biệt chỉ có 5 ghế, một số người trong Đảng Cộng hòa lo ngại việc nắm giữ thế đa số của họ đặc biệt khá nguy hiểm. Gần một chục ghế quan trọng đang do GOP nắm giữ ở các bang có tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu cao là New York và California.
Lời kết:
Trump rõ ràng vẫn là nhân vật được yêu thích nhất trong hội nghị House GOP. Ông ta đã nhận được khoảng 60 phiếu tán thành từ các đảng viên Đảng Cộng hòa tại Hạ viện, bảo đảm phần lớn các phái đoàn từ Florida, Tennessee và Pennsylvania trong những tuần gần đây.
Thống đốc Florida, Ron DeSantis, người đứng thứ hai trong cuộc đua, chỉ giành được năm phiếu tán thành từ các đảng viên Đảng Cộng hòa tại Hạ viện.
Rõ ràng, McCarthy đang muốn lèo lài một cách kín đáo nhất các thành viên của ông ta để ủng hộ Ron DeSantis nhưng không thể ra mặt bây giờ khi sức ảnh hưởng của Trump vẫn còn quá cao. Trump là một cáo già trên thương trường và chính trường, ông ta biết McCarthy đang nghĩ gì, muốn làm gì.
Vì vậy, McCarthy hiện tại chỉ đang cố gắng giữ tất cả đảng viên Công hòa trong Hạ viện lại với nhau, đây là điều duy nhất mà McCarthy có thể làm và ông ta chỉ được phép chọn một trong hai: Ủng hộ hoặc chống lại Trump.
Việt Linh, 09.07.2023