Ngày 3 tháng 8 (Reuters) — Các cố vấn kinh tế của Tòa Bạch Ốc hôm Chủ nhật đã lên tiếng bảo vệ quyết định của Tổng thống Donald Trump trong việc sa thải người đứng đầu Cục Thống kê Lao động (BLS), giữa lúc dư luận dấy lên lo ngại rằng hành động này có thể làm suy giảm niềm tin vào độ tin cậy của các dữ liệu kinh tế chính thức tại Hoa Kỳ.
Cũng trong ngày Chủ nhật, Tổng thống Trump tiếp tục công khai chỉ trích Ủy viên BLS Erika McEntarfer mà không đưa ra bất kỳ bằng chứng nào về hành vi sai phạm, đồng thời tuyên bố sẽ bổ nhiệm người thay thế trong vòng ba đến bốn ngày tới.
Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Jamieson Greer phát biểu trên kênh CBS rằng ông Trump có “những quan ngại thực sự” về độ chính xác của số liệu do BLS cung cấp. Trong khi đó, Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Kevin Hassett khẳng định tổng thống “có lý do chính đáng khi kêu gọi thay đổi lãnh đạo”.
Trả lời trên chương trình Fox News Sunday, ông Hassett nói rằng mối lo chính bắt nguồn từ báo cáo của BLS hôm thứ Sáu, trong đó có các điều chỉnh giảm đáng kể: tổng số việc làm được tạo ra trong tháng 5 và 6 đã bị hạ thấp 258.000 so với báo cáo ban đầu.
Tổng thống Trump cáo buộc bà McEntarfer làm giả số liệu việc làm, dù không cung cấp bất kỳ chứng cứ nào cho thấy có sự can thiệp vào dữ liệu. BLS là cơ quan chịu trách nhiệm thu thập các báo cáo quan trọng về tình hình việc làm cũng như chỉ số giá tiêu dùng và giá sản xuất.
BLS không đưa ra lý do cụ thể cho việc điều chỉnh số liệu nhưng lưu ý rằng “các điều chỉnh hàng tháng là kết quả từ việc tiếp nhận thêm báo cáo từ doanh nghiệp và cơ quan chính phủ sau thời điểm công bố ban đầu, đồng thời từ việc tính lại các yếu tố mùa vụ.”
Bà McEntarfer đã phản hồi về việc bị sa thải đột ngột hôm thứ Sáu bằng một bài đăng trên mạng xã hội Bluesky, gọi đây là “vinh dự lớn nhất trong đời” khi được phục vụ trong vai trò Ủy viên BLS, và dành lời khen ngợi cho đội ngũ công chức đang làm việc tại cơ quan này.
Quyết định sa thải bà McEntarfer càng làm dấy lên lo ngại về tính minh bạch và chất lượng của dữ liệu kinh tế Hoa Kỳ, diễn ra trong bối cảnh chính quyền Trump vừa áp thêm một loạt thuế quan lên hàng chục đối tác thương mại – động thái khiến thị trường chứng khoán toàn cầu chao đảo khi ông Trump thúc đẩy kế hoạch tái cấu trúc trật tự kinh tế thế giới.
Giới đầu tư cũng đang theo sát tác động từ việc Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang Adriana Kugler bất ngờ từ chức – tạo ra một ghế trống trong Ban lãnh đạo đầy quyền lực của Fed giữa lúc quá trình kế nhiệm đang bị chia rẽ và căng thẳng do quan hệ không suôn sẻ giữa Trump và ngân hàng trung ương.
Tổng thống Trump cho biết ông sẽ công bố ứng viên thay thế vị trí của Kugler trong vài ngày tới.
“VIỆC ĐIỀU CHỈNH LÀ CHUYỆN BÌNH THƯỜNG”
Trong cuộc phỏng vấn trên chương trình Face the Nation của CBS, ông Greer thừa nhận rằng số liệu việc làm luôn được điều chỉnh, “nhưng đôi khi những điều chỉnh này lại rất cực đoan”.
Tổng giám đốc Bank of America, ông Brian Moynihan, cảnh báo rằng các điều chỉnh dữ liệu kinh tế với biên độ lớn có thể làm giảm lòng tin của công chúng, và các quan chức chính phủ nên tìm cách cải thiện chất lượng dữ liệu.
“Họ có thể thu thập dữ liệu theo những cách khác,” ông phát biểu trên CBS. “Và tôi nghĩ cần tập trung vào việc làm thế nào để dữ liệu trở nên ổn định hơn, dễ dự đoán hơn và dễ hiểu hơn. Bởi vì khi số liệu bị điều chỉnh liên tục, điều đó tạo ra nghi ngờ.”
Nhiều người chỉ trích, trong đó có các cựu lãnh đạo BLS, đã lên án hành động của ông Trump và kêu gọi Quốc hội mở cuộc điều tra việc bà McEntarfer bị cách chức, cho rằng điều này sẽ làm tổn hại nghiêm trọng đến uy tín của một cơ quan vốn được đánh giá cao về tính độc lập và chuyên môn.
“Việc này làm suy giảm niềm tin,” ông William Beach, cựu Ủy viên BLS và đồng Chủ tịch nhóm Friends of the BLS, nhận định.
“Không có cách nào để một ủy viên có thể gian lận số liệu việc làm,” ông nói. “Năm nào chúng tôi cũng điều chỉnh lại các con số. Khi tôi còn làm ủy viên, có năm chúng tôi điều chỉnh lại đến 500.000 việc làm trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump,” ông phát biểu trên chương trình State of the Union của CNN.
Cựu Bộ trưởng Tài chính Larry Summers, người từng phục vụ trong chính quyền Clinton và Obama, cũng chỉ trích việc sa thải bà McEntarfer.
“Đây là một cáo buộc lố bịch,” ông nói trên chương trình This Week của ABC. “Những con số này được tổng hợp bởi hàng trăm chuyên viên, tuân theo quy trình chi tiết có ghi rõ trong sổ tay nghiệp vụ.”
ĐIỀU CHỈNH SỐ LIỆU LỚN
BLS mỗi tháng khảo sát khoảng 121.000 doanh nghiệp và cơ quan chính phủ, thu thập dữ liệu về tổng số lao động làm việc trong tuần có ngày 12 của tháng.
Tỷ lệ phản hồi cho khảo sát này đã giảm mạnh kể từ sau đại dịch COVID-19, từ mức 80,3% vào tháng 10 năm 2020 xuống còn khoảng 67,1% vào tháng 7 vừa qua.
Do đó, BLS cho phép tiếp nhận báo cáo bổ sung từ doanh nghiệp sau thời hạn và điều chỉnh các báo cáo trước đó trong hai tháng tiếp theo.
Điều này có nghĩa là mỗi báo cáo hàng tháng đều có thể bao gồm các điều chỉnh cho cả hai tháng liền kề trước đó.
Báo cáo hôm thứ Sáu vừa qua có mức điều chỉnh được đánh giá là lớn theo tiêu chuẩn lịch sử. Việc hạ 125.000 việc làm trong tháng 5 là điều chỉnh mạnh nhất giữa ước tính lần hai và lần ba kể từ tháng 3 năm 2020, khi có tới 492.000 việc làm bị điều chỉnh giảm – con số lớn nhất từ trước đến nay, được công bố vào tháng 6 năm 2020 trong báo cáo việc làm cho tháng 5 năm đó.
