Tôi đang nghĩ đến một người cựu thống đốc New York và là đảng viên Đảng Dân chủ Grover Cleveland, người lần đầu tiên đắc cử tổng thống vào năm 1884, thất bại trong cuộc tái tranh cử vào năm 1888, và giành lại thành công chức tổng thống vào năm 1892 trước người đương nhiệm lúc bấy giờ là Benjamin Harrison.
Tôi chỉ mới nói đến đây thì quý vị có hình dung ra diễn biến của lịch sử này có chút gì hơi giống thời cuộc trong hiện tại hay không? Thưa có, Donald Trump đang nuôi mộng lặp lại một kỳ tích lịch sử như Grover Cleveland đã làm được cách đây 131 năm.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Grover Cleveland là người đã bổ nhiệm 3 thẩm phán Tòa án Tối cao bảo thủ, những người đã gây chấn động cả nước thời bấy giờ với những phán quyết tước bỏ nhiều quyền hiến định của người Mỹ. Grover Cleveland là người công khai chủ trương và ủng hộ những kẻ phân biệt chủng tộc, những người đã sử dụng “quyền của các tiểu bang độc lập” để thúc đẩy các chính sách phi dân chủ tại địa phương. Và Grover Cleveland là tổng thống Mỹ duy nhất trong lịch sử Hoa Kỳ thất bại trong cuộc tái tranh cử nhưng đã trở lại nhiệm sở thành công trong cuộc bầu cử tiếp theo.
Vào năm 2024, Donald Trump hy vọng sẽ lặp lại lịch sử đó với tất cả sự xấu xí của nó bằng cách trở thành cựu tổng thống thứ hai giành lại Tòa Bạch Ốc sau một nhiệm kỳ thất bại.
Trước khi nói tiếp ở thì hiện tại, tôi xin lưu ý quý vị về hậu quả khủng khiếp của chính quyền Cleveland lần thứ hai đó thật tàn khốc. Ba nhân vật trong số những người được bổ nhiệm tại Tòa án Tối cao của ông Cleveland trong nhiệm kỳ đầu — Melville W. Fuller, Rufus W. Peckham và Edward D. White — là một phần của phe đa số trong vụ án Plessy kiện Ferguson năm 1896 rất quan trọng và tàn khốc xử phạt sự phân biệt chủng tộc trên toàn quốc và vì vậy củng cố một hệ thống phân biệt chủng tộc của Mỹ đã không được kết thúc hợp pháp cho đến khi quyết định mang tính bước ngoặt năm 1954 của Brown kiện Hội đồng Giáo dục.
Theo cách tương tự, thật khó để tưởng tượng chính quyền thứ hai của Trump sẽ tàn phá như thế nào so với những gì Trump đã hủy hoại đất nước trong nhiệm kỳ đầu tiên. Trong hầu hết mọi lĩnh vực của chính sách công, chính quyền Trump đã chứng tỏ sự thụt lùi đối với phụ nữ, người da màu, cộng đồng người Mỹ nghèo thuộc tầng lớp lao động, những người thuộc cộng đồng LGBTQ, những người ủng hộ môi trường và những người đấu tranh để mở rộng quyền con người và bảo vệ nền dân chủ. Ba người được bổ nhiệm tại Tòa án Tối cao trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump quá bảo thủ đã lật ngược phán quyết quyền được phá thai 50 tuổi đời, tước bỏ quyền phá thai của hàng triệu người một cách nhanh chóng, dứt điểm mà không màng đến những hậu quả đi kèm trong khi phớt lờ, bỏ qua các lĩnh vực an toàn súng đạn, tự do tôn giáo, quyền của người lao động.
Vấn đề không chỉ ở Donald Trump hay Ron DeSantis, hai nhân vật nổi bật của đảng Cộng hòa sẽ có một cuộc đấu với nhau để giành chiếc vé ứng viên của đảng Cộng hòa. Mà điều quan trọng là bởi thời điểm hiện tại, các cơ sở của Đảng Cộng hòa đương đại đã tiếp nhận những quan điểm và chính sách cực đoan và thúc đẩy nó lan rộng trong toàn đảng và ảnh hưởng trực tiếp đến quan điểm chung của các ứng viên tham gia cuộc đua.
