CALITODAY (10/10/2025): Vụ cắt giảm hằng loạt nhân viên liên bang theo công bố của Tòa Bạch Ốc thực sự có hiệu lực bắt đầu hôm thứ Sáu 10/10.
Trong hơn một tuần qua, Tòa Bạch Ốc đã sử dụng viễn cảnh sa thải nhân viên liên bang và cắt giảm các chương trình của chính phủ như một công cụ gây sức ép nếu Đảng Dân chủ không bỏ phiếu cùng Đảng Cộng hòa để mở cửa lại chính phủ.
Trong các lần chính phủ đóng cửa trước đây, nhân viên liên bang thường chỉ bị tạm nghỉ không lương (furlough) cho đến khi chính phủ mở cửa trở lại, chứ không bị sa thải vĩnh viễn.
“Nếu tình trạng này tiếp tục, hậu quả sẽ rất lớn,” Tổng thống Donald Trump nói hôm thứ Ba về các đợt sa thải. “Và nhiều công việc trong số đó sẽ không bao giờ quay trở lại.”
Hôm thứ Năm, ông Trump cho biết chính quyền của ông đang tìm cách cắt giảm “các chương trình của Đảng Dân chủ.”
“Đó là cách hệ thống vận hành. Họ muốn điều này,” Trump nói.
Russell Vought, người đứng đầu Văn phòng Quản lý và Ngân sách (OMB) của Tòa Bạch Ốc, hôm thứ Sáu cho biết việc sa thải nhân viên liên bang đã bắt đầu, sau nhiều ngày đe dọa trong bối cảnh chính phủ vẫn đang đóng cửa. Vụ cắt giảm nhân viên liên bang rộng lớn nầy gọi là cắt giảm nhân sự bắt buộc RIF (Reduction in Force)
“Các đợt RIF (giảm biên chế bắt buộc) đã bắt đầu,” Vought đăng trên mạng xã hội X.
Người phát ngôn của OMB xác nhận việc sa thải đã được tiến hành “và có quy mô đáng kể”, nhưng không cung cấp thông tin cụ thể về số lượng nhân viên hay các cơ quan bị ảnh hưởng.
Trước đó, Tòa Bạch Ốc từng cho biết số lượng nhân viên bị cắt giảm có thể lên đến hàng nghìn người. Một quan chức chính quyền xác nhận rằng Bộ An ninh Nội địa (DHS) và Bộ Nhà ở và Phát triển Đô thị (HUD) nằm trong số các cơ quan bị tác động.
Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh (HHS) cho biết trong một tuyên bố rằng nhân viên “ở nhiều đơn vị khác nhau” đã nhận được thông báo cắt giảm nhân sự “là hệ quả trực tiếp của việc đóng cửa do Đảng Dân chủ dẫn đầu.”
“Tất cả các nhân viên HHS nhận thông báo cắt giảm đều được các đơn vị của họ xếp loại là không thiết yếu,” bộ cho biết. “HHS tiếp tục đóng cửa các cơ quan hoạt động lãng phí và trùng lặp, bao gồm cả những cơ quan đi ngược lại chương trình ‘Làm nước Mỹ khỏe mạnh trở lại’ của chính quyền Trump.”
Bộ Giáo dục cũng xác nhận một số nhân viên sẽ bị ảnh hưởng bởi đợt sa thải, nhưng từ chối tiết lộ con số cụ thể.
Các đợt sa thải này nhiều khả năng sẽ dẫn đến các vụ kiện pháp lý.
“Các công đoàn Mỹ sẽ gặp các ông tại tòa,” tổ chức AFL-CIO đăng trên X.
Đảng Dân chủ và các công đoàn đại diện cho nhân viên chính phủ đã chỉ trích chính quyền Trump vì dùng người lao động liên bang như một chiêu bài thương lượng. Ngay cả một số Thượng Nghị sĩ Cộng hòa cũng từng hoan nghênh việc Tòa Bạch Ốc trì hoãn sa thải dù có lời đe dọa.
“Tôi nghĩ, công bằng mà nói, Tòa Bạch Ốc đã kiên nhẫn suốt 10 ngày qua, hy vọng rằng đủ Thượng Nghị sĩ Dân chủ sẽ tỉnh ngộ và làm điều đúng đắn — tài trợ lại cho chính phủ,” Lãnh đạo Đa số Thượng viện John Thune (R–S.D.) nói hôm nnay thứ Sáu, chỉ vài phút trước khi Vought ra thông báo bắt đầu cắt giảm nhân viên liên bang.
“Nhưng giờ đây, khi người dân bắt đầu mất lương, vấn đề trở nên nghiêm trọng,” ông nói thêm. “Tôi cho rằng họ sẽ phải đưa ra quyết định về việc điều chuyển ngân sách, xác định những cơ quan, chương trình và nhân viên nào sẽ bị ảnh hưởng. Đó chính là hậu quả của một đợt đóng cửa.”
Đảng Dân chủ vẫn giữ vững lập trường, yêu cầu Đảng Cộng hòa đồng ý gia hạn trợ cấp ObamaCare — vốn sẽ hết hạn vào cuối năm và khiến phí bảo hiểm tăng vọt ảnh hưởng đến hằng chục triệu người dân Mỹ không kể đảng phái nào!
Lãnh đạo Đảng Cộng hòa cho đến nay vẫn kiên quyết từ chối thương lượng về y tế cho đến khi Đảng Dân chủ hợp tác mở cửa lại chính phủ.
