WASHINGTON (AP) — Các trường học và tổ chức trại hè đang cảnh báo rằng việc chính quyền Trump đóng băng hơn 6 tỷ USD tiền tài trợ liên bang có thể làm hỏng mùa hè của các gia đình thu nhập thấp ở Mỹ và khiến một số chương trình sau giờ học bị xoá sổ vào năm học tới.
Chính quyền đang giữ lại khoản tài trợ này để xem xét lại liệu các chương trình có phù hợp với “ưu tiên của Tổng thống Donald Trump” hay không. Các chương trình bị ảnh hưởng bao gồm học hè, sau giờ học, dạy tiếng Anh, xóa mù chữ cho người lớn và nhiều hoạt động giáo dục khác.
Việc giữ tiền này khiến các bang và trường học rơi vào thế bị động khi lên ngân sách cho hè năm nay và cả năm học sắp tới. Điều này làm dấy lên một cuộc đối đầu với phe Dân chủ – những người cho rằng chính quyền đang vi phạm pháp luật khi không giải ngân số tiền đã được Quốc hội phê duyệt.
Tại một trường ở Virginia, học sinh lớp ba đang học tiếng Anh vào ngày 1/5/2024 – đây là một trong những chương trình có thể bị ảnh hưởng nếu tiền không được giải ngân.
Không có nguồn tài trợ này, nhiều trường cho biết họ sẽ không thể tiếp tục cung cấp dịch vụ chăm sóc miễn phí hoặc chi phí thấp sau giờ học cho học sinh nghèo – trong lúc cha mẹ các em phải đi làm. Ngay cả những lớp học hoặc trại hè đang diễn ra cũng có thể bị hủy giữa chừng.
Ví dụ, tổ chức Boys and Girls Clubs of America – vốn phục vụ hàng trăm ngàn trẻ em có hoàn cảnh khó khăn – phụ thuộc vào khoản tiền này để duy trì các hoạt động hè. Nếu không được giải ngân sớm, trại hè có thể phải kết thúc giữa mùa, theo Chủ tịch tổ chức Jim Clark. Hơn 926 câu lạc bộ có nguy cơ phải đóng cửa, ảnh hưởng đến hơn 220.000 trẻ em.
Các chương trình dự kiến nhận tiền vào ngày 1/7, nhưng Bộ Giáo dục vừa thông báo sẽ tạm hoãn giải ngân để xem xét. Không có mốc thời gian cụ thể và bộ cũng cảnh báo “chưa có quyết định chính thức” cho năm học mới.
Thông báo viết: “Bộ cam kết đảm bảo việc sử dụng tiền thuế phù hợp với ưu tiên của Tổng thống và trách nhiệm pháp lý của Bộ.”
Nguy cơ đóng cửa hàng loạt chương trình sau giờ học
Tại hệ thống trường công Gadsden ở bang Alabama, hơn 1.200 học sinh nghèo có thể mất chương trình sau giờ học nếu không có nguồn tài trợ liên bang. Bà Janie Browning, giám đốc chương trình, cho biết không có nguồn nào khác để bù đắp. Khoảng 75 nhân viên có thể mất việc.
“Khoảng thời gian từ sau khi tan học đến 6 giờ chiều là lúc trẻ em dễ gặp nguy cơ nhất,” Browning nói. “Nếu mất chương trình này, đó sẽ là một cú sốc lớn với học sinh và gia đình.”
Bà Jodi Grant, Giám đốc tổ chức Afterschool Alliance, cảnh báo việc giữ lại tiền có thể ảnh hưởng tiêu cực lâu dài đến nền kinh tế. Một số lo ngại rằng chính quyền Trump đang cố gắng cắt bỏ các chương trình này hoàn toàn, đúng như đề xuất ngân sách năm 2026 kêu gọi Quốc hội xoá sổ tất cả các khoản tài trợ đang được xem xét.
Thượng nghị sĩ Patty Murray (Dân chủ, bang Washington) lên án việc trì hoãn này: “Mỗi ngày bị hoãn là thêm một ngày các học khu lo lắng phải cắt giảm chương trình hoặc sa thải giáo viên thay vì tập trung vào việc giúp học sinh thành công.”
Các chương trình bị ảnh hưởng bao gồm:
- Chương trình học sau giờ học và hè “21st Century Community Learning Centers”, với ngân sách 1,3 tỷ USD/năm – là nguồn tài trợ chính cho các hoạt động này tại hơn 10.000 địa phương trên toàn quốc.
- 2 tỷ USD cho đào tạo giáo viên và giảm sĩ số lớp học.
- 1 tỷ USD cho các chương trình nâng cao như toán, khoa học và học tăng tốc.
- 890 triệu USD cho học sinh học tiếng Anh.
- 376 triệu USD cho con em công nhân di trú.
- 715 triệu USD dạy đọc viết cho người lớn.
Các khoản tài trợ này chiếm hơn 20% ngân sách liên bang cho giáo dục K-12 tại thủ đô Washington, theo Viện Chính sách Giáo dục Learning Policy Institute. Bang California đang bị treo hơn 800.000 USD; Texas là hơn 660.000 USD.
Giới chức tiểu bang phản ứng gay gắt
Ông Tony Thurmond, Giám đốc giáo dục bang California, tuyên bố: “Chính quyền Trump đang bất hợp pháp giữ lại hàng tỷ USD mà Quốc hội đã phê duyệt. Trẻ em đang bị trừng phạt chỉ vì bang của các em không theo ý thức hệ chính trị của Trump.”
Ông Chris Reykdal – Giám đốc Giáo dục bang Washington – nói nhiều học khu đang lâm vào khủng hoảng tài chính vì đã lên kế hoạch và tuyển dụng giáo viên dựa trên giả định là sẽ nhận được tiền.
Ảnh hưởng nghiêm trọng tới học sinh học tiếng Anh và khu vực nông thôn
Nếu tiền tiếp tục bị đóng băng, học sinh học tiếng Anh và gia đình các em sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Một số học khu cần tiền để dạy hè, thuê người hỗ trợ giao tiếp với phụ huynh, và huấn luyện giáo viên. Các khu nông thôn bị ảnh hưởng nặng nhất.
Bà Amaya Garcia, chuyên gia của Viện nghiên cứu New America, cho rằng chính quyền đang cố gửi thông điệp rằng: “Họ không tin rằng tiền thuế nên được dùng cho những đứa trẻ này.”
Tại học khu Umatilla ở vùng quê Oregon – nơi có đông học sinh nhập cư và học tiếng Anh – Giám đốc Heidi Sipe lo ngại sẽ phải kết thúc chương trình hè sớm, ảnh hưởng đến 20% học sinh. Nếu tình trạng này kéo dài tới mùa thu, bà sẽ phải sa thải nhân viên và cắt bỏ chương trình sau giờ học cho gần một nửa học sinh toàn huyện.
“Đây là dịch vụ thiết yếu ở cộng đồng của chúng tôi vì không có trung tâm giữ trẻ nào được cấp phép cho trẻ ở độ tuổi đi học,” Sipe nói.
Bà cho biết trường đang ở giữa giai đoạn tài trợ 5 năm, nên việc mất tiền đột ngột khiến bà rất bức xúc.
“Chuyện này hoàn toàn có thể tránh được,” bà nói, “và đáng ra chúng ta phải làm tốt hơn để chăm lo cho trẻ em nước Mỹ.”
Ny (Theo AP)
