(New York Times) – Biện lý Hoa Kỳ David C. Weiss ở Delaware lãnh đạo cuộc điều tra hình sự về Hunter Biden vào thứ Hai bác bỏ một yếu tố quan trọng trong lời khai của hai nhà tố giác từ Sở Thuế IRS về việc ông than phiền bị ngăn chặn không cho phép theo đuổi vụ án như mong muốn.
Trong thư gởi Uỷ ban Tư pháp Thượng viện, Weiss khẳng định chưa bao giờ yêu cầu Bộ Tư pháp bổ nhiệm ông làm Công tố viên Đặc biệt để theo đuổi vụ án, trái ngược với lời khai của viên chức IRS Gary Shapley trước Uỷ ban Tài chánh Hạ viện. Theo ông Shapley, Weiss đề nghị được bổ nhiệm làm Công tố viên Đặc biệt trong vụ Hunter Biden nhưng bị từ chối.
Theo Weiss, có thể Shapley đã hiểu lầm trong cuộc họp diễn ra vào tháng 10 năm 2022. Được Tổng thống Donald Trump bổ nhiệm làm Biện lý Hoa Kỳ tại Delaware, Weiss trong thư cho biết, ông liên lạc với các lãnh đạo Bộ về yêu cầu được bổ nhiệm làm biện lý đặc biệt, không phải là công tố viên đặc biệt.
Việc bổ nhiệm một công tố viên liên bang làm biện lý đặc biệt khác với việc bổ nhiệm một người làm công tố viên đặc biệt. Về bản chất, điều khoản về biện lý đặc biệt cho phép người ngoài can thiệp vào những vụ trải rộng trên nhiều quyền tài phán, hoặc có các điều kiện đặc biệt. Ngược lại, quy định công tố viên đặc biệt có những yêu cầu báo cáo nội bộ Bộ Tư pháp, và các điều khoản giám sát của quốc hội.
“Để làm rõ sự hiểu lầm rõ ràng, và để tránh nhầm lẫn trong tương lai, tôi muốn nói rõ một điểm: Trong trường hợp này, tôi không yêu cầu được bổ nhiệm làm công tố viên đặc biệt,” Weiss ghi trong thư gởi Thượng nghị sĩ Lindsey Graham của Nam Carolina, lãnh đạo Cộng hoà tại Uỷ ban Tư pháp Thượng viện. Thay vào đó, Biện lý cho biết, ông “có bàn với các viên chức Bộ Tư pháp về việc bổ nhiệm làm biện lý đặc biệt, như vậy sẽ cho phép tôi đệ cáo trạng ở những khu vực khác mà không cần hợp tác của các biện lý Hoa Kỳ địa phương.”
Weiss cũng cho Graham biết thêm, ông “chưa bao giờ bị bác bỏ thẩm quyền đưa cáo trạng ở bất cứ khu vực tài phán nào khác.”
Biện lý Hoa Kỳ Delaware tìm cách bảo vệ tính liêm chính của cuộc điều tra kéo dài 5 năm, sau khi thoả thuận nhận tội được thông báo vào tháng trước, trong đó Hunter Biden nhận 2 tội danh tiểu hình về thuế, và chấp thuận những điều khoản khác để tránh bị truy tố cáo buộc về súng.
Cộng hoà chỉ trích “thoả thuận ngọt ngào” dành riêng cho con trai tổng thống, và sử dụng lời khai của ông Shapley để thúc đẩy ý kiến cho rằng, can thiệp chính trị đóng vai trò trong kết quả ưu ái như vậy. Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy để ngỏ khả năng theo đuổi luận tội Tổng trưởng Tư pháp Merrick Garland về việc này.
Trong thư đề ngày 10 tháng 7 sau lá thư hồi đáp ít cụ thể hơn gởi cho Hạ viện Cộng hoà vào cuối tháng 6, Weiss khẳng định tuyên bố trước đó của Garland rằng, ông có toàn quyền quyết định trong vụ này. Cùng lúc đó, ông cũng lần đầu tiên công khai thừa nhận cân nhắc, tìm cách truy tố những tội danh về thuế nghiêm trọng hơn đối với Hunter Biden ở ngoài Delaware.
Weiss không cho biết, liệu ông có làm những gì cần thiết và gởi yêu cầu được bổ nhiệm làm biện lý đặc biệt cho viên chức, người liên lạc của ông tại Bộ Tư pháp hay không. Weiss cũng không giải quyết rõ ràng một khẳng định quan trọng của Shapley rằng, hai Biện lý được Biden bổ nhiệm ở California và Washington D.C đã ngăn chặn, không cho ông truy tố Hunter Biden trong khu vực tài phán của họ.
Cuộc điều tra do Bộ Tư pháp của Donald Trump khởi sự vào năm 2018, cuối cùng được giao cho ông Weiss đảm nhiệm. Là người Cộng hoà, nhưng David Weiss có danh tiếng phi đảng phái, và nhận được sự ủng hộ của hai Thượng nghị sĩ Dân chủ của Delaware trong phiên điều trần chuẩn thuận.
Sau khi Tổng thống Biden đắc cử, ban lãnh đạo lâm thời của Bộ Tư pháp vẫn giữ Weiss ở lại và phụ trách cuộc điều tra. Sau khi được chuẩn thuận, Tổng trưởng Tư pháp Merrick Garland tiếp tục thỏa thuận đó, và muốn tránh bất kỳ đề nghị can thiệp chính trị nào.
Shapley vào tháng 5 khai trước Uỷ ban Tài chánh Hạ viện rằng, văn phòng Biện lý Hoa Kỳ Delaware David Weiss cố tình trì hoãn cuộc điều tra Hunter Biden. Con trai Tổng thống nợ hơn $200.000 Mỹ kim thuế thu nhập của năm đóng thuế 2017 và 2018, tuy nhiên, Shapley lại cho rằng, một số hành vi sai trái nghiêm trọng đã xảy ra trước đó, Hunter nợ tổng cộng $2,2 triệu Mỹ kim thuế từ 2014 đến 2019.
Shapley được văn phòng ông Weiss cho hay, họ không thể đệ cáo trạng California và Washington D.C, nơi nhà tố giác tin họ sẽ có hồ sơ mạnh nhất. Shapley đề nghị Weiss đưa ra tuyên bố không thể cáo buộc Hunter Biden ở Washington nhiều lần. Shapley ghi lại tuyên bố trên trong một bản ghi nhớ từ cuộc họp vào ngày 7 tháng 10 năm 2022, và được cấp trên phê chuẩn vài ngày sau cuộc họp.
Lời khai của Shapley được hẫu thuẫn với nhà tố giác thứ hai – người ẩn danh tuyên bố Bộ Tư pháp ngưng tất cả các hoạt động của họ vào tháng 9 năm 2020.
Đóng vai trò giám sát của IRS đối với cuộc điều tra Hunter Biden, Shapley cũng cho các nhà lập pháp biết, những lời chỉ trích Bộ Tư pháp đã khiến ông không được thăng chức. Shapley đổ lỗi cho Weiss vì đã chỉ trích ông với cấp trên.
Weiss bác bỏ cáo buộc đó trong lá thư đề ngày 30 tháng 6 gửi cho Dân biểu Jim Jordan (Cộng hoà – Ohio) – Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện, với tuyên bố, “không trả đũa” Shapley.
Hương Giang (Theo New York Times)