Trước đó trong năm nay, chính quyền Trump đã sa thải hàng nghìn nhân viên liên bang trong khuôn khổ chương trình cắt giảm chi phí do Bộ Hiệu quả Chính phủ DOGE và Elon Musk — người từng giữ vai trò nhân viên đặc biệt của chính phủ trước khi rời đi vào tháng 5 — điều phối.
Thượng viện hôm thứ Năm hôm qua đã bỏ phiếu bác bỏ dự luật của Hạ viện do Đảng Cộng hòa đề xuất nhằm mở cửa lại chính phủ, rồi sau đó rời Washington để nghỉ cuối tuần Lễ Columbus. Thượng viện dự kiến sẽ trở lại làm việc vào tối thứ Ba.
Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson (Cộng hòa – Louisiana) sáng thứ Sáu 10/10 đã từ chối lời kêu gọi triệu tập các nhà lập pháp trở lại Washington, D.C., nói với các phóng viên rằng họ cần ở nhà để hỗ trợ cử tri trong thời gian chính phủ ngừng hoạt động.
Động thái này diễn ra khi ông Johnson đang chịu áp lực vì không triệu tập Hạ viện để bỏ phiếu về việc chi trả lương cho quân đội giữa lúc ngân sách bị đình trệ.
Xxx
Người đoạt giải Nobel dành giải thưởng Hòa bình cho nhân dân Venezuela và ông Trump
Lãnh đạo phe đối lập Venezuela María Corina Machado, người vừa giành Giải Nobel Hòa bình năm nay, đã dành tặng giải thưởng cho người dân Venezuela và cho Tổng thống Donald Trump vì “sự ủng hộ mang tính quyết định” của ông đối với nền dân chủ ở Venezuela.
Machado ca ngợi việc cộng đồng quốc tế công nhận cuộc đấu tranh giành tự do của Venezuela trong một bài đăng trên mạng xã hội X.
“Chúng tôi đang ở ngưỡng cửa của chiến thắng, và hôm nay, hơn bao giờ hết, chúng tôi tin tưởng vào Tổng thống Trump, người dân Hoa Kỳ, nhân dân các nước Mỹ Latinh và các quốc gia dân chủ trên thế giới như là những đồng minh chính trong cuộc chiến vì Tự do và Dân chủ,” bà viết.
“Tôi dành tặng giải thưởng này cho những con người đang chịu đau khổ của Venezuela và cho Tổng thống Trump vì sự ủng hộ quyết đoán của ông đối với sự nghiệp của chúng tôi!” bà nói thêm.
Những phát biểu của bà được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Hoa Kỳ và chính phủ Venezuela, cũng như chiến dịch công khai của ông Trump nhằm giành giải Nobel Hòa bình.
Những vận động và đầy tràn hy vọng của ông Trump muốn giành được Giải Nobel Hòa bình 2025 đã tan biến vào sáng thứ Sáu 10/10 hôm nay, khi Ủy ban Nobel công bố lãnh đạo phe đối lập Venezuela, bà María Corina Machado, là người đoạt giải năm 2025.
Jørgen Watne Frydnes, Chủ tịch Ủy ban Nobel Na Uy, cho biết bà Machado được chọn vì là “một nhân vật mang tính đoàn kết ở Mỹ Latinh,” thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong việc bảo vệ nền dân chủ.
Ông Trump không giấu giếm mong muốn giành giải thưởng này khi thường xuyên nhấn mạnh vai trò của mình trong việc giúp giải quyết ít nhất bảy cuộc xung đột — bao gồm thỏa thuận ngừng bắn mới nhất giữa Israel và Hamas ở Gaza — kể từ khi trở lại cương vị Tổng thống. Donald Trump cay đắng về thất bại trong việc nổ lực vận động cho giải Nobel Hòa Bình 2025 nhưng hiện Trump chưa tuyên bố gì!
Có vẻ như sau cú sốc vì tuột mất giải thưởng Nobel Hòa Bình 2025, Tổng thống Trump đã phải trải qua cuộc kiểm tra sức khỏe vào thứ Sáu hôm nay tại Trung tâm Y tế Quân đội Walter Reed, và dự kiến sẽ có bài phát biểu từ Phòng Bầu dục lúc 5 giờ chiều (giờ miền Đông), với nội dung dự kiến tập trung vào việc giảm giá thuốc.
Chính phủ Hoa Kỳ đã thực hiện ít nhất bốn cuộc không kích vào các tàu bị cáo buộc vận chuyển ma túy trên Biển Caribe, trong đó vụ mới nhất — theo lời Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth — diễn ra trên vùng biển quốc tế ngoài khơi Venezuela.
Chính phủ Venezuela đã chỉ trích các hoạt động của Mỹ, cáo buộc Hoa Kỳ đe dọa an ninh quốc gia và vi phạm luật pháp quốc tế. Ngược lại, cả ông Trump và Ngoại trưởng Marco Rubio đều lên án chính quyền Venezuela.
“Chế độ phi pháp của Maduro đã làm suy yếu các thể chế của Venezuela, vi phạm nhân quyền và gây nguy hiểm cho an ninh khu vực,” Rubio viết trên X, đề cập đến Tổng thống Venezuela Nicolás Maduro.
Trong thông cáo báo chí công bố chiến thắng của Machado, Ủy ban Nobel Na Uy đã ca ngợi bà vì “lòng dũng cảm dân sự” trong một “chế độ tàn bạo, độc tài.”
Ông Trump và các đồng minh đã công khai bày tỏ mong muốn được trao giải Nobel Hòa bình trong những tuần trước khi công bố giải thưởng, viện dẫn rằng ông đã góp phần chấm dứt ít nhất bảy cuộc xung đột kể từ khi trở lại nắm quyền vào tháng 1/2025.
