Trước khi các thẩm phán trong Tòa án Tối cao đưa ra quyết định không thụ lý yêu cầu chứng nhận trước quyền miễn trừ của Trump từ công tố viên đặc biệt. Tôi đã từng nghĩ rằng, đây có thể là cơ hội để những thẩm phán bảo thủ có thể sửa chữa những sai trái của các thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa như Mitch McConnell, người đã từ chối kết tội cựu Tổng thống 45, Donald Trump trong vụ đảo chính và kích động bạo loạn trong ngày 6 tháng 1 qua vụ luận tội lần thứ 2. Nhưng những thẩm phán bảo thủ đã khiến rất nhiều người thất vọng, ngỡ ngàng dù không ngạc nhiên lắm vì tình hình là chuyện có thể đoán trước được. Nhưng dù sao, họ cũng có lý do riêng mà chúng ta chắc cũng nên thông cảm cho những bác sĩ yếu tim, sợ trách nhiệm nặng nề và ảnh hưởng đến sự nghiệp chính trị của họ. Theo tôi đó là cơ hội thứ nhất dành cho những thẩm phán trong Tòa án Tối cao mà họ đã cố tình bỏ lỡ. Họ đã từ chối yêu cầu của cố vấn đặc biệt Jack Smith để quyết định xem liệu Donald Trump có nên được bảo vệ vì những cáo buộc phạm tội khi còn đương chức hay không. Đó là một câu hỏi mà cuối cùng nó cũng sẽ quay trở lại với họ trong một hoàn cảnh khác mà họ sẽ lãnh ít trách nhiệm hơn.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Đành chịu, chúng ta sẽ chờ đến phán quyết quan trọng từ các thẩm phán trong Tòa phúc thẩm DC sau cuộc tranh luận miệng vào ngày 9 tháng 1.
Những tranh cãi mới về cuộc bầu cử có liên quan đến Donald Trump đang tạo cơ hội cho Tòa án Tối cao nắm bắt thời cơ khi uy tín và niềm tin của các thẩm phán bảo thủ đang tiếp tục bị hạ thấp đáng kể.
Giờ nói đến cơ hội thứ hai cũng dành cho các thẩm phán bảo thủ trong Tòa án Tối cao. Họ có thể nhận lấy cơ hội thứ hai này để sửa sai bằng cách đồng ý với quyết định gần đây của Tòa án Tối cao Colorado cho thấy Trump đã tham gia vào một cuộc nổi dậy và do đó “phải bị loại khỏi cuộc tranh cử tổng thống theo Mục 3 của Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Hoa Kỳ”.
Xin nhắc lại, ngay sau ngày 6 tháng 1 năm 2021, Trump đã bị Hạ viện luận tội vì kích động nổi dậy. Điều khoản luận tội duy nhất đó – được 10 thành viên Đảng Cộng hòa tại Hạ viện cùng với tất cả các thành viên Đảng Dân chủ ở hạ viện thông qua – đã trích dẫn cụ thể Mục 3 của Tu chính án thứ 14 như một lý do để tiếp tục quá trình tố tụng.
Trong khi Thượng viện không đạt được ngưỡng 2/3 cần thiết để kết tội Trump, nhưng cuộc bỏ phiếu đã thu hút được sự ủng hộ của đa số đơn giản (57-43) bao gồm 7 đảng viên Đảng Cộng hòa. Điều đó có nghĩa là đa số cả hai viện của Quốc hội đã bỏ phiếu ủng hộ việc loại Trump khỏi chức vụ do vai trò của ông ta trong cuộc nổi dậy ngày 6 tháng 1.
