(CaliToday) – Toà Phúc thẩm liên bang vào thứ Sáu giữ án lệnh bịt miệng được toà cấp dưới ban hành đối với cựu Tổng thống Donald Trump cách đây 2 tháng trong vụ truy tố hình sự âm mưu đảo ngược kết quả bầu cử 2020, nhưng thu hẹp một số điều khoản, cho phép cựu Tổng thống được thoải mái chỉ trích Công tố viên Đặc biệt Jack Smith.
Cuộc chiến về lệnh bịt miệng quyền Tu chính Án thứ Nhất của một ứng cử viên Tổng thống xung đột với những lo ngại giọng điệu công kích cay độc có thể kích động người ủng hộ gây ra bạo lực đối với những người tham gia vụ này. Trong khi hội đồng phúc thẩm 3 thẩm phán đồng ý lệnh bịt miệng phù hợp, nhưng việc thu hẹp cho Trump phạm vi rộng lớn hơn để chỉ trích một số người bị ông nhắm mục tiêu trong nhiều tháng qua.
Trong phán quyết, các thẩm phán tìm cách đạt được cân bằng thận trọng giữa “hai giá trị hiến pháp căn bản:” liêm chính của hệ thống tư pháp, và quyền tự do ngôn luận của ông Trump.
Vì mục đích đó, hội đồng phúc thẩm giữ những biện pháp hạn chế ông Trump chỉ trích công tố viên của Văn phòng ông Jack Smith, hay nhân viên toà liên quan đến vụ truy tố, trong lệnh bịt miệng. Toà cũng giữ những điều khoản cho phép ông Trump chỉ trích vụ truy tố nhằm trả thù chính trị, cũng như thẳng thắn chỉ trích chính phủ của ông Joe Biden và Bộ Tư pháp.
Và ở một khía cạnh nào đó, toà mở rộng những hạn chế ban đầu, bổ sung cấm ông Trump đưa ra ý kiến về thân nhân của các luật sư hay của nhân viên toà liên quan vụ truy tố, nếu những ý kiến đó nhằm can thiệp vào việc những người tham gia phiên toà làm công việc của họ như thế nào.
“Chúng tôi không cho phép một án lệnh nhẹ nhàng,” Thảm phán Patricia A. Millett ghi trong phán quyết. “Ông Trump là một cựu tổng thống và hiện nay là ứng cử viên tổng thống, và công chúng rất quan tâm đến những gì ông ấy nói. Nhưng Trump cũng là một bị cáo hình sự bị truy tố, và ông ấy bị xét xử theo các thủ tục được áp dụng cho tất cả các bị cáo hình sự khác. Đó chính là ý nghĩa của luật pháp.”
Nhưng toà cũng thu hẹp lệnh bịt miệng dưới 2 hình thức. Ngoài việc cho Trump thoải mái công kích Smith – gương mặt công khai của công tố, phán quyết phúc thẩm cũng nới lỏng hạn chế thẳng thừng chống nhân chứng, cho phép Trump chỉ trích họ nếu những ý kiến của ông không liên quan đến vai trò của họ trong vụ truy tố.
Sau khi Thẩm phán toà cấp dưới, Tanya S. Chutkan, vào ngày 17 tháng 10 ban hành lệnh “bịt miệng” đối với ông Donald Trump, hạn chế những gì cựu Tổng thống có thể nói về vụ truy tố hình sự của Công tố viên Đặc biệt Jack Smith. Lệnh toà hạn chế ông Trump công khai nhắm vào nhân viên toà, nhân chứng liên quan trong vụ án, hay Công tố viên Đặc biệt và nhân viên của ông. Lệnh không đứng về phía 2 yêu cầu của công tố, không hạn chế đối với những ý kiến chê bai Washington, DC – nơi phiên xét xử bồi thẩm đoàn sẽ diễn ra, hoặc một số chỉ trích cụ thể về Bộ Tư pháp nói chung, và thậm chí khẳng định mình tin rằng vụ truy tố mang động cơ chính trị. Toà cũng rõ ràng cho cựu Tổng thống tự do chỉ trích bà. “Vấn đề ở đây không phải là việc tôi có thích ngôn từ ông Trump sử dụng hay không,” Thẩm phán Tanya Chutkan nói. “Đây là ngôn ngữ gây nguy hiểm cho xét xử tư pháp.”