Ông được chính thức đề cử cho giải thưởng bởi Dân biểu Anna Paulina Luna (Cộng hòa – Florida) vào thứ Năm, vì vai trò của ông trong việc làm trung gian đạt được thỏa thuận hòa bình giữa Israel và Hamas. Hạn chót cho việc đề cử thường rơi vào ngày 31 tháng 1, thời điểm đầu nhiệm kỳ thứ hai của Trump.
Sau khi Machado được công bố là người chiến thắng, trợ lý Tòa Bạch Ốc Steven Cheung cáo buộc ủy ban đã “đặt chính trị lên trên hòa bình.”
Tháng trước, ông Trump nói rằng sẽ là một “sự xúc phạm đối với nước Mỹ” nếu ông không được trao giải, nhưng trong những ngày trước khi công bố giải, ông đã dịu giọng lại, nói rằng “dù họ [ủy ban] làm gì cũng được.”
“Tôi không làm điều đó vì giải thưởng,” Trump nói. “Tôi làm vì tôi đã cứu rất nhiều sinh mạng.”
Chủ tịch Ủy ban Nobel Hòa bình phản hồi chiến dịch gây áp lực của Trump
Chủ tịch Ủy ban Giải Nobel Hòa bình hôm thứ Sáu 10/10 đã phản hồi chiến dịch công khai gây áp lực của Tổng thống Trump nhằm giành giải thưởng, nói với các phóng viên rằng quá trình xem xét để chọn người đoạt giải “đặt ưu tiên vào lòng can đảm và sự chính trực”.
Jørgen Watne Frydnes, Chủ tịch Ủy ban Nobel Na Uy, công bố nhà lãnh đạo đối lập Venezuela María Corina Machado là người đoạt giải Nobel Hòa bình năm 2025, mô tả bà là “một tấm gương phi thường về lòng dũng cảm dân sự” đối mặt với một chính quyền tàn bạo và độc tài.
“Ủy ban này ngồi trong một căn phòng đầy những bức chân dung của các nhân vật từng đoạt giải, và căn phòng đó tràn ngập lòng dũng cảm cùng sự chính trực,” Frydnes nói khi được hỏi về chiến dịch vận động mạnh mẽ của Trump để giành giải.
“Chúng tôi chỉ dựa quyết định của mình trên công trình và ý chí của Alfred Nobel,” ông nói thêm.
Giải Nobel Hòa bình được thành lập bởi Alfred Nobel, nhà khoa học và doanh nhân người Thụy Điển nổi tiếng với phát minh thuốc nổ dynamite. Trong di chúc của mình, Nobel đã dành toàn bộ tài sản để lập ra năm giải thưởng tôn vinh những đóng góp lớn nhất cho nhân loại trong các lĩnh vực vật lý, hóa học, sinh lý học hoặc y học, văn học và hòa bình.
Tranh cãi quanh lựa chọn năm 2025
Việc lựa chọn người đoạt giải Nobel Hòa bình năm 2025 thu hút sự chú ý toàn cầu, trong bối cảnh chiến dịch vận động ráo riết của Trump cùng những lời chỉ trích thường xuyên rằng ông chưa được ghi nhận cho các thành tựu trong nhiệm kỳ đầu, đặc biệt là trong việc thúc đẩy Hiệp định Abraham.
Trump nhiều lần tuyên bố rằng ông đã “kết thúc bảy cuộc chiến” trong bảy tháng đầu tiên của nhiệm kỳ thứ hai, dù một số cuộc xung đột đó không thực sự là chiến tranh — và một số vẫn chưa chấm dứt.
Steven Cheung, trợ lý tổng thống kiêm giám đốc truyền thông Tòa Bạch Ốc, cáo buộc Ủy ban Nobel đã “đặt chính trị lên trên hòa bình” khi chọn Machado.
“Tổng thống Trump sẽ tiếp tục ký kết các thỏa thuận hòa bình, chấm dứt chiến tranh và cứu mạng người. Ông có trái tim của một nhà nhân đạo, và sẽ không bao giờ có ai như ông — người có thể dời núi chỉ bằng ý chí của mình,” Cheung viết trên mạng xã hội X.
Frydnes ca ngợi lòng dũng cảm của Machado
Khi công bố kết quả, Frydnes mô tả Machado là một nhân vật thống nhất chủ chốt, giúp gắn kết phe đối lập bị đàn áp và chia rẽ để thách thức chế độ độc tài của Tổng thống Nicolás Maduro. Ông ca ngợi quyết định của bà — ở lại đất nước dù phải ẩn náu để đảm bảo an toàn — là “một lựa chọn truyền cảm hứng cho hàng triệu người.”
Frydnes nói thêm rằng việc chọn Machado, người đã đấu tranh cho bầu cử tự do và công bằng suốt nhiều thập kỷ, cũng nhằm nâng cao nhận thức về mối đe dọa ngày càng tăng đối với nền dân chủ và sự trỗi dậy của các chế độ độc tài.
“Chúng ta đang sống trong một thế giới có ngày càng ít nền dân chủ và ngày càng nhiều chế độ độc tài — điều đó cũng có nghĩa là thế giới ngày càng trở nên kém an toàn hơn,” Frydnes nói.
“Chúng tôi tin rằng dân chủ là điều kiện tiên quyết cho hòa bình. Và đúng vậy, đó là thông điệp gửi đến thế giới: Chúng ta cần ủng hộ các lực lượng dân chủ — cũng là để bảo vệ hòa bình.”
