Vào cuối tuần trước, khi những thẩm phán cánh hữu trong Tòa án Tối cao hủy bỏ hành động khẳng định và chặn đứng chương trình tha thứ nợ của sinh viên của Biden và cho phép các doanh nghiệp có quyền phân biệt đối xử với người đồng tính, Biden nói với Nicolle Wallace rằng mặc dù SCOTUS không “bình thường” nhưng ông phản đối cải cách tòa án vì nó sẽ “chính trị hóa tòa án theo cách không lành mạnh.”
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Ông Biden cho biết tòa án đa số bảo thủ, vốn đã bác bỏ các tiền lệ để bác bỏ quyền phá thai trên toàn quốc, hạn chế bảo vệ môi trường và hạn chế luật súng đạn, là “không phù hợp với hệ thống giá trị cơ bản của người dân Mỹ. Nhìn chung, đại đa số người dân Mỹ không đồng ý với nhiều quyết định mà tòa án này đang đưa ra, tổng thống nói như vậy nhưng lại bác bỏ những đề xuất khiến Tòa án Tối cao có thể được cải tiến tốt hơn, công bằng và hợp lý hơn trong mọi lĩnh vực. Ông chỉ giống như một ông già buồn tình, không còn sinh khí, không đi đứng xông xáo được nữa, chỉ ngồi mà than thở, trách móc lòng người đen bạc, làm ra chuyện bất công này, chuyện không hợp lòng dân kia. Nhưng khi có người đến xốc ông đứng lên để làm những điều nên làm để cải tiến, để thay đổi thì ông từ chối, ông chỉ muốn ngồi đó, chờ những người cánh hữu kia thay đổi suy nghĩ, quay trở lại hướng thiện vì ông là người hiền từ, nhân hậu, ông tin rằng rồi họ sẽ biết quay đầu, chỉ hy vọng thôi nhưng không muốn thực thi bằng hành động.
Tổng thống Joe Biden cho biết tính hợp pháp của Tòa án Tối cao đang bị nghi ngờ, nhưng ông vẫn phản đối việc mở rộng nhân sự hoặc các cải cách quy mô lớn khác. Ông Biden nói trời đang mưa, ra ngoài sẽ bị ướt nhưng không cần thiết phải mang dù.
Tổng thống đã đưa ra một số lời chỉ trích gay gắt nhất của ông đối với Tòa án Tối cao trước đó trong ngày sau khi đa số bác bỏ việc sử dụng hành động khẳng định trong tuyển sinh đại học và bác bỏ dự luật xoá nợ cho sinh viên của ông. Ông Biden cho biết tòa án đa số bảo thủ, vốn đã bác bỏ các tiền lệ để bác bỏ quyền phá thai trên toàn quốc, hạn chế bảo vệ môi trường và hạn chế luật súng đạn, là “không phù hợp với hệ thống giá trị cơ bản của người dân Mỹ“. Nhưng những lời chỉ trích không thể khiến tình hình trở nên tốt hơn, chẳng thay đổi được gì cả mà cần phải có hành động thực tế.
Với đa số công chúng hiện đang bất mãn một Tòa án Tối cao phản động, tham nhũng, đã đến lúc Đảng Dân chủ cần phải lật ngược thế cờ, và người lãnh đạo cao nhất để dẫn đầu cuộc chiến chấn chỉnh lại thế cân bằng, hợp lý của một Tòa án Tối cao bệ rạc, tham nhũng này chính là Tổng thống Biden, ông không được thoái thác trách nhiệm chỉ để được lịch sử ghi lại, ông là vị Tổng thống gương mẫu, đức độ, không sử dụng quyền lực để cải tổ một Tòa án thối nát, để tiểu sử của ông được trong sạch, được tiếng thơm với đời. Danh thơm, tiếng tốt này chỉ có một mình ông hưởng, nhưng hệ lụy đau khổ, nhức nhối sẽ phủ lên hơn 300 triệu người dân Mỹ và nhiều thế hệ mai sau. Hành động này tôi cho là ích kỷ.
Xin lỗi Tổng thống Joe Biden khi tôi phải nói thẳng và nói thật. Tòa án Tối cao hiện tại không chỉ “không bình thường” mà còn là một tổ chức cánh hữu luôn muốn thao túng quyền lực của một Đảng Cộng hòa tham nhũng, những người không được chính người dân Mỹ bầu chọn, những người họ đã được chính trị hóa triệt để với các nhiệm vụ được bổ nhiệm suốt đời sẽ tiếp tục áp đặt tầm nhìn phản động của họ lên quốc gia trong nhiều thập niên tới.