Sau khi cuộc bỏ phiếu được kiểm, Lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell đã lên sàn Thượng viện chỉ trích Trump một cách mạnh mẽ và tàn nhẫn vì hành động của ông ta. Mitch McConnell đã tuyên bố rằng vào ngày 6 tháng 1 năm 2021, “công dân Mỹ đã tấn công chính phủ của chính họ. Họ đã sử dụng chủ nghĩa khủng bố để cố gắng ngăn chặn một hoạt động dân chủ hợp pháp mà họ không thích. Họ làm điều này bởi vì họ đã bị người đàn ông quyền lực nhất đất nước nói với họ bằng những lời dối trá trắng trợn – bởi vì ông ta tức giận vì đã thua cuộc bầu cử.”Sau đó, Mitch McConnell đã nói rất rõ rằng, Trump phải chịu trách nhiệm
Mitch McConnell nói thêm rằng: “Ngay cả sau khi bất kỳ nhà quan sát hợp lý nào biết rõ ràng rằng Phó Tổng thống Mike Pence đang gặp nguy hiểm, ngay cả khi đám đông mang biểu ngữ Trump đang đánh cảnh sát bảo vệ tòa nhà, tổng thống đã gửi thêm một dòng tweet tấn công người phó tổng thống của mình.”
Lãnh đạo Thượng viện GOP tiếp tục chỉ ra phản ứng của Trump trong cuộc tấn công, nói rằng: “Một đám đông đang tấn công Điện Capitol dưới danh nghĩa của ông ấy” và các trợ lý và đồng minh cũ đã cầu xin ông ta hãy công khai kêu gọi ngừng cuộc tấn công. Nhưng tổng thống đã không hành động nhanh chóng. Thay vào đó, theo báo cáo công khai, ông ấy vẫn ngồi xem truyền hình một cách vui vẻ khi tình trạng hỗn loạn diễn ra tại nơi quyền lực cao nhất đất nước, nơi nhiều nhà lập pháp của đất nước đang gặp nguy hiểm.
Tuy nhiên, bất chấp những lời lẽ mạnh mẽ đó, Mitch McConnell đã bỏ phiếu trắng án vì Trump đã mãn nhiệm vào thời điểm diễn ra phiên tòa, và theo quan điểm của thượng nghị sĩ Mitch McConnell, ông ta cho rằng: “Chúng tôi không có quyền kết án và loại một cựu quan chức hiện là công dân tư nhân.” Đây được xem là lời bào chữa, thoái thác trách nhiệm một cách trơ trẽn của một kẻ phá hoại Quốc hội trong vài thập niên qua. Thay vào đó, nếu Thượng viện kết án Trump khi đó, điều đó có thể cấm ông ta ra tranh cử vào chức vụ liên bang một lần nữa. Không hiểu giờ đây, Mitch McConnell có cảm thấy hành động và quyết định của ông ta khi đó là đã góp phần giúp Trump ra sức phá hủy nền dân chủ nước nhà trong thời gian qua và sắp tới hay không.
Trong gần ba năm qua, việc giới lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Quốc hội không đáp trả những hành động phá hoại Hiến pháp trắng trợn của Trump bằng một lời khiển trách dứt khoát nào, điều đó chỉ tiếp thêm sức mạnh cho Donald Trump, giúp ông ta lấy lại sức mạnh chính trị trong đảng của mình và buộc các nhà lãnh đạo trên danh nghĩa của đảng này, điển hình là Mitch McConnell một lần nữa phải thừa nhận quyền lực của ông ta đối với cử tri của họ.
Hãy xem xét Mitch McConnell, Lãnh đạo Đảng Cộng hòa tại Thượng viện gần như kêu gọi Bộ Tư pháp hãy làm những gì mà Thượng viện của ông sẽ không làm. Mitch McConnell đã nói rằng: “Tổng thống Trump vẫn phải chịu trách nhiệm về mọi việc ông ấy đã làm khi còn đương chức. Không thoát khỏi bất cứ điều gì.” Liệu câu nói này của Mitch McConnell có được các thẩm phán bảo thủ khắp nơi từ tòa sơ thẩm, tòa phúc thẩm và tòa án tối cao có nghe và hiểu hay không?