Hegseth nói Mỹ sẽ cho phép Không quân Qatar đặt cơ sở huấn luyện tại Idaho
Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth hôm thứ Sáu 10/10 cho biết, Hoa Kỳ sẽ cho phép xây dựng một cơ sở huấn luyện mới của Không quân Qatar tại bang Idaho, nơi các phi công Qatar sẽ được đào tạo để lái máy bay chiến đấu F-15.
Ông Hegseth cho biết chính quyền Trump đã ký văn bản cho phép xây dựng một đơn vị Không quân Qatar (Qatar Emiri Air Force) tại Căn cứ Không quân Mountain Home, nằm ở khu vực tây nam Idaho.
Không quân Qatar là nhánh không quân thuộc lực lượng vũ trang của Nhà nước Qatar.
“Địa điểm này sẽ là nơi đóng quân của các phi công và máy bay F-15 của Qatar, nhằm tăng cường khả năng huấn luyện chung, nâng cao sức mạnh chiến đấu và khả năng phối hợp,” ông Hegseth phát biểu hôm thứ Sáu. “Đây chỉ là một ví dụ nữa cho thấy mối quan hệ hợp tác của chúng ta.”
Căn cứ Mountain Home, thuộc hạt Elmore, hiện cũng đang là nơi không quân Singapore đặt phi đội tiêm kích F-15SG.
Trong buổi công bố thỏa thuận, ông Hegseth ngồi cùng Bộ trưởng Quốc phòng Qatar Saoud bin Abdulrahman Al Thani, người đang có chuyến thăm Ngũ Giác Đài hôm thứ Sáu.
Người đứng đầu Ngũ Giác Đài cho biết thỏa thuận này thể hiện sức mạnh của quan hệ đối tác giữa Qatar và Hoa Kỳ, đồng thời nhấn mạnh rằng các quan chức Doha đã đóng vai trò quan trọng trong việc đạt được thỏa thuận hòa bình tại Gaza.
“Ngài đã là một phần cốt lõi của những gì diễn ra tại Gaza — một khoảnh khắc lịch sử. Chúng tôi rất biết ơn mối quan hệ hợp tác mạnh mẽ này, sự hỗ trợ của ngài dành cho binh sĩ chúng tôi tại căn cứ Al Udeid, và đường dây liên lạc hiệu quả mà chúng ta đã duy trì,” ông Hegseth nói, nhắc đến căn cứ quân sự Al Udeid của Mỹ tại Qatar.
Trước đó trong tháng này, Tổng thống Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp nhằm tăng cường bảo vệ Qatar, sau khi một cuộc tấn công của Israel nhắm vào các lãnh đạo Hamas ở Doha khiến 6 người thiệt mạng, trong đó có một sĩ quan an ninh Qatar.
“Trong trường hợp xảy ra một cuộc tấn công như vậy, Hoa Kỳ sẽ thực hiện tất cả các biện pháp hợp pháp và thích hợp — bao gồm ngoại giao, kinh tế, và nếu cần thiết, biện pháp quân sự — để bảo vệ lợi ích của Hoa Kỳ và của Nhà nước Qatar, đồng thời khôi phục hòa bình và ổn định,” theo sắc lệnh ngày 1/10.
Đầu năm nay, Tổng thống Trump cũng đã chấp nhận món quà là một chiếc máy bay trị giá 400 triệu USD từ chính phủ Qatar, khiến nhiều chuyên gia đặt ra các lo ngại về đạo đức và an ninh quốc gia. Chiếc máy bay này, sau khi được tân trang, sẽ được sử dụng làm Air Force One.
5 điểm đáng chú ý từ cuộc tranh luận gay gắt giữa các ứng viên Thống đốc Virginia
Cựu Dân biểu Abigail Spanberger (Đảng Dân chủ – Virginia) và Phó Thống đốc Winsome Earle-Sears (Đảng Cộng hòa) đã đối đầu trong cuộc tranh luận duy nhất của cuộc đua vào ghế Thống đốc bang Virginia, diễn ra sau một bê bối gây chấn động liên quan đến tin nhắn đe dọa bạo lực của ứng viên Đảng Dân chủ tranh cử chức Tổng chưởng lý.
Ứng viên Jay Jones, người đang tranh cử vị trí công tố viên hàng đầu của bang, đã gửi những tin nhắn này vào năm 2022 sau khi rời Hạ viện bang. Trong tin nhắn gửi cho một Dân biểu Cộng hòa, Jones nói về việc bắn Chủ tịch Hạ viện bang Virginia lúc đó, Todd Gilbert (R).
Bê bối, được tạp chí National Review tiết lộ cuối tuần qua, đã làm rung chuyển cuộc đua Thống đốc vốn khá yên ả trước đó. Spanberger, người đang dẫn trước Earle-Sears trong các cuộc thăm dò, nhanh chóng lên án phát ngôn của Jones — nhưng mọi ánh mắt đều dồn về bà trong đêm tranh luận thứ Năm, để xem liệu bà có kêu gọi Jones rút lui khỏi cuộc đua hay không.
Cuộc tranh luận, do đài WAVY 10 (một kênh NBC thuộc tập đoàn Nexstar – công ty mẹ của The Hill) tổ chức, diễn ra gay gắt với nhiều lần cắt ngang và lời qua tiếng lại. Earle-Sears liên tục dồn ép đối thủ, khiến không khí trở nên căng thẳng và đôi lúc cay độc.
