WASHINGTON (New York Times) – Thẩm phán Tối cao Pháp viện Samuel A. Alito Jr. vào thứ Sáu ra án lệnh tạm thời cho phép thuốc phá thai thông thường vẫn có mặt rộng rãi, trong thời gian Tối cao Pháp viện cân nhắc liệu vẫn giữ nguyên phê chuẩn thuốc của FDA theo yêu cầu khẩn cấp từ chính phủ Tổng thống Joe Biden hay không.
Quyết định này nhằm duy trì tình trạng hiện tại của thuốc mifepristone, trong khi các thẩm phán Toà Tối cao xem xét các thỉnh nguyện và phán quyết của các toà cấp dưới. Án lệnh không dự báo toà cuối cùng sẽ phán quyết vụ kiện quan trọng nhất về truy cập thuốc phá thai kể từ khi phe đa số đảo ngược Roe v. Wade vào tháng 6 năm ngoái.
Thẩm phán Alito đưa ra lịch xét xử vụ kiện nhanh chóng. Án lệnh yêu cầu nguyên đơn thách thức phê chuẩn thuốc phá thai mifepristone của FDA đệ hồi đáp của họ vào trưa thứ Ba tuần sau.
Lệnh tạm ngưng của toà Phúc thẩm khu vực 5 sẽ hết hạn vào nửa đêm thứ Tư, điều này có nghĩa Tối cao Pháp viện có thể sẽ đưa ra quyết định trước thời hạn này, và có thể trong những ngày tới hạn chế hơn nữa truy cập thuốc phá thai, ngay cả ở những tiểu bang phá thai hợp pháp.
Alito là Thẩm phán giám sát Tòa khu vực 5, chịu trách nhiệm những thỉnh nguyện khẩn cấp từ toà này. Mặc dù ông tạm thời khôi phục lại phê chuẩn của FDA như cũ, trước khi có phán quyết của tòa liên bang ở Texas, trong đó Thẩm phán Matthew J. Kacsmaryk cấm mifepristone trên toàn quốc, làm gián đoạn nghiêm trọng việc sử dụng và cung cấp thuốc, nhưng điều này không có nghĩa phán quyết cuối cùng từ Tối cao Pháp viện sẽ như vậy.
Thẩm phán Alito nhanh chóng đưa ra quyết định trên sau khi nhận được thỉnh nguyện khẩn cấp được Bộ Tư pháp đệ lên toà vào sáng thứ Sáu, yêu cầu can thiệp.
Thỉnh nguyện của chính phủ yêu cầu toà tạm ngưng những phần trong phán quyết của toà Phúc thẩm khu vực 5, trong đó cấm thuốc được gởi cho bệnh nhân qua đường thư, và huỷ những chính sách được chính phủ đưa ra trong những năm gần đây nhằm tạo cho bệnh nhân dễ dàng có mifepristone.
“Nếu được phép có hiệu lực, án lệnh của các tòa án cấp dưới sẽ đảo ngược chế độ quản lý đối với mifepristone, với những hậu quả sâu rộng cho ngành dược phẩm, phụ nữ cần thuốc và khả năng của FDA trong việc thực thi thẩm quyền của mình theo luật,” thỉnh nguyện ghi.
Trong thỉnh nguyện khẩn cấp thứ hai do Danco Laboratories – một trong những công ty sản xuất mifepristone – đệ lên toà, toán luật sư của công ty cho rằng các Thẩm phán nên để cho giới chuyên môn khoa học ở FDA xác định thuốc có an toàn và hiệu quả hay không.
Toà Phúc thẩm liên bang vào Tối thứ Tư ra phán quyết phần nào đảo ngược phán quyết của Thẩm phán Matthew J. Kacsmaryk toà liên bang Quận Bắc Texas. Hội đồng phúc thẩm vẫn giữ thuốc phá thai mifepristone trên thị trường, nhưng cấm thuốc được gởi cho bệnh nhân qua đường thư, và huỷ những chính sách được chính phủ đưa ra trong những năm gần đây nhằm tạo cho bệnh nhân dễ dàng có thuốc.
Toà Phúc thẩm cho hay, phán quyết của họ sẽ được giữ nguyên cho đến khi xét xử toàn bộ kháng án. Lịch xét xử kháng án sẽ bắt đầu vào ngày 17 tháng 5.
Hội đồng Phúc thẩm cho rằng, phê chuẩn thuốc mifepriston của FDA vẫn có hiệu lực vì thời gian đã trôi qua quá lâu để nguyên đơn gồm các bác sĩ, nhà hoạt động chống phá thai, thách thức quyết định của Cơ quan Quản trị Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ. Tòa án dường như cũng cân nhắc quan điểm của chính phủ rằng, cấm một loại thuốc đã được phê chuẩn từ lâu khỏi thị trường sẽ gây ra “những hậu quả đáng kể cho cộng đồng.”
Nhưng Toà Phúc thẩm một mặt cũng cho rằng, không quá trễ cho nguyên đơn thách thức một loạt những bước đi được FDA thực hiện từ đầu năm 2016, trong đó nhấc bỏ những hạn chế và giúp bệnh nhân dễ dàng có thuốc hơn.
Toà cho rằng, chính phủ không thể tuyên bố, những thay đổi được thực hiện kể từ năm 2016 “rất quan trọng đối với công chúng do được quốc gia quản trị — và mifepristone đã được kê đơn cho hàng triệu phụ nữ” trước khi những hạn chế cũ được nới lỏng.
Hương Giang (Theo New York Times)