Trên thực tế, đó không phải là công việc hoạch định chính sách mà Donald Trump thực sự mong muốn. Đối với Donald Trump, ông ta chỉ nhớ đến sự tham nhũng, tàn ác và cảm giác quyền lực đi kèm với nhiệm kỳ tổng thống của mình, đó là tất cả. Ước mơ của Trump là thành lập một nhà nước độc tài và quyền lực không thể bị giới hạn bởi các nhiệm kỳ vớ vẩn, với quyền lực tột đỉnh của một Tổng tư lệnh, ông ta có thể trừng phạt kẻ thù của mình mà không phải chịu trách nhiệm đồng thời tiếp tục làm giàu cho bản thân và gia đình, tiếp tục những dự định ma quỷ đã phải tạm ngưng sau thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020.
Nỗi cay đắng của sự mất mát đó vẫn làm Trump trăn trở hàng đêm, đếm từng ngày để tham gia vào cuộc tranh cử và tìm đường lấy lại quyền lực trong năm 2024. Trump đã phát biểu công khai, và đó không phải là lời nói đùa cho vui, rằng Trump sẽ là quả báo cho những ai đã hành hạ và làm khổ ông ta trong 4 năm qua.
Trong khi 61% người Mỹ không muốn Trump tái tranh cử lần 2 thì trong đảng Cộng hòa của ông ta, vẫn có con số 76% đảng viên trung thành với ông ta và muốn ông ta tiếp tục tái tranh cử. Theo tình hình hiện tại và sắp tới đối với những cáo trạng và các vụ truy tố có thể xảy ra vẫn không đủ để ngăn cản những cử tri ủng hộ Đảng Cộng hòa và những người trong đảng của ông ta, nên có lẽ cũng không có gì lấy làm ngạc nhiên lắm nếu một ngày sắp tới khi chúng ta nghe tin Trump giành được đề cử trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa.
Tuy nhiên, theo một số cách, khác với Grover Cleveland, thời điểm đó đã chứng tỏ sự suy giảm chủng tộc ngày càng tăng của người da trắng miền Nam vào cuối những năm 1800, thì thời đại hiện nay, Trump là hiện thân cho sự vùng dậy của bảo thủ cực đoan mạnh mẽ hơn bao giờ hết trong chính trị Mỹ.
MAGA không thuộc về Donald Trump mà chính Trump là người đã thay đổi và phù hợp với các giá trị của MAGA. Đó là một cuộc giao dịch: Trump cần sự hỗ trợ của họ để có được quyền lực và họ cần sự hỗ trợ của Trump để phát triển chủ nghĩa cực đoan và thượng tôn da trắng.
Rõ ràng, Trump hoàn toàn nghiêng về chính trị của quyền tối cao của người da trắng và chủ nghĩa dân tộc của người theo đạo Thiên chúa của người da trắng đang là cơ sở của đảng nhưng thực ra, Trump là một Cơ đốc nhân thực thụ như ông ta đã từng tuyên bố.
Trước khi làm tổng thống, trong thời gian tại nhiệm và mãn nhiệm, Trump đã công khai mạnh mẽ tung ra những lời công kích phân biệt chủng tộc với mọi hạng người Mỹ da đen – phụ nữ da đen, nữ nhà báo da đen, vận động viên da đen, quan chức dân cử da đen, quan chức được bổ nhiệm da đen, nhân viên thực thi pháp luật da đen, nhân viên bầu cử da đen, công tố viên da đen , thanh niên da đen, cựu lãnh đạo quốc gia da đen, nhân vật lịch sử da đen, nhà hoạt động da đen, thành phố do người da đen thống trị và các nhà lãnh đạo chính trị da đen, nói chung là tất cả những người có nước da không được trắng.
Donald Trump – và thành viên hung hăng, ngang ngược và thích bạo lực khủng khiếp nhất của Quốc hội, Dân biểu Marjorie Taylor Greene – cả hai đã công khai ủng hộ những người theo chủ nghĩa nổi dậy bạo lực ngày 6 tháng Giêng.