Dưới đây là 5 điểm đáng chú ý nhất từ cuộc tranh luận căng thẳng này:
1. Spanberger không tuyên bố ủng hộ Jones, nhưng cũng không kêu gọi ông rút lui
Ngay từ đầu buổi tranh luận, các MC đã hỏi Spanberger khi nào bà biết về những tin nhắn của Jones và liệu bà còn ủng hộ ông hay không.
Spanberger nói bà chỉ biết khi vụ việc được công khai, nhưng tránh né câu trả lời trực tiếp về việc có tiếp tục ủng hộ Jones hay không.
“Những phát ngôn của Jay Jones là hoàn toàn đáng ghê tởm,” Spanberger nói. “Tôi đã lên án chúng ngay khi biết và sẽ tiếp tục lên án ở mọi dịp có thể. Là một người mẹ, một công chức và một ứng viên Thống đốc, tôi lên án chúng.”
Khi được hỏi lại, bà nói:
“Cử tri đã có thông tin, và đó là quyền của họ để lựa chọn dựa trên thông tin này.”
Bà nhấn mạnh rằng mỗi ứng viên đều “chạy cuộc đua riêng của mình”.
Trong khi đó, Earle-Sears liên tục yêu cầu Spanberger kêu gọi Jones rút lui, nhưng Spanberger vẫn giữ im lặng, nhìn thẳng và từ chối phản hồi trực tiếp.
2. Earle-Sears thể hiện phong cách tấn công mạnh mẽ
Earle-Sears bước vào cuộc tranh luận với mục tiêu tạo bước ngoặt — và bà đã làm đúng như vậy.
Bà liên tục ngắt lời, công kích Spanberger về vụ bê bối của Jones và các vấn đề như vận động viên chuyển giới trong thể thao.
Bà nhiều lần gọi đối thủ là “kẻ nói dối”, thậm chí không để Spanberger hoàn thành phần phát biểu kết thúc.
“Chính miệng bà nói ra!” – Earle-Sears hét lên khi Spanberger nói rằng bà không ủng hộ chính sách “thành phố trú ẩn”.
“Nếu bà muốn làm việc ở cấp liên bang, thì bà nên ở lại Quốc hội!” – bà lại cắt ngang khi tranh luận về việc phụ huynh có nên có tiếng nói trong việc chọn sách cho trường học hay không.
Về vấn đề phá thai, Earle-Sears tấn công gay gắt:
“Đối thủ của tôi có quan điểm cực đoan — ủng hộ phá thai đến tận phút cuối cùng trước khi đứa trẻ ra đời. Vậy khi đứa trẻ đã ra bàn sinh, bà định làm gì, Abigail?”
Spanberger trả lời rằng bà ủng hộ quyền phá thai theo phán quyết Roe v. Wade.
Chiến lược quyết liệt này giúp Earle-Sears chiếm trọn tâm điểm trong suốt buổi tranh luận kéo dài một giờ, đảm bảo rằng khán giả sẽ có ấn tượng mạnh mẽ — dù tích cực hay tiêu cực.
3. Người điều phối phải vật lộn để kiểm soát cuộc tranh luận
Không khí tranh luận ồn ào và hỗn loạn, chủ yếu do các lần cắt ngang liên tục của Earle-Sears.
Các MC nhiều lần yêu cầu bà dừng lại để đảm bảo công bằng thời gian cho đối thủ.
“Bà Earle-Sears, chúng ta sẽ không thể bàn hết các chủ đề nếu bà cứ nói đè lên bà Spanberger,” một MC cảnh báo.
Earle-Sears đáp lại:
“Cô ấy cứ nói dối mãi thôi. Tôi nghĩ tôi đã đếm đến lần nói dối thứ 12 rồi đấy?”
4. Các vấn đề về người chuyển giới và phá thai trở thành tâm điểm
Cả hai ứng viên đều bị chất vấn về vấn đề chuyển giới trong trường học và quyền phá thai, hai chủ đề đang gây tranh cãi gay gắt tại Virginia và trên toàn quốc.
Khi được hỏi về học sinh nữ chuyển giới trong thể thao và nhà vệ sinh nữ, Spanberger trả lời:
“Tôi cho rằng phụ huynh, giáo viên và ban giám hiệu nên cùng nhau đưa ra quyết định phù hợp cho từng trường.”
Earle-Sears cùng phe Cộng hòa đã chỉ trích mạnh mẽ quan điểm này, lấy cảm hứng từ chiến lược nhấn mạnh vấn đề văn hóa của Thống đốc Glenn Youngkin (R).
Khi bị hỏi về phá thai, Earle-Sears nói:
“Quan điểm của tôi là bang cần cùng nhau xác định vị trí mong muốn. Không phải là quan điểm cá nhân tôi, mà là ý kiến của đa số người dân.”
Sau đó, bà lại chuyển hướng sang chỉ trích Spanberger về quan điểm phá thai của bà.
5. Liệu cuộc tranh luận này có thực sự tác động đến cử tri?
Vẫn chưa rõ cuộc tranh luận tối thứ Năm sẽ ảnh hưởng thế nào đến cử tri Virginia, dù đây là cuộc đối đầu duy nhất giữa hai ứng viên trước bầu cử tháng 11.
Bỏ phiếu sớm đã bắt đầu từ ngày 19/9, nghĩa là nhiều người dân đã bỏ phiếu. Tuy nhiên, buổi tranh luận có thể ảnh hưởng đến những cử tri còn do dự.
Nhiều người theo dõi chủ yếu muốn thấy Spanberger phản ứng ra sao trước bê bối của Jones, song chưa rõ vụ việc này sẽ tác động đến kết quả cuối cùng thế nào.