Mitch McConnell đã hành động theo lợi ích đảng phái chính trị, không làm đúng theo quan điểm hiến pháp. Nhưng tuần này, khi trách nhiệm cuối cùng dường như sắp xảy ra, Mitch McConnell đã không nói gì cả, ông ta có vẻ như đang chạy trốn, khi nói với các phóng viên rằng: “Tôi sẽ không bình luận về các ứng cử viên khác nhau cho chức Tổng thống.” Đúng là một kẻ xôi thịt, hèn nhát.
Đảng Cộng hòa thường tự xưng là đảng của “luật pháp và trật tự”. Bây giờ họ theo chân Trump tấn công các công tố viên liên bang, Bộ Tư pháp, F.B.I. Không ai có thể đoán được Mitch McConnell có thể sẵn sàng đi bao xa trên con đường này, khi Donald Trump kết hợp biện pháp bảo vệ pháp lý của mình với một chiến dịch chính trị báo thù, trừng phạt và sự sống còn của cá nhân.
Viễn cảnh Trump có thể quay trở lại Tòa Bạch Ốc là một viễn cảnh xấu xí mang tính sống còn đối với nền dân chủ Mỹ, một thử thách chính trị không thể thoát khỏi. Nếu trước đây điều này không rõ ràng thì bây giờ nó đã trở nên rất rõ ràng. Trump tái đắc cử sẽ là một Tổng thống không bị ràng buộc gì cả – đã hai lần trốn tránh cuộc luận tội của Quốc hội, và đánh bại Bộ Tư pháp và các tòa án hoặc trì hoãn quá lâu để ông ta có thể tìm cách sử dụng quyền hành pháp được giành lại của mình để vô hiệu hóa các vụ kiện chống lại ông ta. Donald Trump, trong lời hùng biện đã gọi cuộc đua năm 2024 của mình là “trận chiến cuối cùng”. Tôi tin là ông ta đã nhận định đúng về trạng thái thực sự của cuộc tổng tuyển cử năm 2024.
Giờ đây, các tòa án hiện có quyền “loại bỏ tư cách của một cựu quan chức hiện là công dân tư nhân”. Đó chính xác là những gì Tòa án Tối cao Colorado đã làm với phán quyết 4-3 của họ. Như tòa án đã nêu, mục tiêu của Trump với cuộc nổi dậy mà “chính ông ấy đã nghĩ ra và thực hiện” là “ngăn cản Quốc hội chứng nhận cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 và ngăn chặn quá trình chuyển giao quyền lực một cách hòa bình”. Và giống như Mitch McConnell, người đã chỉ ra rằng Trump đã không hành động nhanh chóng để kêu gọi chấm dứt cuộc nổi dậy, Tòa án Tối cao Colorado lưu ý rằng Trump “tiếp tục ủng hộ điều đó” với dòng tweet ngày hôm đó nhắm vào Mike Pence.
Không ai biết chắc chắn Tòa án Tối cao Hoa Kỳ sẽ ra phán quyết gì trong trường hợp này. Trên thực tế, phần lớn cuộc thảo luận không tập trung vào câu hỏi liệu Trump có chính thức kháng cáo phán quyết của Colorado như ông ta đã tuyên bố hay không.
Vấn đề nằm ở điểm này, như tôi đã có nói, Trump có thể không cần đến phiếu đại cử tri đoàn từ Colorado thì ông ta vẫn có thể thắng khi gom đủ phiếu ở những tiểu bang khác.