Và có một số điều mà chúng ta cần lưu ý rằng, trong thời gian tại vị, Trump đã không giữ bất kỳ lời hứa quan trọng nào mà ông ta đã đưa ra trong chiến dịch tranh cử, bao gồm xây dựng bức tường biên giới, chấm dứt Obamacare, thông qua dự luật cơ sở hạ tầng và giảm giá thuốc theo toa. Duy nhất chỉ có một điều luật có chữ ký của ông ta đã được chứng minh là cắt giảm thuế hàng tỷ đô la cho những người giàu có. Tất nhiên, thành tựu lớn khác của Trump là bổ nhiệm thành công ba thẩm phán cực kỳ bảo thủ vào Tòa án Tối cao với sự giúp sức của Mitch McConnell.
Hiện tại, hành trình cực hữu của đảng Cộng hòa và Donald Trump đang hướng tới chủ nghĩa độc tài với tham vọng nắm giữ được toàn bộ quyền lực của đất nước.
Nhưng Donald Trump không phải là người duy nhất ôm mộng thành lập một nhà nước độc tài cùng với đám tay chân Cộng hòa trong Quốc hội, mà còn có một nhân vật khác có nhiều quan điểm tương tự Trump. Đó là Ron DeSantis, Thống đốc tiểu bang Florida.
Có rất ít sự khác biệt giữa Trump và những người thách thức chính của ông ta cho việc đề cử tổng thống khi nói đến chính trị và chính sách của Đảng Cộng hòa đương thời.
Hầu hết các phương tiện truyền thông chính thống đã tập trung sự chú ý vào một trận đấu tiềm năng giữa một Donald Trump đang hồi sinh mạnh mẽ và một Ron DeSantis hiện đang xì hơi về mặt chính trị. Họ tương đồng với nhau về một chủ nghĩa dân túy vô kỷ luật so với hệ tư tưởng độc tài và cực đoan trong hầu hết mọi lĩnh vực, họ có cùng những ý tưởng cực hữu nguy hiểm nhất chống lại những người phản đối hay chống lại họ. Đó chính là những điểm giống nhau nguy hiểm nhất của hai kẻ bất xứng.
Ai nguy hiểm hơn ai? Ai tệ hại hơn ai? Nên ủng hộ ai và nên bỏ rơi ai?
Đây là những câu hỏi mà những nhà tài trợ lớn của đảng Cộng hòa bao lâu nay và các đảng viên Cộng hòa đang đắn đo, suy nghĩ để đưa ra quyết định đúng thời điểm, không sớm cũng không muộn.
Đối với nhiều người bên cánh tả, tức ủng hộ đảng Dân chủ và trong thế giới tiến bộ, nhiều cuộc tranh luận đã diễn ra về việc đánh giá Trump và DeSantis, bên nào là bên tồi tệ hơn, bên nào sẽ phá hủy đất nước nhanh hơn.
Liệu cách tiếp cận ít hỗn loạn hơn của DeSantis cuối cùng có tệ hơn cách tiếp cận ồn ào, sôi nổi của Trump hay không? Một danh sách ngày càng dài hơn các bản cáo trạng tiềm năng sẽ có lợi hay có hại cho Donald Trump? Ai sẽ chiếm ưu thế trong cuộc chiến giữa các thương hiệu – Make America Great Again (MAGA) hay Make Florida America (MFA)?
Chiến tranh văn hóa và chủng tộc
Nhưng thực ra, sự khác biệt giữa hai người họ có thể chỉ là bề ngoài. Vì đối với những lĩnh vực mà người Mỹ sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất, hầu như không có sự đối chọi về chính sách giữa hai người họ. Ngoài thực tế là cả hai đều là những kẻ cố chấp hay thay đổi, nhỏ mọn, tự ái, cũng như các định nghĩa trong sách giáo khoa về nam tính độc hại, thì trong lĩnh vực chính trị và chính sách công, nơi họ có thể đi theo những con đường hơi khác nhau một chút, nhưng thật không may mắn, vì cả hai đều sẽ đưa đất nước này về cùng một hướng, một đích đến, đó là một nhà nước phi dân chủ, độc tài với nền tảng là phân biệt chủng tộc và chủ trương quyền tối cao của người da trắng.
