Ngày 4/7 (Reuters) – Tám di dân đã thất bại trong nỗ lực cuối cùng nhằm ngăn chặn lệnh trục xuất của chính quyền Trump, sau khi một thẩm phán liên bang tại Massachusetts từ chối yêu cầu của họ, mở đường cho việc chuyển họ đến Nam Sudan trong nay mai.
Luật sư Bộ Tư pháp Mỹ cho biết các di dân sẽ bị đưa lên máy bay tới Nam Sudan vào lúc 7 giờ tối (giờ miền Đông) thứ Sáu, sau khi hai tòa án khẩn cấp xem xét vụ việc đúng vào ngày lễ Độc lập — khi các tòa thường đóng cửa.
Luật sư của nhóm di dân đã đệ đơn kiện mới tại Washington vào tối thứ Năm, sau khi Tối cao Pháp viện làm rõ rằng một thẩm phán tại Massachusetts không còn quyền yêu cầu Bộ An ninh Nội địa giữ họ lại. Trong một thời gian ngắn chiều thứ Sáu, Thẩm phán Liên bang Randolph Moss ở Washington đã tạm hoãn trục xuất, nhưng sau đó chuyển vụ việc trở lại cho Thẩm phán Brian Murphy tại Boston.
Thẩm phán Murphy cho biết phán quyết của Tối cao Pháp viện buộc ông phải bác bỏ đơn yêu cầu mới, vì các lý lẽ rằng việc trục xuất mang tính trừng phạt “gần như giống hệt” những gì ông đã xét xử trước đó.
Đây là diễn biến mới nhất trong cuộc chiến pháp lý về chiến dịch trục xuất gây tranh cãi của chính quyền Trump — vốn được xem là nhằm răn đe nhập cư bằng cách đưa di dân trở lại các quốc gia nguy hiểm. Vụ việc đã hai lần được đưa lên Tối cao Pháp viện.
Jennie Pasquarella, luật sư từ tổ chức Seattle Clemency Project đại diện nhóm di dân, bày tỏ thất vọng về phán quyết. Bà cho biết không tòa án nào chấp thuận xem xét đơn kiện rằng chính quyền Trump đang vi phạm Hiến pháp khi dùng trục xuất như hình thức trừng phạt bổ sung, dù những người này đã thi hành xong án tù.
“Cả hai tòa hôm nay đã từ chối cho họ cơ hội được xét xử và bảo vệ tính mạng. Đó là điều đau lòng nhất,” bà nói.
Pasquarella cho biết nhóm thân chủ của bà sẽ không kháng cáo.
Người phát ngôn của Bộ An ninh Nội địa chưa đưa ra phản hồi nào trong ngày thứ Sáu.
Tại phiên điều trần, luật sư Bộ Tư pháp Hashim Mooppan nói rằng các lệnh tòa ngăn chặn trục xuất gây trở ngại nghiêm trọng cho quan hệ ngoại giao của Mỹ, và khiến các quốc gia khác ngần ngại tiếp nhận người bị trục xuất trong tương lai. Theo Bộ An ninh Nội địa, tám người này bị kết án với nhiều tội danh khác nhau, trong đó có bốn người phạm tội giết người.
Nam Sudan từ lâu đã là nơi nguy hiểm ngay cả đối với người bản xứ. Bộ Ngoại giao Mỹ cảnh báo công dân không nên đến đây vì tội phạm bạo lực và xung đột vũ trang. Liên Hợp Quốc cũng từng cảnh báo rằng cuộc khủng hoảng chính trị tại quốc gia châu Phi này có thể thổi bùng lại cuộc nội chiến từng kết thúc năm 2018.
Theo các luật sư, tám người bị trục xuất đến từ Cuba, Lào, Mexico, Myanmar, Sudan và Việt Nam. Họ lập luận rằng việc trục xuất họ đến Nam Sudan vi phạm Hiến pháp Hoa Kỳ, vốn nghiêm cấm các hình phạt tàn bạo và bất thường.
“Tôi cho rằng việc chính phủ Hoa Kỳ đưa con người đến những nơi có nguy cơ đe dọa đến tính mạng chỉ để trừng phạt họ hoặc gửi thông điệp răn đe là điều khó có thể chấp nhận được,” Thẩm phán Moss phát biểu trong phiên điều trần. Tuy nhiên, ông kết luận rằng yêu cầu mới nên được tòa án Massachusetts xem xét.
Nỗ lực vào thứ Sáu nhằm ngăn chặn trục xuất là hồi kết của nhiều tháng giằng co giữa Thẩm phán Murphy, Tối cao Pháp viện và chính quyền Trump.
Tháng Năm, Murphy từng ra phán quyết ngăn chặn việc trục xuất sau khi nhận thấy chính phủ vi phạm phán quyết trước đó của ông trong một vụ kiện tập thể liên quan đến quyền được xét xử công bằng của người nhập cư.
Phán quyết hồi tháng Tư của ông cấm chính quyền trục xuất người đến những quốc gia mà họ không có liên hệ cá nhân, trừ khi được xét quyền nêu mối lo ngại về an toàn.
Ngày 23/6, Tối cao Pháp viện đã đình chỉ phán quyết tháng Tư. Tuy nhiên, cùng ngày đó, Murphy lập luận rằng phán quyết của Tối cao Pháp viện không áp dụng cho lệnh ông ban hành hồi tháng Năm.
Bộ Tư pháp gọi hành động của Murphy là “hành vi bất chấp pháp luật,” và ngay hôm sau đã yêu cầu Tối cao Pháp viện làm rõ.
Vào thứ Năm, với hai thẩm phán tự do phản đối, Tối cao Pháp viện đã đứng về phía chính quyền Trump và ra lệnh đảo ngược phán quyết tháng Năm của Murphy, mở đường cho việc trục xuất sang Nam Sudan.