Earle-Sears rõ ràng đã tạo ấn tượng mạnh, nhưng chưa chắc điều đó sẽ giúp bà thu hẹp khoảng cách trong thăm dò.
Theo trung bình khảo sát của Decision Desk HQ, Spanberger hiện dẫn trước Earle-Sears 51% so với 44%, nghĩa là ứng viên Cộng hòa còn nhiều việc phải làm nếu muốn thay đổi cục diện cuộc đua.
Mike Johnson ‘có lẽ sẽ mất chức Chủ tịch Hạ viện’
Thượng Nghị sĩ Dân chủ Ruben Gallego (bang Arizona) hôm thứ Năm cho rằng Dân biểu Mike Johnson (Cộng hòa – bang Louisiana) có khả năng sẽ mất cơ hội giữ chức Chủ tịch Hạ viện thêm một nhiệm kỳ nữa, do quyết định không triệu tập Hạ viện quay lại làm việc giữa lúc chính phủ đang đóng cửa.
“Johnson đã cho đội ngũ của mình về nhà — không hẳn để gây áp lực lên chúng tôi, mà là để tránh bị chính các thành viên của ông ấy gây áp lực,” Gallego nói trong chương trình The Source của CNN hôm thứ Năm.
“Ông ta gần như khó có thể thắng, và có lẽ sẽ mất chức Chủ tịch Hạ viện vào năm sau. Nhưng ông ta đang đặt các thành viên của mình vào một tình thế không thể quay đầu,” ông nói thêm.
Johnson đã giành được chức Chủ tịch Hạ viện lần thứ hai hồi đầu năm nay, với sự ủng hộ mạnh mẽ từ Tổng thống Donald Trump. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông từng bị chỉ trích gay gắt bởi các Dân biểu Ralph Norman (Cộng hòa – Nam Carolina) và Keith Self (Cộng hòa – Texas).
Tuy nhiên, cả hai sau đó vẫn bỏ phiếu ủng hộ Johnson cho nhiệm kỳ thứ hai. Người duy nhất chống lại ông là Dân biểu Thomas Massie (Cộng hòa – Kentucky), người thường xuyên bày tỏ sự bất mãn với phong cách lãnh đạo của Mike Johnson trong suốt Quốc hội khóa 119.
Johnson và Lãnh đạo phe thiểu số Jeffries đều giữ vững lập trường trong ngày thứ 10 của vụ đóng cửa chính phủ.
Giữa lúc chính phủ đóng cửa, Dân biểu Cộng hòa Marjorie Taylor Greene (bang Georgia) đã chỉ trích mạnh mẽ quyết định của Johnson không triệu tập Hạ viện trở lại và việc ông không đưa ra kế hoạch cho tương lai của các khoản trợ cấp trong Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả phải chăng (ACA).
“Tôi nghĩ ông ấy thực sự nên triệu tập Hạ viện trở lại vì nhiều lý do,” Greene nói trong một cuộc phỏng vấn với CNN hôm thứ Tư, đồng thời chỉ trích Johnson vì trì hoãn hoạt động lập pháp.
“Bất kỳ Chủ tịch Hạ viện nghiêm túc nào cũng phải xây dựng sự đồng thuận trong nội bộ đảng của mình đằng sau một kế hoạch rõ ràng. Đây không phải là điều bí mật chỉ được thảo luận trong ủy ban,” bà nói, ám chỉ việc các Dân biểu Cộng hòa từ chối đàm phán về việc gia hạn trợ cấp bảo hiểm y tế của ACA để đổi lấy phiếu Dân chủ mở cửa lại chính phủ.
Các Thượng Nghị sĩ Dân chủ đã chặn một dự luật ngân sách tạm thời nhằm buộc đảng Cộng hòa ủng hộ việc gia hạn trợ cấp bảo hiểm y tế theo ACA trước khi đợt ghi danh bảo hiểm mở bắt đầu vào ngày 1/11.
Tuy nhiên, Lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện John Thune (Cộng hòa – Nam Dakota) cho biết vấn đề này sẽ không được đưa ra thảo luận cho đến khi tình trạng cạn kiệt ngân sách liên bang được giải quyết.
“Đây là thất bại của Thune và Johnson — không chỉ vì việc chính phủ đóng cửa, mà còn vì họ thậm chí chưa bao giờ mang vấn đề này ra bàn với các thành viên của mình. Họ không hề nói, ‘Chúng ta cần bắt đầu đàm phán để tìm lối thoát khỏi tình trạng này,’” Gallego nói với người dẫn chương trình Kaitlan Collins trên CNN.
Chính quyền Trump sẽ công bố báo cáo lạm phát tháng 9 dù chính phủ đang đóng cửa
Chính quyền Trump sẽ công bố một báo cáo lạm phát quan trọng vào cuối tháng này, mặc dù cơ quan chịu trách nhiệm thu thập các dữ liệu kinh tế chính đang bị ngừng hoạt động do tình trạng chính phủ đóng cửa.
Cục Thống kê Lao động (Bureau of Labor Statistics – BLS) cho biết hôm thứ Năm 09/10 rằng cơ quan này sẽ công bố báo cáo chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 9 vào ngày 24 tháng 10 — muộn hơn hơn một tuần so với lịch trình ban đầu.
Kể từ khi nguồn tài trợ của chính phủ hết hạn vào ngày 1 tháng 10, BLS đã không sản xuất hoặc thu thập bất kỳ dữ liệu kinh tế nào, buộc các nhà hoạch định chính sách và giới đầu tư phải dựa vào các báo cáo từ khu vực tư nhân để đánh giá tình hình kinh tế.