Một tòa án không được kiểm tra, không có kỷ cương với công lý và không có trách nhiệm một cách đúng đắn thì những người họ sẽ vượt thoát sự ràng buộc của Hiến pháp. Tòa án Tối cao sẽ tiếp tục bỏ qua các tiền lệ đúng đắn đã có từ trước, tước bỏ các quyền Hiến pháp lâu đời của phụ nữ, Người da đen và các nhóm thiểu số khác, cho phép các doanh nghiệp phân biệt đối xử với các nhóm người không được ủng hộ, và toàn quyền ngăn cản Tổng thống làm bất cứ điều gì quan trọng về biến đổi khí hậu, nợ sinh viên và bất cứ điều gì quan trọng khác, như đảo ngược luật an toàn súng thông thường.
Đã đến lúc Tổng thống Biden hãy xắn tay áo lên, sử dụng quyền lực của một vị Tổng tư lệnh để nói chuyện phải trái với những tên thẩm phán Taliban phản động và thối nát này, thời điểm này không còn là thời điểm để nói chuyện lịch sự, nhã nhặn, nhường nhịn nhau nữa. Ông cần phải hiểu câu nói: “Đi với bụt mặc áo cà sa, đi với ma mặc áo giấy” để thích ứng với hoàn cảnh thực tế, không phải cho chính bản thân ông mà cho hơn 300 triệu người Mỹ, cho nhiều thế hệ mai sau.
Trong nhiều thập niên qua, các đảng viên và các Tổng thống Đảng Dân chủ đã mang những cây viết, những tờ giấy và những cặp mắt kiếng trong khi các đảng viên và các Tổng thống Đảng Cộng hòa đã mang vũ khí hạng nặng và AR-15 để tranh giành từng thành viên cho Tòa án Tối cao này.
Đảng Cộng hòa đã lấp đầy tòa án bằng những kẻ cực đoan cánh hữu; họ từ chối đưa ra phiên điều trần cho Merrick Garland khi viện dẫn gần đến cuộc bầu cử Tổng thống năm 2016, dù thời gian còn 9 tháng rưỡi nhưng lại xác nhận Amy Coney Barrett trong khi công dân Mỹ đã bắt đầu bỏ phiếu trong cuộc bầu cử năm 2020; họ quyết tâm xác nhận Brett Kavanaugh bất chấp những cáo buộc đáng tin cậy về quấy rối tình dục; họ nhắm mắt phớt lờ cho qua khi các Thẩm phán nhận lợi ích tài chính cá nhân từ các nhà tài trợ tỷ phú cánh hữu.
Nhiều nhà lập pháp đảng Dân chủ, các tổ chức dân sự đòi hỏi đảng Dân chủ, Tổng thống đảng Dân chủ phải mạnh mẽ hơn để cải cách tòa án, thì Tổng thống Biden lại từ tốn, lịch sự cho rằng: Không nên “chính trị hóa tòa án theo cách không lành mạnh” và tiếp tục nhắm mắt ngồi thiền, mơ mộng về một tương lai tốt đẹp sẽ đến sau khi ông về trời, nước Mỹ khi đó sẽ tốt đẹp trở lại, người người sẽ thương yêu nhau, chính trị sẽ ôn hòa, thân thiện với nhau.
Tại sao cần phải cải cách Tòa án Tối cao, không được chậm trễ?
Có những đề xuất đáng tin cậy về cải cách tòa án được đề xuất đến Tổng thống Biden nhưng hầu như ông gạt bỏ tất cả. Ví dụ: hơn 60 thành viên Thượng viện và Hạ viện vừa giới thiệu lại Đạo luật Tư pháp năm 2023 sẽ giải phóng tòa án bằng cách thêm bốn ghế vào Tòa án Tối cao Hoa Kỳ, nâng băng ghế dự bị từ chín lên 13 thẩm phán. Các nhà tài trợ bao gồm Thượng nghị sĩ Ed Markey, Tina Smith và Elizabeth Warren và các Dân biểu Jerry Nadler, Hank Johnson, Cori Bush và Adam Schiff.
Một liên minh gồm hơn 40 tổ chức cấp cơ sở được gọi là Just Majority ủng hộ dự luật này, nhưng Tổng thống Biden vẫn không quan tâm, ông tự cho ông là người đức độ, không muốn lạm dụng quyền lực thì sẽ được lịch tung hô ông như một vị thánh chăng?
