(AP) — Chính quyền Mỹ vừa quyết định tạm ngừng chuyển một số lô vũ khí đã cam kết cho Ukraine, do lo ngại kho dự trữ quốc phòng của Mỹ đã xuống mức quá thấp, theo các quan chức cho biết hôm thứ Ba. Đây là một đòn giáng vào Ukraine trong bối cảnh nước này đang phải đối phó với các đợt không kích ngày càng dữ dội từ Nga.
Một số loại vũ khí này trước đó đã được chính quyền Tổng thống Biden hứa viện trợ cho Ukraine nhằm củng cố năng lực phòng thủ trong cuộc chiến kéo dài hơn ba năm. Tuy nhiên, việc tạm dừng chuyển giao phản ánh ưu tiên mới của chính quyền Tổng thống Donald Trump, sau khi các quan chức Ngũ Giác Đài tiến hành rà soát kho vũ khí hiện tại và bày tỏ quan ngại.
“Quyết định này được đưa ra để đặt lợi ích nước Mỹ lên hàng đầu, sau khi rà soát lại các chương trình hỗ trợ quân sự và an ninh của chúng ta trên toàn cầu,” phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc Anna Kelly tuyên bố. “Sức mạnh của quân đội Hoa Kỳ vẫn không thể nghi ngờ — hãy hỏi Iran là rõ.”
(Tuyên bố trên ám chỉ đến việc ông Trump mới đây ra lệnh không kích các cơ sở hạt nhân tại Iran.)
Một quan chức Mỹ giấu tên tiết lộ rằng cuộc rà soát của Ngũ Giác Đài cho thấy kho dự trữ của một số loại vũ khí đã chạm mức thấp, nên các lô hàng đang chờ xuất đi sẽ bị hoãn lại. Tuy nhiên, Ngũ Giác Đài không công bố cụ thể những loại vũ khí nào bị tạm giữ.
“Quân đội Mỹ chưa bao giờ sẵn sàng và mạnh mẽ như hiện nay,” phát ngôn viên Sean Parnell khẳng định, đồng thời nói thêm rằng gói cắt giảm thuế và chi tiêu lớn đang được Quốc hội thảo luận sẽ “hiện đại hóa hệ thống vũ khí và quốc phòng để đối phó với các mối đe dọa thế kỷ 21 trong nhiều thế hệ tới.”
Việc Mỹ tạm ngừng viện trợ một số loại vũ khí là cú sốc đối với Ukraine, trong lúc Nga vừa mở các đợt không kích quy mô lớn nhất kể từ đầu chiến tranh, làm tiêu tan hy vọng nối lại đàm phán hòa bình mà ông Trump đang thúc đẩy. Các cuộc đàm phán giữa hai bên hiện gần như rơi vào bế tắc.
Quyết định dừng viện trợ được Politico đưa tin đầu tiên.
Tính đến nay, Mỹ đã viện trợ hơn 66 tỷ USD vũ khí và hỗ trợ quân sự cho Ukraine kể từ khi Nga phát động cuộc xâm lược vào tháng 2 năm 2022.
Trong suốt cuộc chiến, Mỹ liên tục kêu gọi các đồng minh cung cấp hệ thống phòng không cho Ukraine, nhưng nhiều nước — đặc biệt là ở Đông Âu — tỏ ra do dự vì họ cũng cảm thấy bị đe dọa bởi Nga.
Thứ trưởng Quốc phòng phụ trách chính sách, Elbridge Colby, cho biết các quan chức vẫn đang “trình lên Tổng thống các lựa chọn viện trợ quân sự mạnh mẽ, phù hợp với mục tiêu kết thúc cuộc chiến bi thảm này.”
“Đồng thời, Bộ Quốc phòng đang đánh giá và điều chỉnh cách tiếp cận để đạt được mục tiêu này mà vẫn bảo đảm sẵn sàng chiến đấu cho các ưu tiên phòng thủ của chính quyền,” ông nói.
Tổng thống Trump tuần trước đã gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy bên lề hội nghị thượng đỉnh NATO và để ngỏ khả năng viện trợ thêm hệ thống phòng không Patriot. “Họ thực sự rất cần Patriot,” Trump nói. “Chúng tôi sẽ xem xét khả năng cung cấp. Chúng tôi cũng đang cần dùng ở Israel. Chúng rất hiệu quả — hiệu quả 100%, thật khó tin. Họ muốn Patriot hơn bất kỳ thứ gì khác.”
Chính quyền Trump thay đổi cách tiếp cận viện trợ quân sự cho Ukraine
Những phát biểu này cho thấy tư duy về viện trợ Ukraine trong chính quyền Trump đang có sự thay đổi rõ rệt trong thời gian gần đây.
Trong phiên điều trần trước Quốc hội vào tháng 6, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth cho biết ông đã nhanh chóng cắt bỏ các chương trình lãng phí và chuyển nguồn lực cho các ưu tiên hàng đầu của ông Trump.
Hegseth khẳng định một thỏa thuận hòa bình đàm phán giữa Nga và Ukraine – điều mà ông Trump cổ vũ suốt nhiều tháng qua – sẽ giúp Mỹ thể hiện sức mạnh, dù rằng Nga là bên gây chiến. Ông cũng nhấn mạnh rằng ngân sách quốc phòng phản ánh “thực tế rằng châu Âu cần tự đảm đương nhiều hơn cho an ninh của chính mình, và Tổng thống Trump xứng đáng được ghi nhận về điều đó.”
Hegseth cho biết một số khoản viện trợ an ninh cho Ukraine vẫn đang được xử lý, nhưng không tiết lộ chi tiết, và khẳng định quy mô viện trợ sẽ bị cắt giảm.
“Chính quyền này có quan điểm rất khác về cuộc xung đột,” ông nói. “Chúng tôi tin rằng một giải pháp hòa bình thông qua đàm phán là điều tốt nhất cho cả hai bên và cho lợi ích quốc gia của Mỹ.”
Thay đổi này diễn ra sau khi Hegseth không tham dự cuộc họp tháng trước của Nhóm Liên lạc Quốc phòng Ukraine – một cơ chế do Mỹ thành lập ba năm trước để điều phối viện trợ quân sự. Đây là lần đầu tiên Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ vắng mặt trong cuộc họp nhóm này.
Người tiền nhiệm của Hegseth, ông Lloyd Austin, từng chủ trì nhóm này và tham dự họp hàng tháng cùng Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân. Hegseth không chỉ rút khỏi vai trò lãnh đạo mà còn giao quyền điều phối lại cho Đức và Anh trước khi rút khỏi hoàn toàn.