Giống như các chính quyền trước đó, Tòa Bạch Ốc dưới thời Trump đã cho hầu hết nhân viên BLS nghỉ việc tạm thời (furlough) vì họ không được coi là thực hiện nhiệm vụ thiết yếu. Việc thiếu kinh phí cũng khiến BLS không thể công bố báo cáo việc làm tháng 9, vốn dự kiến được phát hành hai ngày sau khi chính phủ bắt đầu đóng cửa.
Tuy nhiên, BLS cho biết họ sẽ triệu hồi một số nhân viên trở lại làm việc để tổng hợp báo cáo CPI tháng 9 do tầm quan trọng đặc biệt của nó. Báo cáo này được Cơ quan An sinh Xã hội (Social Security Administration) sử dụng để xác định mức điều chỉnh chi phí sinh hoạt (COLA) hàng năm cho các khoản trợ cấp liên bang, nên việc trì hoãn thêm có thể làm gián đoạn quy trình đó.
Tình trạng chính phủ đóng cửa là trở ngại mới nhất đối với BLS sau nhiều tháng bị Tổng thống Trump chỉ trích và trải qua xáo trộn nội bộ sau khi ông sa thải ủy viên trước đó của cơ quan này.
Tổng thống và các đồng minh của ông đã cáo buộc BLS — một cơ quan phi đảng phái, được điều hành bởi các nhân viên liên bang chuyên nghiệp — thao túng dữ liệu việc làm để bôi xấu thành tích kinh tế của ông và che giấu mức mất việc nghiêm trọng dưới thời cựu Tổng thống Biden.
Tuy nhiên, Trump chưa đưa ra bằng chứng nào cho các cáo buộc này và đã cố gắng mô tả các đợt điều chỉnh định kỳ của BLS cùng chuỗi báo cáo việc làm yếu gần đây như bằng chứng cho một “âm mưu” chống lại ông. Tổng thống đã sa thải cựu Ủy viên BLS Erika McEntarfer vào tháng 8, sau một báo cáo việc làm đặc biệt yếu và những điều chỉnh giảm mạnh đối với các số liệu tăng trưởng trước đó — bao gồm cả thời kỳ của ông và của Biden.
Các nhà kinh tế và chuyên gia phân tích trên toàn bộ phổ quan điểm chính trị đều lên án hành động của Trump, cho rằng việc thao túng các báo cáo của BLS gần như là không thể, vì số lượng dữ liệu khổng lồ phải tương quan và nhất quán với nhau trong mỗi báo cáo.
ISRAEL VÀ HAMAS NGƯNG CHIẾN KỂ TỪ 10/10 VÀ TRAO TRẢ CON TIN.
Theo AP từ Ai-Cập, các cuộc pháo kích đã dừng lại và binh sĩ Israel rút khỏi Gaza từ thứ Sáu hôm nay 10/10 theo lệnh ngừng bắn giữa Israel và Hamas. Nhưng liệu thỏa thuận này có dẫn đến, như lời Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố, “một nền Hòa Bình Mạnh mẽ, Bền vững và Vĩnh cửu” hay không?
Lệnh ngừng bắn đạt được nhờ áp lực từ Hoa Kỳ, các nước Ả Rập và Thổ Nhĩ Kỳ — tất cả đều cho rằng đã đến lúc kết thúc cuộc chiến kéo dài hai năm, tàn phá Dải Gaza, khiến hàng chục nghìn người Palestine thiệt mạng, châm ngòi cho các xung đột khác trong khu vực và ngày càng khiến Israel bị cô lập.
Sức ép đó đã giúp đạt được thỏa thuận giai đoạn đầu: Hamas sẽ trả tự do cho 48 con tin Israel còn sống và đã chết trong vài ngày tới, có thể Thứ Hai hay Thứ Ba tuần sau, đổi lại Israel thả hàng trăm tù nhân Palestine.
Tuy nhiên, một loạt câu hỏi lớn vẫn chưa có câu trả lời về những gì sẽ xảy ra tiếp theo.
Cuộc chiến bắt đầu khi các tay súng do Hamas lãnh đạo tấn công vào Israel ngày 7/10/2023, giết khoảng 1.200 người và bắt 251 người làm con tin.
Các bước đầu tiên
Lệnh ngừng bắn có hiệu lực vào trưa thứ Sáu 10/10. Quân đội Israel cho biết họ đã rút quân về các vị trí trong Gaza được hai bên thống nhất cho ngày đầu tiên, rời khỏi phần lớn thành phố Gaza, thành phố Khan Younis ở phía nam và nhiều khu vực khác. Tuy nhiên, binh sĩ Israel vẫn ở lại Rafah, một số thị trấn cực bắc và dải đất rộng dọc biên giới Gaza-Israel.
Quân đội cho phép người Palestine từng sơ tán về phía nam có thể quay trở lại nhà ở phía bắc. Hàng nghìn người đã đổ về các tuyến đường hướng bắc.
Theo một quan chức Liên Hợp Quốc, Israel đã bật đèn xanh để LHQ bắt đầu đưa viện trợ quy mô lớn vào Gaza kể từ Chủ nhật 12/10.
Đến thứ Hai 13/10, Hamas dự kiến sẽ bắt đầu thả 48 con tin còn lại, trong đó khoảng 20 người được cho là còn sống. Đổi lại, Israel sẽ thả khoảng 2.000 người Palestine — bao gồm vài trăm người đang thụ án và những người bị bắt trong thời chiến.
Sau đó, các cuộc đàm phán cho các giai đoạn tiếp theo sẽ bắt đầu.
