(CaliToday Tổng Hợp) — Chánh thẩm Tối cao Pháp viện John Roberts từ chối ra điều trần trước Uỷ ban Tư pháp Thượng viện, khiến cho Dân chủ chật vật tìm hướng đi tiếp để có thể buộc Toà Tối cao thực hiện quy định đạo đức.
Thượng nghị sĩ Dick Durbin – Chủ tịch Uỷ ban Tư pháp Thượng viện – gởi thư yêu cầu điều trần sau những tin tức về việc Thẩm phán Clarence Thomas được tỉ phú bất động sản ở Texas – nhà đóng góp khổng lồ cho Cộng hoà – tiếp đãi những chuyến du lịch xa hoa đắt tiền hàng chục năm qua, nhưng không công khai những khoản này.
Ông Roberts “từ chối lịch thiệp” ra điều trần trước bối cảnh khủng hoảng đạo đức đang diễn ra tại Tối cao Pháp viện. “Ông ấy đã từ chối lời mời rất lịch thiệp,” ông Durbin cho truyền thông hay vào tối thứ Ba, tay cầm mấy tờ giấy gồm những hồi đáp của Roberts cho Uỷ ban.
Tờ ProPublica gần đây loan tin, vợ chồng Thẩm phán Thomas chấp nhận những chuyến du lịch xa hoa trong hơn 2 thập niên qua từ tỉ phú Harlan Crow, nhưng chưa bao giờ báo cáo. Cơ quan truyền thông cũng đưa tin, Thomas cũng không tiết lộ việc ông ta và thân nhân bán 3 bất động sản ở Georgia cho Crow vào năm 2014, trong đó có căn nhà của mẹ ông ta được Crow sửa sang và cho bà ở miễn phí hàng năm trời.
Thomas bao biện về những khoản đãi trên với lý do được khuyên rằng không cần phải tiết lộ lòng hiếu khách từ những người bạn thân, những người không có bất kỳ công việc kinh doanh nào ra trước tòa. Ông ta cũng cho biết dự tính trong tương lai sẽ tuân theo những thay đổi trong hướng dẫn báo cáo quà tặng do Hội nghị Tư pháp ban hành.
Tuy nhiên, theo tài liệu, Crow có dính líu tới một vụ lên Tối cao Pháp viện. Vào tháng 1 năm 2005, công ty kiến trúc Womack+Hampton Architects LLC đệ đơn kiện đòi Trammell Crow Residential Co. do Crow Holdings đồng sở hữu bồi thường $25 triệu Mỹ kim vì đã vi phạm thiết kế có bản quyền. Nhưng Tối cao Pháp viện từ chối xét xử kháng án, và Thomas không lưu ý để rút lui, hay đưa ra ý kiến bất đồng trong án lệnh 1 câu.
Nhưng Clarence Thomas không một mình trong hành vi này. Thẩm phán Neil Gorsuch cũng hưởng lợi tài chánh từ những bên có án lên Tối cao Pháp viện và cũng không tiết lộ mối quan hệ. Theo Politico loan tin vào thứ Ba, Gorsuch tìm cách bán một mảnh đất ở Colorado gần 2 năm trước khi được Brian Duffy – Tổng Giám đốc công ty luật Greenberg Traurig thường có vụ kiện được đưa lên Tối cao Pháp viện – mua lại vào ngày 16 tháng 4 năm 2017.
Ngày cụ thể trên rất quan trọng, chỉ 9 ngày sau khi Gorsuch được chuẩn thuận vào Tối cao Pháp viện.
Gorsuch lưu ý trong các tờ khai rằng ông ta thu được $250.001 -$500.000 Mỹ kim trong thương vụ này. Các tờ khai có khoảng trống để ông có thể tiết lộ danh tánh người mua, nhưng Thẩm phán để trống. Politico lưu ý, Greenberg Traurig kể từ đó có 22 vụ lên trước Tối cao Pháp viện, và trong 12 vụ có quan điểm của Gorsuch được ghi lại, ông đứng về phía công ty luật ân nhân 8 vụ, kể cả 1 vụ gây thiệt hại Đạo luật Clean Air.
Durbin đưa ra yêu cầu bất thường, muốn Roberts phải ra điều trần vào ngày 2 tháng 5 hoặc chọn một thẩm phán khác thay thế. Trong thư gởi Chánh thẩm John Roberts, 11 nhà lập pháp Dân chủ tại Ủy ban Tư pháp cho hay, phiên điều trần sẽ giải quyết “nhu cầu khôi phục niềm tin vào những tiêu chuẩn đạo đức của Tối cao Pháp viện.”
“Nếu Toà không tự mình giải quyết vấn đề này, Uỷ ban sẽ cân nhắc một dự luật để giải quyết,” thư ghi, giữa bối cảnh nhiều nhà lập pháp Dân chủ ủng hộ dự luật buộc Toà Tối cao tạo ra hoặc thực hiện quy định đạo đức dành cho các Thẩm phán.
Liên quan đến Thẩm phán Thomas, các nhà lập pháp lưu ý “Roberts không cần phải chờ Quốc hội hành động” mới mở một cuộc điều tra. “Chúng tôi hối thúc ông làm như vậy,” thư kêu gọi.
Durbin vào tuần trước cho hay, ông không dự tính tống trát đòi Roberts, và phiên điều trần sẽ vẫn diễn ra ngay cả khi không có Roberts. Chủ tịch Uỷ ban Tư pháp Thượng viện chưa thông báo bất cứ nhân chứng nào.
“Chánh thẩm Toà Tối cao Hoa Kỳ ra điều trần trước Uỷ ban Tư pháp Thượng viện rất hiếm xảy ra, làm người ta có thể lo ngại về phân chia quyền lực và tầm quan trọng của việc duy trì sự độc lập của ngành tư pháp,” Chánh thẩm Robert hồi đáp.
Durbin vào tối thứ Ba cho biết chưa quyết định những bước tiếp theo. “Quốc hội có thẩm quyền và trách nhiệm đối với quy định đạo đức đối với toà, và tôi nghĩ tôi sẽ phải đọc kỹ thư và tài liệu đính kèm, và quyết định các bước tiếp theo,” Chủ tịch nói.
Bất kỳ đạo luật nào nhằm áp đặt quy định đạo đức đối với Tối cao Pháp viện gần như chắc chắn sẽ thất bại tại Hạ viện Hoa Kỳ do Cộng hòa kiểm soát, và sẽ cần 9 phiếu của Cộng hòa trong Thượng viện đang bị chia rẽ gay gắt. Ngay cả khi thành công đi nữa, chính tòa gợi ý Quốc hội không có thẩm quyền như vậy.
Roberts chưa bao giờ ra điều trần trước Quốc hội trong tư cách Chánh thẩm. Các Thẩm phán khác thỉnh thoảng xuất hiện, chủ yếu theo yêu cầu về ngân sách hàng năm của tòa. Gần đây nhất vào năm 2019, khi Thẩm phán Elena Kagan và Samuel Alito ra điều trần về ngân sách – nhưng các câu hỏi được chuyển sang quy định đạo đức vì các vấn đề quấy rối tình dục trong ngành tư pháp.
Ủy ban Tư pháp Thượng viện trong tuyên bố vào tối thứ Ba cho biết, theo Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội, kể từ năm 1960, các Thẩm phán Tối cao Pháp viện đã ra trước Quốc hội điều trần ít nhất 92 lần, giải quyết những vấn đề như vai trò trong hiến pháp của thẩm phán, an ninh tư pháp, phân bổ ngân sách hàng năm cho các tòa án, và bồi thường tư pháp.”
Hương Giang (Tổng hợp)