Đi sâu vào chính sách của cả hai cho thấy một sự hội tụ rõ ràng không có gì khác biệt. DeSantis đã trở nên nổi tiếng với các cuộc chiến tranh văn hóa đã khuấy động hệ thống giáo dục của Florida từ trường tiểu học đến đại học. Sách đã bị đốt (theo nghĩa bóng và có lẽ cũng sẽ xảy ra theo đúng nghĩa đen), giáo viên bị sa thải, hội đồng nhà trường bị lật đổ, và — từ các môn học tiếng Anh, lịch sử, toán cho đến khoa học xã hội — các chương trình giảng dạy đều được sửa đổi để phù hợp với chương trình nghị sự của cánh hữu. Chỉ với một mình Ron DeSantis, ông ta đã thúc đẩy thông qua các chính sách “chống đánh thức” và ký ban hành luật nhằm tái thiết hệ thống giáo dục của tiểu bang từ trên xuống dưới.
Tuy nhiên, cần nhắc lại rằng Trump không hề xuề xòa khi công kích sự tỉnh táo. Vào ngày 4 tháng 9 năm 2020, Trump đã ra lệnh cho Văn phòng Quản lý và Ngân sách của Tòa Bạch Ốc ban hành một bản ghi nhớ chỉ đạo các cơ quan liên bang “bắt đầu xác định tất cả các hợp đồng hoặc chi tiêu của các cơ quan có liên quan đến bất kỳ khóa đào tạo nào về ‘thuyết chủng tộc quan trọng’ hay ‘đặc quyền của người da trắng, ‘ hoặc bất kỳ hoạt động đào tạo hoặc tuyên truyền nào khác” có thể ám chỉ Hoa Kỳ là một quốc gia phân biệt chủng tộc. Mục tiêu là cắt giảm kinh phí và hủy bỏ các hợp đồng liên quan đến các chương trình hoặc đào tạo được cho là sử dụng các khái niệm như vậy.
Vào tháng 9 năm 2020, khi chỉ còn hai tháng tại vị, trong một quyết định nhằm chống lại các hành động của DeSantis, Trump đã thành lập “Ủy ban 1776” với mục đích phát triển một chương trình giảng dạy thúc đẩy “giáo dục lòng yêu nước” về chủng tộc và lịch sử dân tộc. Đây là một nỗ lực thảm hại của Trump trước khi rời Tòa Bạch Ốc nhằm bác bỏ “Dự án 1619” của New York Times cho rằng chế độ nô lệ và phân biệt chủng tộc là trung tâm dẫn đến sự ra đời của quốc gia, một lý thuyết đã đẩy những người bảo thủ vào trạng thái hoảng loạn điên cuồng.
Ủy ban 1776 do Trump thành lập đã đưa ra các báo cáo về Martin Luther King Jr. Ngày — 18 tháng 1 năm 2021 — chỉ hai ngày trước khi Trump rời nhiệm sở trong nhục nhã. Nó sẽ bị chỉ trích nặng nề vì nhiều điểm không chính xác, khuynh hướng tư tưởng cánh hữu và thậm chí là đạo văn đã bôi nhọ lịch sử Hoa Kỳ, những người sáng lập và chủ nghĩa phân biệt chủng tộc của họ.
Đàn áp bầu cử và cổ võ bạo lực đường phố
Hệ tư tưởng phản đối việc phá thai của DeSantis đồng bộ với quan điểm mang tính giao dịch của Trump. Trong khi một số tên tuổi lớn của GOP đang kêu gọi lệnh cấm phá thai trên toàn quốc, cả DeSantis và Trump đều đang cố gắng tìm một điểm thuận lợi để họ có thể xây dựng sự ủng hộ, đặc biệt là trong số những người theo đạo Tin lành cực đoan, trong khi vẫn giữ được một số khả năng giành được phụ nữ ngoại ô da trắng có học thức.
Nhưng không dè trong một hành động bất ngờ và rõ ràng là hèn nhát, DeSantis đã ký luật chống phá thai cực đoan của Florida khiến Trump thực sự nổi giận và lo lắng về việc ông ta có thể là người sẽ phải trả giá cho việc mất cử tri nữ giới nói chung về quyết định chống phá thai cực đoan của DeSantis. Thực ra đây là một chiêu làm khó nhau trong thời gian tranh cử, DeSantis muốn đối thủ tiềm năng của mình mất đi một lượng lớn ủng hộ từ nữ giới nhưng nếu DeSantis lọt được vào vòng trong, ông ta sẽ dễ dàng đưa ra lời hứa gỡ bỏ dự luật hà khắc đó, vì người làm ra cũng chính là người sẽ dỡ bỏ nó. Quá đơn giản, điều này không nằm trong quyền lực và sự ảnh hưởng của Trump.