Rút quân
Hamas từ lâu khẳng định họ sẽ không thả các con tin cuối cùng trừ khi quân Israel rút hoàn toàn khỏi Gaza. Sau khi đồng ý thả họ trước, Hamas nói họ tin vào cam kết của ông Trump rằng việc rút quân hoàn toàn sẽ diễn ra.
Tuy nhiên, thời gian thực hiện — vài tuần, vài tháng hay vài năm — vẫn chưa rõ.
Kế hoạch 20 điểm mà ông Trump công bố tuần trước kêu gọi Israel duy trì một vùng đệm hẹp bên trong Gaza dọc biên giới, và Israel cũng nói sẽ giữ lại hành lang Philadelphi, khu vực nằm giữa Gaza và Ai Cập.
Israel khó có thể từ bỏ các khu vực đó trừ khi Hamas giải giáp và có một lực lượng quản lý Gaza mà Israel có thể chấp nhận.
Kế hoạch của ông Trump cũng đề xuất một lực lượng an ninh quốc tế do các nước Ả Rập dẫn đầu triển khai vào Gaza, cùng với cảnh sát Palestine được Ai Cập và Jordan huấn luyện. Quân đội Israel sẽ rút khi các lực lượng này thay thế.
Hiện chưa rõ hệ thống này có được áp dụng hay một phương án khác sẽ được thương lượng.
Giải giới vũ khí
Hamas từ trước đến nay từ chối giải giới, nói rằng họ có quyền “kháng chiến vũ trang” cho đến khi chấm dứt sự chiếm đóng của Israel trên các vùng đất Palestine.
Với Israel, việc giải giới là yêu cầu then chốt. Thủ tướng Benjamin Netanyahu nhiều lần nói chiến dịch sẽ chỉ kết thúc khi năng lực quân sự của Hamas bị phá hủy hoàn toàn — bao gồm cả mạng lưới đường hầm khổng lồ dưới lòng đất.
Tuy nhiên, có dấu hiệu cho thấy Hamas có thể đồng ý “phi quân sự hóa” một phần, bàn giao vũ khí tấn công cho ủy ban chung Palestine–Ai Cập, theo các quan chức Ả Rập am hiểu trực tiếp về đàm phán.
Chính quyền tương lai của Gaza
Israel tuyên bố muốn loại bỏ hoàn toàn ảnh hưởng của Hamas tại Gaza, nhưng cũng bác bỏ việc trao quyền quản lý cho Chính quyền Palestine ở Bờ Tây hoặc bất kỳ cơ chế nào có thể dẫn đến việc thành lập một nhà nước Palestine.
Hamas, lực lượng kiểm soát Gaza từ năm 2007, nói họ sẵn sàng từ bỏ vai trò quản lý và chuyển giao quyền điều hành cho một nhóm kỹ trị người Palestine.
Nhưng hình thức chính quyền thay thế vẫn chưa rõ ràng.
Theo kế hoạch của ông Trump, một “cơ quan quốc tế” sẽ được lập ra để quản lý, với các tên như Hội đồng Hòa bình hay Ban Hòa bình đang được xem xét.
Cơ quan này sẽ nắm quyền lực chủ yếu, giám sát nhóm kỹ trị Palestine điều hành công việc hằng ngày và phụ trách chỉ đạo công cuộc tái thiết Gaza. Trong kế hoạch 20 điểm, ông Trump đề xuất cựu Thủ tướng Anh Tony Blair đứng đầu cơ quan này.
Hamas chưa đồng ý, cho rằng chính quyền Gaza nên do người Palestine tự quyết định.
Tình hình hiện tại và triển vọng
Người Israel ăn mừng thỏa thuận đạt được sau ba ngày đàm phán tại khu nghỉ dưỡng Sharm el-Sheikh (Ai Cập). Đối với họ, việc giải cứu những con tin bị giam giữ suốt hai năm là ưu tiên hàng đầu.
Người Palestine ở Gaza thì dè dặt hơn. Họ thở phào khi các cuộc tấn công ngừng lại và viện trợ có thể trở lại, nhưng vẫn lo ngại lệnh ngừng bắn có thể chỉ là tạm thời. Họ tự hỏi liệu hàng trăm nghìn người có thể trở về nhà hay không, và liệu Gaza — nơi hầu hết các thành phố đã bị phá hủy — có bao giờ được tái thiết.
Nhiều người sợ Israel sẽ lợi dụng bất kỳ trục trặc nào trong đàm phán để nối lại tấn công. Trong nhiều tháng, ông Netanyahu và các đồng minh cứng rắn khẳng định Israel sẽ duy trì quyền kiểm soát an ninh lâu dài ở Gaza và nói đến việc “tái định cư tự nguyện” người Palestine ra khỏi vùng đất này.
Áp lực liên tục từ Mỹ và các đồng minh — nếu được duy trì sau khi con tin được trả tự do — có thể ngăn Israel mở lại chiến dịch quân sự quy mô lớn.
Tuy nhiên, vẫn có một kịch bản khác mơ hồ hơn:
Nếu Hamas và Israel không đạt được thỏa thuận cuối cùng hoặc đàm phán kéo dài vô định, Gaza có thể rơi vào tình trạng lấp lửng, bất ổn — quân Israel vẫn chiếm đóng một phần, còn Hamas vẫn hoạt động ngầm. Khi đó, Israel khó có thể cho phép tái thiết đáng kể, để lại hơn 2 triệu người Gaza tiếp tục sống trong các trại tạm cư và đổ nát.
HẠNH DƯƠNG
Tổng hợp.
