- Nên nhớ rằng việc Tổng thống xá tội cho một bị can không được áp dụng cho bản án của tiểu bang
Nhiều tấm bảng được dựng lên từ lâu nay, kể từ hồi tháng Hai. Bà công tố chính của đại bồi thẩm đoàn đặc biệt tiết lộ trước rằng ủy ban cố vấn của bà đề nghị những tội hình sự cho nhiều tên tuổi quen thuộc liên quan đến âm mưu lật ngược kết quả bầu cử tổng thống ở Georgia năm 2020, và danh sách sẽ “không ngắn ngủi đâu.”. Từ hồi tháng Năm, biện lý cuộc đã yêu cầu chánh án quận hạt nên chuẩn bị an ninh cho địa điểm gần khu tòa án để phòng ngừa có thể xảy ra bạo động khi bà bước sang giai đoạn kế tiếp của vụ án. Đó là giai đoạn đại bồi thẩm đoàn thứ hai được thành lập để xét xử cựu Tổng thống Donald Trump. Ngày 27 tháng Bảy vừa qua, nhiều dụng cụ chặn đường màu cam được dựng lên vây quanh toàn bộ khu vực tòa án quận hạt Fulton, mọi cột điện thoại, viễn thông đều được khai quang để chuẩn bị cho sự kiện hiếm khi xảy ra là nhân vật cựu Lãnh Đạo Thế Giới Tự Do phải đến trình diện Tòa Án, mặc dù ông đang là người dẫn đầu Đảng Cộng Hòa trong cuộc tranh cử sơ bộ để làm ứng cử viên Tổng thống cho Đảng này vào năm 2024.
Vào ngày 14 tháng Tám, những quần thần phụ giúp ông Trump tìm cách thuyết phục ông vi phạm luật khi họ tìm mọi cách để gạt bỏ kết quả thất cử của ông tại tiểu bang Georgia hồi năm 2020. Những đồng phạm này sẽ chịu chung một số phận như ông Trump: Công tố viên quận hạt Fulton và đại bồi thẩm đoàn đồng ý về kết luận trên đây. Bán án kết tội những nhân vật này gồm có 13 cáo trạng của tiểu bang về những tội gian lận, bắt buộc công chức tiểu bang phụ trách về bầu cử phải vi phạm lời thề của họ, và âm mưu mạo danh công chức tiểu bang để làm việc gian trá, giả mạo văn thơ, và lập hồ sơ giả để thay đổi kết quả bầu cử.
Luật sư công tố của Quận Hạt Fulton, bà Fani Willis, đứng ra truy tố ông Trump về hình sự là bản cáo trạng thứ tư dành cho ông Trump. Hồi đầu năm nay, ông là vị Tổng thống đầu tiên bị truy tố ra tòa. Tổng cộng trong bốn lần bị truy tố, ông đã vi phạm cả thảy 91 tội hình sự, và ông sẽ phải đối mặt với lịch trình ra tòa hết sức bận rộn. Cạnh đó, ông còn có cả một lịch trình hoạt động đầy ắp khi tham dự cuộc tranh cử vòng sơ bộ. (Ông Trump chối tất cả mọi tội mà ông bị truy tố. Ông nói ông không có tội – plead not guilty-.).
Tháng Tám là tháng hết sức bận rộn cho ông. Hai tuần trước khi bị bà Willis đưa ra bản cáo trạng, ông đã bị công tố viên đặc biệt của Bộ Tư Pháp Jack Smith truy tố về những tội tương tự, tức là tìm cách thay đổi ý nguyện của cử tri trong cuộc bầu cử năm 2020, và chính ông đã đóng vai trò tích cực trong việc gây ra vụ bạo loạn ngày 6 tháng Giêng tấn công trụ sở Quốc Hội Hoa Kỳ. Ngày 1 tháng Tám, ông Smith truy tố ông Trump về tội âm mưu lừa gạt nước Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ, âm mưu cản trở thủ tục công chính xác nhận kết quả bầu cử, và âm mưu chống lại quyền đi bầu của dân chúng.
Những cáo trạng trên rất nghiêm trọng, và có thể cần phải đi chữa bệnh khủng hoảng tâm thần cho những người phát kinh hãi khi thấy bin đinh văn phòng chính phủ liên bang trở thành bãi chiến trường. Nhưng khi so sánh những cáo trạng do Bộ Tư Pháp với vụ án ở Georgia thì những cáo trạng xảy ra ở tiểu bang Georgia lại có vẻ ghê gớm, đáng sợ nhất.