Mario Nicolais – một trong những luật sư đã thắng kiện vụ án loại Trump khỏi cuộc bỏ phiếu ở Colorado – thì ông cho rằng, Trump phải cân nhắc và đánh giá cao nguy cơ Tòa án Tối cao Hoa Kỳ có thể ra phán quyết thuận theo ý của tòa án tối cao Colorado để chống lại ông ta. Nếu điều đó xảy ra, mức độ bao quát của phán quyết sẽ có hiệu lực trên cả nước, tại hầu hết 50 tiểu bang và Trump chắc chắn sẽ bị cấm giữ chức vụ một lần nữa, trong khi nếu không kháng cáo lên Tòa án Tối cao Hoa Kỳ thì ông ta sẽ chỉ bị cấm bỏ phiếu ở tiểu bang Colorado – là tiểu bang mà ông ta đã thua Joe Biden hơn 13 điểm vào năm 2020 – nhưng một sự việc khác có thể xảy ra nếu Trump quyết định không kháng cáo, đó là sự ảnh hưởng bởi phán quyết của Colorado có thể sẽ vang xa hơn, lan đến các tiểu bang khác, nếu con số các tiểu bang đưa ra quyết định giống như Colorado lên 2, 3 hay 5 tiểu bang thì lúc đó có kháng cáo sẽ không thể có được phần thắng.
Nếu Trump kháng cáo vụ Colorado lên Tòa án Tối cao Hoa Kỳ và nếu họ đồng ý xét xử vụ án, họ sẽ có cơ hội bảo vệ Hiến pháp Hoa Kỳ một cách danh chính ngôn thuận bằng cách loại Trump khỏi chức vụ ở bất kỳ văn phòng nào vì vai trò của ông ta trong cuộc nổi dậy ngày 6 tháng 1, đã vi phạm Mục 3 của Tu chính án thứ 14, họ chỉ cần thừa nhận phán quyết của Tòa án Tối cao Colorado là đúng.
Chiến dịch tranh cử của Trump giờ đây rõ ràng là một cuộc chạy đua không chỉ để chiếm lại Tòa Bạch Ốc mà còn để cứu ông ta khỏi bị kết án hình sự. Sự hội tụ giữa chiến dịch tranh cử và phòng xử án, như cựu cố vấn Ủy ban Quốc gia Đảng Cộng hòa Benjamin Ginsberg đã nói trong tuần này rằng: “Đó là một sự kết hợp độc hại chưa từng có trong cuộc thử nghiệm sống còn của nền dân chủ Mỹ”.
Lời kết:
Đây chính là cơ hội thứ hai dành cho những thẩm phán bảo thủ trong Tòa án Tối cao, qua đó họ có thể sửa chữa những sai lầm trong quá khứ của Mitch McConnell và các thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa trong vụ luận tội lần thứ hai của Trump.
Tòa án Tối cao chắc chắn sẽ có vai trò định hình những diễn biến trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2024 và nói rộng hơn là xác định đường lối của nền dân chủ Mỹ. Đối với danh tiếng thể chế của các thẩm phán, câu hỏi đặt ra là liệu họ có thể, trong mắt công chúng, thực hiện đúng lời khuyên thường xuyên của mình rằng tòa án đứng trên chính trị hay không.
Câu hỏi đặt ra là Tòa án Tối cao sẽ làm gì tiếp theo khi Tòa phúc thẩm DC đưa ra phán quyết của họ và bác bỏ quyền miễn trừ của Trump.
Với cuộc bầu cử tổng thống năm tới, trách nhiệm của những người cầm dùi đánh trống càng nặng nề hơn, tiếng trống cho sự minh bạch tư pháp ngày càng lớn hơn. Bất kể các thẩm phán bảo thủ cuối cùng ra phán quyết như thế nào, rõ ràng họ vẫn phải có lý luận pháp lý rõ ràng, có căn cứ và truyền cảm hứng cho sự tin tưởng vào một nền dân chủ đứng đắn.
Nhưng, khi cuộc bầu cử năm 2024 đang đến gần, liệu có phải những tiếng trống này đã được đưa ra quá muộn hay không?
Việt Linh
https://www.npr.org/2023/12/22/1221334637/supreme-court-trump-immunity
https://www.huffpost.com/entry/scotus-trump-immunity_n_6585e4d2e4b03e698a135b84
https://www.vox.com/scotus/2023/12/22/24012602/supreme-court-jack-smith-donald-trump-delay-election-theft-criminal-trial