Đại diện Liên Minh với 40 tổ chức khắp cả nước nói rằng: “Mở rộng tòa án là cơ hội tốt nhất mà chúng ta có thể làm để đưa Tòa án tối cao của chúng ta trở lại từ bờ vực của tham nhũng và đổ nát. Chúng tôi không kêu gọi mở rộng vì chúng tôi có những bất đồng với đa số bảo thủ mà chúng tôi đang kêu gọi điều đó vì nền dân chủ và các quyền tự do cơ bản của chúng tôi đang bị đe dọa. Đây là đa số cánh hữu thực sự quá cực đoan đã nhiều lần hủy bỏ Đạo luật về Quyền Bầu cử, cho phép các tiểu bang đỏ tha hồ lạm quyền để vẽ lại các bản đồ quốc hội của chúng ta, làm suy yếu quyền lực chính trị của người Da đen và da nâu, và điều khủng khiếp nhất, họ đã lật ngược Roe v. Wade và đẩy khả năng tiếp nhận dịch vụ chăm sóc phá thai của chúng tôi vào tình trạng hỗn loạn hoàn toàn trên toàn quốc. Điều này không thể được phép tiếp tục. Cách duy nhất để cứu Tòa án Tối cao là mở rộng nó. Người dân Mỹ xứng đáng có một Tòa án Tối cao tuân theo luật pháp và hiến pháp, chứ không phải tuân theo chỉ thị từ các tỷ phú tài trợ MAGA, những người cung cấp các chuyến đi miễn phí trên máy bay riêng, những bữa ăn đắt tiền và những ngôi nhà có giá vài ngàn đô la một đêm.”
Một đề xuất cải cách tòa án mạnh mẽ khác đến từ Trung tâm Brennan—đó là Giới hạn nhiệm kỳ đối với các thẩm phán Tòa án Tối cao để thay thế nhiệm kỳ trọn đời mà các Thẩm phán đã phục vụ trong nhiều thập niên. Cũng giống như đề xuất bổ sung Thẩm phán, thì đề xuất Giới hạn nhiệm kỳ có thể được ban hành bằng đa số phiếu của Quốc hội do Tổng thống ký.
Theo đề xuất Giới hạn Nhiệm kỳ của Trung tâm Brennan, các thẩm phán sẽ ngồi trong nhiệm kỳ 18 năm so le tại Tòa án Tối cao, với một vị trí tuyển dụng mới được mở cứ hai năm một lần. Mỗi tổng thống sẽ có hai nhiệm kỳ với mỗi nhiệm kỳ là bốn năm. Khi nhiệm kỳ của một Thẩm phán kết thúc, Tư pháp đó sẽ chuyển sang vị trí cấp cao, theo đó họ sẽ được chỉ định xét xử các vụ án tại các tòa án liên bang cấp dưới, và đôi khi tham gia xét xử các vụ án tại Tòa án Tối cao khi có sự từ chối của một thẩm phán đang hoạt động hoặc một vị trí tuyển dụng bất ngờ.
Như Trung tâm Brennan viết rằng: “Việc giới hạn các thẩm phán trong các nhiệm kỳ cụ thể sẽ bảo đảm rằng mọi tổng thống đều có dấu ấn ngang nhau đối với Tòa án và tạo ra nhiều cơ hội hơn để bổ nhiệm các thẩm phán mới phản ảnh sự thay đổi về nhân khẩu học và quan điểm của nhiều cộng đồng khác nhau.”
Ngoại trừ Tòa án Tối cao của liên bang ở Mỹ, tất cả các Tòa án khác đều có nhiệm kỳ cố định hoặc nghỉ hưu bắt buộc, và các tòa án hiến pháp ở mọi quốc gia dân chủ lớn khác trên thế giới cũng vậy. Nhiệm kỳ trọn đời của các thẩm phán Tòa án Tối cao của Hoa Kỳ nổi bật là ngoại lệ duy nhất trong số các nền dân chủ trên toàn thế giới. Một nghiên cứu mới ước tính rằng nếu không cải cách bây giờ, Tòa án sẽ không có được thế đa số với những người được bổ nhiệm của Tổng thống đảng Dân chủ cho đến năm 2065, chính xác là trong 42 năm nữa. Người Mỹ sẽ phải chịu bầm dập bởi những phán quyết cực đoan được những thẩm phán cánh hữu lần lượt đưa ra để tước đoạt bằng hết những quyền tự do, những lợi ích, nhũng phúc lợi mà người Mỹ đã và đang được hưởng.
