(AP) — Hôm thứ Năm, Microsoft xác nhận đã cung cấp các dịch vụ trí tuệ nhân tạo (AI) tiên tiến và điện toán đám mây cho quân đội Israel trong chiến sự tại Gaza, đồng thời hỗ trợ các nỗ lực giải cứu con tin Israel. Tuy nhiên, công ty khẳng định chưa tìm thấy bằng chứng nào cho thấy nền tảng Azure và công nghệ AI của họ được sử dụng để nhắm mục tiêu hoặc gây hại cho người dân ở Gaza.
Bài viết đăng trên blog chính thức của Microsoft đánh dấu lần đầu tiên công ty công khai thừa nhận sự tham gia sâu vào cuộc xung đột, bắt đầu sau vụ tấn công ngày 7/10/2023 của Hamas khiến khoảng 1.200 người Israel thiệt mạng và dẫn đến hàng chục nghìn người chết ở Gaza.
Trước đó gần ba tháng, hãng tin AP đã điều tra và tiết lộ chi tiết chưa từng được công bố về quan hệ đối tác chặt chẽ giữa Microsoft và Bộ Quốc phòng Israel, với việc sử dụng sản phẩm AI thương mại tăng gần 200 lần sau vụ tấn công của Hamas. Theo đó, quân đội Israel đã dùng Azure để phiên âm, dịch và xử lý thông tin tình báo thu thập qua giám sát quy mô lớn, tích hợp với các hệ thống nhắm mục tiêu sử dụng AI nội bộ.
Microsoft cho biết, trước các lo ngại từ nhân viên và truyền thông, công ty đã tiến hành điều tra nội bộ và thuê một bên độc lập để kiểm tra thêm. Tuy nhiên, họ không nêu rõ danh tính đơn vị điều tra hay công bố bản báo cáo.
Trong tuyên bố, Microsoft xác nhận đã cung cấp phần mềm, dịch vụ chuyên môn, lưu trữ đám mây Azure, AI dịch ngôn ngữ và hỗ trợ mạng khẩn cấp cho Israel — đặc biệt trong nỗ lực giải cứu hơn 250 con tin bị bắt vào ngày 7/10. Công ty nói những hỗ trợ này được kiểm soát chặt chẽ, có chọn lọc và không vi phạm quyền riêng tư của người dân Gaza.
Tuy nhiên, Microsoft cũng thừa nhận họ không thể kiểm soát hoàn toàn cách khách hàng sử dụng phần mềm trên máy chủ riêng hoặc qua các nền tảng đám mây khác.
Công ty nhấn mạnh quân đội Israel, cũng như mọi khách hàng khác, phải tuân thủ chính sách sử dụng và bộ quy tắc AI nghiêm ngặt, trong đó cấm dùng sản phẩm để gây hại trái pháp luật. Microsoft nói họ không phát hiện hành vi vi phạm nào.
Tuyên bố của Microsoft nhận được sự chú ý vì hiếm có công ty công nghệ thương mại nào công khai tiêu chuẩn hợp tác với chính phủ trong bối cảnh chiến tranh. Tuy vậy, nhiều tổ chức nhân quyền cảnh báo việc dùng AI trong chiến tranh có thể dẫn đến sai lệch, gây thiệt hại cho dân thường vô tội.
Các tập đoàn khác như Google, Amazon và Palantir cũng có hợp đồng AI hoặc điện toán đám mây với quân đội Israel.
Tuy nhiên, nhóm nhân viên “No Azure for Apartheid” yêu cầu Microsoft công bố toàn bộ báo cáo điều tra. Hossam Nasr — cựu nhân viên bị sa thải vì tổ chức lễ tưởng niệm trái phép cho người Palestine thiệt mạng — chỉ trích đây là “chiêu PR nhằm tẩy trắng hình ảnh” chứ không giải quyết thực chất lo ngại của nhân viên.
Cindy Cohn, Giám đốc điều hành Quỹ Biên giới Điện tử (EFF), hoan nghênh bước đầu minh bạch của Microsoft nhưng nói rằng vẫn còn nhiều câu hỏi chưa được giải đáp, nhất là về cách công nghệ của Microsoft được quân đội Israel sử dụng trên hệ thống riêng.
“Tôi mừng vì có chút minh bạch,” Cohn nói, “nhưng thật khó để đối chiếu những gì họ nói với những gì đang xảy ra thực tế.”