Đọc kỹ bản cáo trạng dài 98 trang, người ta thấy nhóm phụ tá của ông Trump đã tìm đủ mọi cách để chống đỡ, che chở cho ông Trump. Tất cả những cáo trạng đưa ra đều cho thấy có một sự phối hợp nhịp nhàng của một tổ chức tội phạm nhằm thay đổi kết quả kiểm phiếu, bịa ra phiếu cử tri đoàn giả mạo để gửi đến Hoa Thịnh Đốn giúp cho ông Trump trở thành người thắng cử thay vì là ông Joe Biden. Cách thực hiện âm mưu gian trá ghi trong bản cáo trạng gồm có cuộc gọi điện thoại mà ông Trump đã gọi cho Bộ Trưởng Hành Chính của tiểu bang Georgia phải “tìm cho ra” đủ số phiếu để cho ông thắng cử, xách nhiễu công chức làm việc ở phòng đầu phiếu, âm mưu lập ra những phiếu cử tri đoàn giả mạo, và âm mưu sửa đổi cả máy kiểm phiếu. Cùng bị kết tội với ông Trump còn có 18 người khác cũng bị kết tội gian lận, vi phạm đạo luật chống gian trá của tiểu bang. Trong số những người bị kết tội có cả luật sư Rudy Giuliani, ông Mark Meadow, cựu chánh văn phòng Bạch Cung, cùng với một số đồng phạm khác. Ngoài ra, còn có khoảng 30 người khác dính líu vào âm mưu trong vụ này, tuy rằng họ chưa bị kết tội (khoảng 41 loại tội).
Điểm chủ yếu chúng ta cần biết là bản cáo trạng của tiểu bang Georgia là vụ án duy nhất mà ông Trump không thể thoát được khi ông muốn sử dụng “quyền tự ân xá”, hay dùng tiền để thanh toán. Quyền ân xá của một tổng thống chỉ áp dụng cho những tội liên bang, còn những tội vi phạm ở nơi khác, như vụ án ở New York sẽ không đưa đến phải vào tù. Chính vì vậy, vụ án ở tiểu bang Georgia sẽ là vụ án đau đớn nhất, đáng sợ nhất, và nhức đầu nhất mà ông Trump sẽ phải đối đầu. Trong lúc ông ra tranh cử để mong lấy lại chiếc ghế ngồi làm việc trong Văn Phòng Tổng thống – Oval Office- một lần nữa, vụ án kết tội ông Trump ở tiểu bang Georgia còn đưa đến việc xung đột với luật của tiểu bang. Không hiểu luật tiểu bang có quyền bắt ông Trump, bắt một Tổng Thống đang tại chức phải ra tòa nghe buộc tội- face the music- trong lúc ông đang phải bận rộn điều hành cuộc chiến tranh của đất nước, hay bận rộn thương thuyết về mậu dịch, và đang lo bảo vệ an ninh cho dân Mỹ. Đất nước Hoa Kỳ chưa bao giờ lâm vào trường hợp phải quyết định xem một nhân vật phải vào trong lao tù thụ án, nhưng trong tay lại có mã số để sử dụng vũ khí nguyên tử. Khung cảnh này không phải là điều giả tưởng, mang tính chất học thuật, mà có thể thực sự sẽ xảy ra. Cử tri- kể cả cử tri vòng sơ bộ của Đảng Cộng Hòa – sẽ phải cứu xét lại xem khả năng tình huống này có thể xảy ra.
Như thói quen có sẵn từ trước đến nay, ông Trump tìm cách trả thù những lời kết tội ông can thiệp vào bầu cử bằng cách nói xấu cá nhân những vị có vai trò biện lý truy tố ông. Ông gọi bà Willis là “con mụ biện lý Fani rẻ tiền, hạ cấp”. Trong những lần bị lãnh cáo trạng trước đây, ông Trump thường dùng ngay những cáo trạng này để gây quỹ kiếm tiền, tăng số tiền gây quỹ tranh cử của ông. Nhưng lần này, coi bộ mọi người đã thấm mệt, từ nay mỗi lần gây quỹ nhờ cáo trạng, số tiền ủng hộ ông bắt đầu giảm bớt, không còn nhiều bằng những lần lãnh bản cáo trạng trước đây. Đã thế, những đối thủ ra tranh cử với ông trong vòng sơ bộ bắt đầu có thái độ cứng rắn, chê thẳng vào mặt ông, không còn kiêng nể gì nữa, mặc dù tất cả đám ứng cử viên Cộng Hòa vòng sơ bộ đều lên tiếng chê trách bản cáo trạng.
Đám cận thần theo phe ông Trump cũng tìm cách phe lờ những lời buộc tội. Theo cuộc thăm dò của New York Times/ Siena College thực hiện cuối tháng Bảy, trước khi có bản cáo trạng của ông Smith và bà Willis đa số người theo Đảng Cộng Hòa đều lạnh lùng, không có thái độ đối với những lời kết tội ông Trump tìm cách lật ngược kết quả bầu cử. Trong số những cử tri Cộng Hòa đi bàu vòng sơ bộ có đến 71% nói họ sẽ xuống đường biểu tình nếu ông Trump bị đem ra điều tra. Và 71% cũng tin rằng ông Trump không làm một tội trạng nào nghiêm trọng cả. Nhưng cứ mỗi lần có thêm vụ án mà ông Trump sẽ phải đối diện, hầu như hậu quả cụ thể bắt đầu xuất hiện rõ ràng thêm. Và trong trường hợp vụ án ở Georgia, phiên xử diễn biến tại tòa án ra sao sẽ được trực tiếp truyền hình cho mọi người xem. Truyền hình cụ thể sẽ cho bị cáo biết rõ thêm ý nghĩa mới của những cáo buộc này sẽ đem lại hệ luận gì cho bị cáo.
Nguyễn Minh Tâm dịch theo báo TIME ngày 4/9/2023