Trong 42 năm tới, Tổng thống Biden sẽ ở đâu? Xin thưa, lúc đó ông Biden đang ở một nơi rất xa và rất cao để nhìn về nước Mỹ của ông, để chờ có ngày trông thấy một nước Mỹ sẽ trở nên tốt đẹp hơn, các thẩm phán cánh hữu sẽ hiểu biết hơn, các chính trị gia của hai đảng Dân chủ-Cộng hòa sẽ gặp nhau tay bắt mặt mừng xem như anh em một nhà.
Mặc dù việc mở rộng tòa án và giới hạn thời hạn là khả thi và được đại da số người Mỹ, giới luật gia và sử học tán thành, nhưng với đề xuất giới hạn thời hạn có thể có cơ hội tốt hơn để được ban hành.
Theo các cuộc thăm dò cho thấy chỉ có 30% cử tri còn tán thành Tòa án Tối cao. Hơn 2/3 số người được hỏi (67%) ủng hộ việc giới hạn nhiệm kỳ bao gồm 82% đảng viên Dân chủ và 57% đảng viên Cộng hòa.
Ngay cả cựu Chủ tịch Hạ viện, bà Nancy Pelosi cũng tán thành cải cách tòa án trong tuần này, ủng hộ giới hạn nhiệm kỳ và để ngỏ khả năng mở rộng tòa án.
Với quan điểm từ công chúng Mỹ, các tổ chức uy tín, các nhà lập pháp thì đã đến lúc Tổng thống Biden hãy bỏ bộ mặt đạo đức, nghiêm trang của ông xuống, xắn tay áo lên lao xuống đường đua để chạy đua cùng với một Tòa án Tối cao phản động, thối nát.
Đảng Cộng hòa đã thành công trong việc sử dụng Tòa án Tối cao trong nhiều thập niên, huy động những người theo trào lưu chính thống Cơ đốc giáo đặc biệt với những lời hứa sẽ lật ngược quyền phá thai và hạn chế quyền của các nhóm thiểu số và cộng đồng LGBTQ + và họ đã làm xong những nhiệm vụ này, trong khi các đảng viên Dân chủ, chỉ đứng khoanh tay nhìn, lấy bút, giấy ra để ghi chép những đề xuất và đặc biệt các Tổng thống đảng Dân chủ chỉ khoát tay, phớt lờ để giữ thanh danh luôn trong sạch, ngay thẳng, để được lịch sử cho điểm cộng, tô son trét phấn khi ra đi lúc trăm tuổi.
Lời kết:
Liệu bây giờ có đúng là thời điểm chín mùi để hành động hay không? Cải cách một Tòa án Tối cao tham nhũng, thối nát để cứu lấy đất nước này?
Trong một email gửi cho những người ủng hộ chiến dịch tranh cử Thượng viện của mình, Dân biểu Adam Schiff nói rằng: “Chúng ta phải mở rộng số lượng thẩm phán tại tòa án, thiết lập giới hạn nhiệm kỳ và ban hành một quy tắc đạo đức như mọi tòa án liên bang khác. Chúng ta không thể cúi đầu chịu đựng những đàn áp, tước đoạt bất công trong ít nhất 40 năm nữa”.
Với đa số công chúng hiện đang xa lánh Tòa án Tối cao phản động, tham nhũng, đã đến lúc Đảng Dân chủ lật ngược thế cờ. Ngoài việc bảo vệ nền dân chủ và hỗ trợ nền kinh tế, các đảng viên Đảng Dân chủ nên ráo riết thêm nhân số vào Tòa án Tối cao và kêu gọi cải cách giới hạn nhiệm kỳ. Cần huy động các cử tri thiểu số và cử tri trẻ, những người mà Đảng Dân chủ cần truyền cảm hứng để tham gia với số lượng lớn.
Tổng thống Biden cần phải thay đổi quan điểm ngây thơ xen lẫn một sự ích kỷ cá nhân theo chủ nghĩa thể chế phản đối cải cách tòa án và cần tham gia cùng với đa số công chúng Mỹ, các tổ chức cấp cơ sở, các nhà lãnh đạo quốc hội trong việc biến Tòa án Tối cao phản động tham nhũng và cải cách tòa án trở thành một vấn đề lớn vào năm 2024.
Việt Linh, 11.07.2023