(04/7/2025) – Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ hôm thứ Năm đã bật đèn xanh cho chính quyền Trump trục xuất một nhóm di dân bị giam giữ nhiều tuần tại căn cứ quân sự ở Djibouti sang Nam Sudan, bất chấp các lo ngại pháp lý và nhân đạo.
Phán quyết không ký tên của Tòa được đưa ra chỉ vài ngày sau khi đa số thẩm phán cho phép chính quyền tiếp tục trục xuất một số di dân sang các nước thứ ba không phải quê hương của họ mà không cần thông báo trước. Tuy nhiên, quyết định ngày 23/6 đó đã khơi mào một cuộc tranh chấp pháp lý riêng biệt liên quan đến nhóm di dân đang bị giữ ở Djibouti.
Một tòa án cấp dưới đã ra lệnh tạm hoãn trục xuất nhóm này, buộc chính quyền Trump phải khẩn cấp đưa vụ việc lên Tối cao Pháp viện. Trong quyết định mới nhất, tòa đứng về phía chính quyền và cho phép tiếp tục đưa nhóm di dân sang Nam Sudan – bất chấp sự phản đối của hai thẩm phán thuộc phe tự do.
Tòa tối cao khẳng định rằng quyết định trước đó của họ được áp dụng “toàn phần” đối với các hành động của tòa cấp dưới.
Một thẩm phán liên bang tại Massachusetts trước đó cho rằng phán quyết ngày 23/6 của Tối cao Pháp viện không áp dụng cho 8 di dân bị giữ ở Djibouti vì họ được bảo vệ theo một lệnh tư pháp khác mà chính quyền chưa từng kháng cáo.
Nhóm di dân – trong đó có người đến từ Cuba, Việt Nam và Lào – đang bị giam giữ trong một container vận tải được cải tạo lại. Họ bị chuyển hướng sang Djibouti trong quá trình bị trục xuất đến Nam Sudan.
Tòa án tối cao cho biết phán quyết của tòa cấp dưới “không thể được dùng để áp đặt một lệnh cấm thi hành” vốn đã bị Tối cao Pháp viện tạm dừng. “Một biện pháp như vậy chỉ nhằm ‘ép buộc’ chính phủ tuân thủ, điều mà không thể thực hiện được trong bối cảnh lệnh cấm đã bị đình chỉ,” tòa viết.
Thẩm phán Elena Kagan – dù không đồng tình với quyết định ngày 23/6 – vẫn bỏ phiếu thuận lần này. Trong ý kiến riêng, bà viết: “Tôi không thấy một tòa án cấp dưới có thể ép chính phủ tuân thủ một lệnh đã bị chúng tôi tạm hoãn như thế nào.”
Người phát ngôn Bộ An ninh Nội địa, bà Tricia McLaughlin, cho biết nhóm di dân sẽ có mặt tại Nam Sudan trước ngày Quốc khánh Mỹ.
“Những kẻ bệnh hoạn này sẽ ở Nam Sudan vào dịp Quốc khánh,” bà nói. “Đây là chiến thắng cho pháp quyền, cho an toàn và an ninh của người dân Mỹ. Chúng tôi cảm ơn những nhân viên ICE quả cảm đã hy sinh để bảo vệ tự do của chúng ta.”
Bộ trưởng Tư pháp Pamela Bondi cũng hoan nghênh quyết định qua một bài đăng trên mạng xã hội:
“Lại thêm một thẩm phán cấp quận ngông cuồng bị Tối cao Pháp viện bác bỏ nhờ công lao của các luật sư tận tụy từ Bộ Tư pháp,” bà viết trên X, đồng thời khẳng định Tổng thống Trump “sẽ tiếp tục sử dụng đầy đủ quyền hạn để trục xuất sát nhân và tội phạm nhập cư trái phép khỏi đất nước chúng ta.”
PHE TỰ DO CHỈ TRÍCH DỮ DỘI
Quyết định của Tòa lập tức vấp phải phản đối gay gắt từ hai thẩm phán tự do: Sonia Sotomayor và Ketanji Brown Jackson.
“Điều chính phủ đang muốn làm một cách cụ thể, là trục xuất 8 người không phải công dân Mỹ – những người đã bị di dời trái phép khỏi Hoa Kỳ – từ Djibouti sang Nam Sudan, nơi họ có thể bị tra tấn hoặc giết chết,” thẩm phán Sotomayor viết trong bản phản đối mạnh mẽ.
“Lệnh hôm nay chỉ làm rõ một điều: các bên khác phải tuân theo quy trình pháp lý, còn chính quyền thì chỉ cần bấm số nhanh là gọi được Tối cao Pháp viện,” bà mỉa mai.
TRANH CÃI QUANH TRỤC XUẤT SANG NƯỚC THỨ BA
Quyết định ngày 23/6 trước đó là một chiến thắng lớn cho chính quyền Trump trong nỗ lực đẩy nhanh trục xuất di dân. Một trong những trở ngại lâu nay với các chính quyền trước là việc một số quốc gia từ chối tiếp nhận công dân bị trục xuất từ Mỹ.
Tuy nhiên, kế hoạch trục xuất sang “nước thứ ba” vấp phải phản đối vì có thể vi phạm Công ước Chống Tra tấn, do Thượng viện Mỹ phê chuẩn năm 1994, cấm trục xuất người sang nơi có nguy cơ bị tra tấn. Luật này không nêu rõ quy trình xét duyệt và tiêu chí cụ thể.
Chính quyền Trump cho rằng nếu đã nhận được cam kết từ nước tiếp nhận rằng người bị trục xuất sẽ không bị tra tấn, thì không cần báo trước cho người đó – ví dụ như trục xuất một công dân Cuba sang Nam Sudan. Ngược lại, nếu chưa có cam kết, chính phủ buộc phải thông báo để người đó có thể trình bày nỗi sợ bị tra tấn.
Thẩm phán Sotomayor – tiếng nói dẫn đầu của phe tự do – kết luận trong phản đối của mình:
“Tòa đang thưởng cho hành vi vi phạm pháp luật bằng cách đứng về phía chính quyền Trump.”
Nguồn CNN
