Trung Quốc hôm thứ Hai tuyên bố rằng chính quyền Trump đang phá hoại thỏa thuận thương mại tạm thời ngày 12 tháng 5 giữa hai nước bằng cách ban hành các hướng dẫn kiểm soát xuất khẩu chip AI, ngăn chặn việc bán phần mềm thiết kế chip cho Trung Quốc, và có kế hoạch thu hồi thị thực du học của sinh viên Trung Quốc.
Bộ Thương mại Trung Quốc trong tuyên bố ngày 2 tháng 6 cho biết các hành động của chính quyền Trump “đã nghiêm trọng phá vỡ đồng thuận đã đạt được tại các cuộc đàm phán kinh tế và thương mại ở Geneva, và gây tổn hại nghiêm trọng đến các quyền và lợi ích hợp pháp của Trung Quốc.”
Tuyên bố này được đưa ra sau khi Tổng thống Trump vào thứ Sáu cáo buộc Bắc Kinh vi phạm thỏa thuận thương mại với Mỹ — chỉ vài tuần sau khi hai nước công bố một bước tạm lắng quan trọng trong cuộc chiến thuế vào ngày 12 tháng 5. Các chuyên gia cho rằng việc căng thẳng leo thang đang làm gia tăng lo ngại rằng hai nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể tiếp tục vấp phải nhiều trở ngại trong quá trình đàm phán thương mại.
“Việc căng thẳng tái bùng phát giữa Mỹ và Trung Quốc cho thấy nhiều câu hỏi còn bỏ ngỏ sau lệnh ngừng bắn ở Geneva giữa tháng Năm vẫn chưa có câu trả lời thỏa đáng,” nhà phân tích Trung Quốc Arthur Kroeber thuộc Gavekal Research viết trong một báo cáo. “Hiện chưa rõ chính sách thương mại của Mỹ do Tổng thống Donald Trump, các nhà đàm phán thương mại của ông hay đội ngũ an ninh quốc gia điều hành.”
Ông nói thêm: “Mục tiêu tổng thể của các hành động gây hấn về thương mại — ngoài việc thể hiện quyền lực — vẫn còn rất mơ hồ.”
Trong khi đó, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent hôm Chủ nhật bày tỏ “tự tin” rằng tranh chấp thương mại Mỹ-Trung “sẽ được giải quyết” khi ông Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đối thoại. “Tôi tin rằng chúng ta sẽ thấy một bước tiến rất sớm,” ông Bessent phát biểu trong chương trình “Face the Nation with Margaret Brennan.”
Phố Wall giảm điểm trong phiên giao dịch thứ Hai do lo ngại căng thẳng thương mại giữa hai nước có thể bùng phát trở lại. Chỉ số S&P 500 giảm 10 điểm (tương đương 0,2%) còn 5.901, chỉ số Dow Jones mất 0,4%, còn Nasdaq giảm 0,1%.
Thỏa thuận tạm ngưng thuế ngày 12/5
Thỏa thuận ngày 12 tháng 5 kéo dài 90 ngày, nhằm tạo điều kiện cho các nhà đàm phán Mỹ và Trung Quốc đạt được một thỏa thuận mang tính dài hạn hơn. Tuy nhiên, việc tạm ngưng này vẫn khiến thuế suất cao hơn so với thời điểm trước khi ông Trump bắt đầu tăng thuế vào tháng trước. Doanh nghiệp và giới đầu tư cũng phải đối mặt với sự bất định về khả năng thỏa thuận này có thể duy trì được hay không.
Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Jamieson Greer cho biết Mỹ đã đồng ý giảm thuế từ mức 145% do ông Trump áp đặt xuống còn 30%. Đáp lại, Trung Quốc cam kết hạ mức thuế đánh vào hàng hóa Mỹ từ 125% xuống còn 10%.
Hôm thứ Hai, Bộ Thương mại Trung Quốc khẳng định họ đã thực hiện đúng cam kết, bao gồm việc hủy bỏ hoặc đình chỉ các mức thuế và biện pháp phi thuế đối với Mỹ theo nguyên tắc “có đi có lại”. Tuy nhiên, phía Trung Quốc cáo buộc rằng chính quyền Trump đã “đơn phương châm ngòi cho những căng thẳng kinh tế và thương mại mới, khiến tình hình thêm bất ổn và khó đoán,” đặc biệt là việc siết xuất khẩu chip AI và phần mềm thiết kế chip sang Trung Quốc.
Tuyên bố cũng chỉ trích việc đe dọa thu hồi thị thực sinh viên Trung Quốc đang học tại các trường đại học Mỹ là hành động làm xói mòn thỏa thuận thương mại giữa hai bên.
Tuần trước, chính quyền Trump đã nâng mức đối đầu với Trung Quốc bằng cách thông báo sẽ bắt đầu thu hồi thị thực của sinh viên Trung Quốc. Hiện có hơn 275.000 sinh viên Trung Quốc đang theo học tại các trường đại học ở Mỹ.
Các chuyên gia nhận định tình hình căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc đang gia tăng rủi ro kinh tế, xét đến mối liên kết chặt chẽ giữa hai nền kinh tế và vai trò của họ trong thương mại toàn cầu.
“Nếu Mỹ và Trung Quốc thật sự cắt đứt quan hệ thương mại bằng một loạt đòn áp thuế mới, điều đó sẽ là một cú sốc lớn đối với kinh tế toàn cầu,” Carl Weinberg, chuyên gia kinh tế trưởng tại High Frequency Economics, nói với các nhà đầu tư trong một ghi chú. “Nhu cầu đối với các loại hàng hóa công nghiệp sẽ sụt giảm mạnh. Chuỗi cung ứng xuyên biên giới sẽ bị gián đoạn.”
Ny (Theo CBS News)
