Hôm thứ Bảy, bang New Mexico đã chính thức trở thành tiểu bang đầu tiên của Hoa Kỳ cung cấp dịch vụ giữ trẻ miễn phí cho tất cả cư dân, bất kể thu nhập, nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng cao chất lượng giáo dục và cải thiện phúc lợi trẻ em — lĩnh vực mà bang này vốn xếp hạng thấp nhất cả nước.
Theo chương trình mới, các gia đình sẽ nhận phiếu hỗ trợ từ chính quyền tiểu bang để chi trả chi phí giữ trẻ ở cả các cơ sở công lập và tư nhân. Đây là kết quả của quá trình mở rộng kéo dài nhiều năm kể từ khi Thống đốc Michelle Lujan Grisham và cơ quan lập pháp bang thành lập Sở Giáo dục và Chăm sóc Trẻ nhỏ vào năm 2019.
Các bang khác đang theo dõi
Mô hình của New Mexico đang thu hút sự chú ý của nhiều bang do Đảng Dân chủ điều hành. Connecticut gần đây đã thông qua đạo luật miễn phí giữ trẻ cho các gia đình có thu nhập dưới 100.000 USD/năm, và giới hạn chi phí ở mức tối đa 7% thu nhập cho những hộ khá giả hơn. Tại New York, ứng viên thị trưởng Zohran Mamdani cũng đề xuất kế hoạch chăm sóc trẻ toàn dân miễn phí.
Giảm gánh nặng tài chính cho các gia đình
Cô giáo giáo dục đặc biệt Allyson O’Brien ở Taos cho biết gia đình cô sẽ tiết kiệm được khoảng 12.000 USD mỗi năm tiền giữ trẻ cho con trai gần 3 tuổi. Cô và chồng – một tài xế xe tải – trước đây chỉ vượt mức thu nhập giới hạn cho chương trình hỗ trợ miễn phí khoảng 129.000 USD/năm cho hộ bốn người.
“Giờ chúng tôi có thể đi du lịch, không còn phải cân nhắc giữa trả tiền gas hay trả tiền nhà,” O’Brien nói.
Chính quyền bang ước tính cần thêm gần 14.000 chỗ giữ trẻ và 5.000 nhân viên giáo dục để đạt hệ thống toàn dân. Bang đã lập quỹ cho vay lãi suất thấp trị giá 12,7 triệu USD để xây dựng và mở rộng các cơ sở chăm sóc trẻ, đồng thời tăng mức hoàn trả cho các trung tâm trả tối thiểu 18 USD/giờ cho nhân viên cấp đầu vào – cao hơn mức lương tối thiểu của bang là 12 USD – và cung cấp dịch vụ trông trẻ toàn thời gian.
Bà Alison McPartlon, giám đốc trung tâm Kids’ Campus thuộc Đại học New Mexico – Taos, cho biết danh sách chờ dài đến mức “nhiều trẻ chưa được nhận thì đã vào mẫu giáo.” Theo bà, mức hoàn trả cao hơn sẽ giúp thu hút và giữ chân giáo viên:
“Sẽ có nhiều trung tâm mới ra đời. Đây là một thay đổi thật sự đáng kinh ngạc.”
Trọng tâm: Giảm nghèo bền vững
Thống đốc Michelle Lujan Grisham nhấn mạnh rằng chăm sóc trẻ là “xương sống của hệ thống hỗ trợ gia đình,” giúp cha mẹ có thể đi làm, học đại học và “nâng New Mexico thoát khỏi đói nghèo.”
Hiện gần 18% người dân New Mexico sống dưới mức nghèo, theo số liệu của Cục Thống kê Dân số Hoa Kỳ. Dù có diện tích lớn hơn Vương quốc Anh, bang chỉ có 2,1 triệu dân.
Chính quyền dự tính chương trình giữ trẻ miễn phí toàn dân sẽ tốn khoảng 600 triệu USD mỗi năm, được tài trợ chủ yếu từ lãi của Quỹ Giáo dục và Chăm sóc Trẻ nhỏ – hiện đã tăng lên khoảng 10 tỷ USD nhờ nguồn thu từ thuế dầu khí, vốn chiếm gần một nửa ngân sách bang.
Ngoài ra, bang sẽ sử dụng thêm các quỹ tín thác khác và xin ngân sách bổ sung từ cơ quan lập pháp do Đảng Dân chủ kiểm soát.
Lợi ích giáo dục và tranh cãi chính trị
Theo Giáo sư Philip Fisher (Đại học Stanford), chăm sóc trẻ chất lượng cao giúp cải thiện kết quả học tập, đặc biệt đối với gia đình thu nhập thấp. Các nghiên cứu của Giáo sư Neal Halfon (Đại học California, Los Angeles) cho thấy trình độ đọc của học sinh New Mexico thấp hơn đáng kể so với mức trung bình toàn quốc khi được kiểm tra ở độ tuổi 8–9.
Tổ chức Annie E. Casey Foundation trong nhiều năm qua cũng xếp New Mexico hạng cuối cùng cả nước về giáo dục và phúc lợi trẻ em.
New Mexico giờ đây sánh vai với các quốc gia như Na Uy, Bỉ và Bulgaria, nơi dịch vụ giữ trẻ và giáo dục mầm non đều miễn phí. Tuy nhiên, bang này đi xa hơn khi mở rộng hỗ trợ cho trẻ em đến 13 tuổi.
Tiếng nói phản đối
Một số chính trị gia Cộng hòa, như Dân biểu bang Rebecca Dow, cho rằng chính phủ nên cho phụ huynh lựa chọn giữa việc nhận 1.200 USD/tháng tiền tín thuế để ở nhà chăm con hoặc sử dụng dịch vụ giữ trẻ miễn phí do bang tài trợ.
“Nghiên cứu cho thấy nơi tốt nhất cho trẻ nhỏ là ở nhà, trong môi trường an toàn và lành mạnh,” Dow nói, đồng thời cảnh báo tình trạng thiếu cơ sở giữ trẻ có thể khiến nhiều gia đình thất vọng.
Dù vậy, phần lớn giới quan sát nhận định rằng quyết định của New Mexico là một bước tiến lịch sử, có thể trở thành mô hình tham khảo cho các bang khác trong nỗ lực cân bằng phát triển kinh tế với phúc lợi xã hội.
Nguồn nbc news