Tuy nhiên, về quyền bầu cử, cả Trump và DeSantis đều có chung nỗ lực loại bỏ hàng triệu phiếu bầu của người da đen, tấn công các nhân viên bầu cử da đen và ủng hộ mọi chính sách đàn áp cử tri do cơ quan lập pháp các tiểu bang đỏ thông qua?
Và cuối cùng, đừng quên cả Trump và DeSantis cũng như Thống đốc tiểu bang đỏ Texas với Greg Abbott đã tôn vinh bạo lực đường phố do những người đàn ông da trắng có vũ trang gây ra một cách trắng trợn như thế nào. Trump đã tiếp đón Kyle Rittenhouse tại Mar-a-Lago vào tháng 11 năm 2021. Rittenhouse đã trở thành nhân vật nổi tiếng của phương tiện truyền thông cực hữu và phong trào MAGA và cuối cùng được một thẩm phán da trắng cực hữu tuyên vô tội. Trump cũng đã lớn tiếng cam kết khi có lại được quyền lực sẽ ân xá cho những kẻ nổi dậy bạo lực ngày 6 tháng Giêng đã bị buộc tội hoặc kết án.
Không chịu thua kém Trump, DeSantis đã lên tiếng ca ngợi Daniel Penny, kẻ đã giết Jordan Neely, một thanh niên da đen đang gặp khủng hoảng về sức khỏe tâm thần trên một toa tàu điện ngầm ở thành phố New York. Cái chết của Neely được coi là một vụ giết người và Penny hiện đã bị bắt vì tội này. Các đảng viên Cộng hòa cực hữu đã nhanh chóng đưa ra các tuyên bố đoàn kết và hỗ trợ gây quỹ cho vụ kiện của Penny. DeSantis gọi Penny là “một người tốt bụng”.
Bằng hành động và lời nói, cả Trump và DeSantis công khai cho phép bạo lực theo chủ nghĩa dân tộc của người da trắng.
Cuối cùng, hãy công tâm nhận xét về hai tên da trắng công khai phân biệt chủng tộc đang lăm le giành lấy chiếc vé ứng viên Cộng hòa để tranh cử Tổng thống năm 2024, hai người họ không có quá nhiều sự khác biệt, ai cũng cực đoan, nguy hiểm, tàn nhẫn và thiếu nhân cách tối thiểu qua nhiều lĩnh vực.
Lời kết:
Một Ron DeSantis với “Make Florida America” tức “MFA” hay một Donald Trump với “Make America Great Again” tức “MAGA”, đều là những mối đe dọa thực sự đến sự tồn vong của nền dân chủ Mỹ và cả nền Cộng hòa.
Một chính quyền Trump nhiệm kỳ 2 hay một chính quyền DeSantis nhiệm kỳ 1 đều mang đến những sự tàn phá và hủy hoại nước Mỹ một cách khủng khiếp chưa từng có trong lịch sử Hoa Kỳ. Bất kể là 4 năm của ai đều sẽ là 4 năm dài cho những trả đũa tàn bạo và các chính sách giết người thông qua lăng kính của luận điệu “Thay thế vĩ đại theo chủ nghĩa dân tộc da trắng.”
Và một viễn cảnh thậm chí còn đáng sợ hơn nữa nếu nó xảy ra, đó là cú bắt tay nhau, hợp nhất cho một liên danh Trump-DeSantis có thể xảy ra thì mức độ tàn phá sẽ đến nhanh hơn, một khi độc tài và phát xít bắt tay nhau, chúng biết cách phá hủy tàn khốc hơn những gì người Mỹ bình thường nghĩ đến.
Vậy thì, với hai kẻ nguy hiểm, bất xứng này, với câu hỏi ai nguy hiểm hơn ai, ai tệ hại hơn ai sẽ không còn quan trọng nữa, vì trong sự phá hủy tàn khốc, người Mỹ sẽ không thể nhận ra có gì khác nhau khi nó đến từ một người già hơn hay người trẻ hơn.
Việt Linh 23.05.2023