Quyết định của Hội đồng Phúc thẩm có nghĩa, cựu Tổng thống bây giờ có thể quay trở lại sử dụng mạng xã hội để chửi rủa ông Smith là “côn đồ,” “loạn trí.” Trump cũng có thể tiếp tục công kích một số kẻ thù chính trị có thể là nhân chứng trong vụ can thiệp bầu cử, trong đó có cựu Phó Tổng thống, cựu Tổng trưởng Tư pháp William Barr, nhưng hạn chế hơn.
Toán luật sư biện hộ cho biết sẽ kháng án, thách thức lệnh bịt miệng lên Tối cao Pháp viện. Donald Trump lên mạng xã hội Truth Social chỉ trích. “Tòa Phúc thẩm vừa giữ nguyên phần lớn Lệnh bịt miệng chống lại tôi trong Vụ án J6 lố bịch, trong đó Ủy ban Không Đặc biệt ngày 6 tháng 1 đã xóa và thủy gần như tất cả Tài liệu và Bằng chứng, nói rằng tôi có thể bị cấm nói và, trên thực tế, nói lên sự thật, ” cựu Tổng thống ghi. “Nói cách khác, mọi người có thể nói những lời bạo lực và ác ý chống lại tôi, hoặc công kích tôi dưới bất kỳ hình thức nào, nhưng tôi lại không được phép đáp trả tương tự. Điều gì đang xảy ra với Tu chính Án thứ Nhất của chúng ta, điều gì đang xảy ra với Quốc gia chúng ta? Chúng tôi sẽ kháng án quyết định này!”
Phán quyết của Hội đồng Phúc thẩm bác bỏ nhiều lập luận yêu cầu xoá bỏ hoàn toàn lệnh bịt miệng, kể cả những ý kiến của thân chủ được hiến pháp bảo vệ trong phạm vi phát biểu chính trị mà Trump không thể bị buộc chịu trách nhiệm cho hành động của người nghe, và toà không thể cấm ông trước khi có bất cứ thiệt hại nào xảy ra.
“Nhiều tuyên bố công khai của cựu Tổng thống Trump công kích các nhân chứng, những người tham gia phiên tòa và nhân viên tòa, gây nguy hiểm cho liêm chính của các thủ tục tố tụng hình sự này,” Thẩm phán Millet ghi. “Nguy hiểm đó càng tăng lên bởi hàng loạt đe dọa trả thù và bạo lực mà toà xét xử phát giác xảy ra sau khi ông Trump lên tiếng mạnh mẽ chống lại các cá nhân liên quan đến vụ án này, và hậu quả cuộc bầu cử năm 2020 được tập trung trong cáo trạng.”
Nhưng án lệnh ban đầu “bao trùm lên phát ngôn được bảo vệ hơn ở mức cần thiết, vì vậy Tu chính Án thứ Nhất yêu cầu cần phải điều chỉnh hạn chế hơn.
Thẩm phán Millett và 2 đồng nghiệp trong hội đồng Phúc thẩm liên bang D.C – Thẩm phán Cornelia Pillard và Brad Garcia đều được Dân chủ bổ nhiệm, và Thẩm phán Chutkan cũng vậy.
Mặc dù lệnh bịt miệng không hiếm trong các vụ truy tố hình sự, nhưng lệnh được ban hành trong vụ can thiệp bầu cử đã dẫn đến nhiều tranh cãi, đụng độ nghiêm trọng. Công tố viên của ông Smith tìm cách bảo vệ chính họ và các nhân chứng khỏi những đả kích, chửi rủa “gần như hàng ngày” của ông Trump trên mạng xã hội, trong khi cựu Tổng thống cáo buộc, chính phủ tìm cách kiểm duyệt “bài phát biểu chính trị cốt lõi” khi ông ta đang tái tranh cử vào Toà Bạch Ốc.
Hương Giang (Theo New York Times)