Stephen Collinson
Tại Washington, DC, một thẩm phán liên bang đã ấn định ngày xét xử vụ án lật đổ cuộc bầu cử liên bang của cựu tổng thống là ngày 4 tháng 3 – chỉ cách đúng một ngày trước cuộc bầu cử sơ bộ Siêu Thứ Ba sẽ phân bổ một phần lớn số đại biểu mà Trump cần để giành được đề cử của Đảng Cộng hòa.
Trump hiện là ứng cử viên hàng đầu cho đề cử của Đảng Cộng hòa, Trump đã không nhận tội trong vụ án mà ông ta chỉ trích là can thiệp vào cuộc bầu cử năm 2024. Nhưng có lẽ quyết định của Thẩm phán Tanya Chutkan chỉ làm tăng khả năng Đảng Cộng hòa sẽ đề cử một tội phạm bị kết án.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Phát sinh từ nỗ lực của Donald Trump nhằm lật ngược cuộc bầu cử vừa qua đã gợi lên những hình ảnh xem trước về mùa tranh cử kỳ lạ, có một không hai trong lịch sử bầu cửa của Hoa Kỳ tình từ ngày lập quốc đến nay.
Trong khi đất nước đang phải đối mặt với kịch bản không ai có thể tưởng tượng được trước đây, rằng cựu chánh văn phòng của Trump, Mark Meadows, đã đứng ra đấu tranh ở Georgia trong một nỗ lực đầy rủi ro nhằm thoát khỏi một vụ lừa đảo cấp tiểu bang riêng biệt, trong đó ông ta bị buộc tội cùng với Trump và 17 đồng phạm âm mưu cướp chiến thắng bất hợp pháp trong cuộc bầu cử năm 2020. Mark Meadows muốn chuyển vụ việc của mình lên tòa án liên bang, nơi ông ta có thể có cơ hội tốt hơn để bác bỏ vụ việc hay ít ra cũng được các thẩm phán Taliban bảo thủ ra tay cứu giá.
Thực ra, Mark Meadows không phải là chánh văn phòng Tòa Bạch Ốc đầu tiên bị buộc tội. Trước đây, một tên tay sai của Richard Nixon, Harry Robbins Haldeman, đã phải vào tù vì tội âm mưu, cản trở và khai man.
Nhưng thử thách đối với Mark Meadow đã xảy ra trong trận chiến lớn đầu tiên tại phòng xử án sau bốn bản cáo trạng của Trump, điều này đã mang đến cơ hội đầu tiên cho các công tố viên trong bất kỳ vụ án nào chống lại Trump để xem trước bằng chứng trước tòa có khả năng kết tội ông ta. Bất cứ lúc nào, cảnh tượng một cựu chánh văn phòng Tòa Bạch Ốc bị thẩm vấn chéo, dù chỉ trong một phiên điều trần có bằng chứng, cũng sẽ giúp xác định một kỷ nguyên chính trị mới ra đời. Trong một kỷ nguyên Trump đầy tai tiếng, rắc rối, mệt mỏi và không logic trong thời đại mới, có thể được giới tinh hoa bật đèn xanh để dứt điểm vụ việc theo một chiều hướng tích cực cho đất nước và cũng chính là điều mà Trump luôn mong đợi, đó là không phải ngồi tù. Đúng như thế, ông ta không hề trông mong gì hơn thế, vì những hình phạt khác ngoài chuyện phải lê bước chân vào tù thì đều có thể dễ dàng được Trump chấp nhận tất cả.
Phương pháp chính trị của cựu tổng thống Donald Trump là làm sao khiến xã hội, truyền thông báo chí, mạng xã hội, đảng chính trị, Quốc hội phải tràn ngập sự hỗn loạn đến mức cả đất nước này phải bị tê liệt trước sự phản kháng của ông ta nhờ vào sự ủng hộ bất chấp từ hai thành phần quan trọng nhất, sự bảo vệ đến từ đảng Cộng hòa tại Quốc hội và bạo lực từ những con thiêu thân MAGA trên cả nước. Và cũng chính vì quan điểm ỷ lại vào hai thế lực sau lưng ông ta mà Trump ngày càng hung hăng hơn, gia tăng những sai lầm của mình. Với tư cách là một bị cáo hình sự, các chiêu trò pháp lý của ông ta và các đồng minh của ông ta có xu hướng kéo dài thời gian nhiều nhất có thể để phản kháng với hệ thống công lý.
Hàng loạt cáo trạng của Trump khiến cơn ác mộng pháp lý và chiến dịch tranh cử tổng thống của ông ta không thể tránh khỏi những bất lợi tiềm tàng nhưng lại chính là niềm hy vọng của các ứng viên Cộng hòa khác trên đường đua. Mọi hành động pháp lý tiếp theo sẽ cho thấy quá trình này sẽ gây bất ổn như thế nào và làm tăng khả năng một cuộc bầu cử khác ở Hoa Kỳ sẽ bị ngập trong tranh cãi pháp lý, sau câu chuyện email của bà Hillary Clinton vào năm 2016 và gian lận bầu cử của Trump vào năm 2020.
Có thể nói rằng, niềm tin vào các cuộc bầu cử tự do, công bằng của Hoa Kỳ cũng như niềm tin vào các cơ quan thực thi pháp luật và tư pháp đã bị lung lay rất nghiêm trọng. Nhưng tác động của nhiều phiên tòa hình sự nhắm vào một ứng cử viên tiềm năng của một đảng chính trị lớn – và có thể là tổng thống tiếp theo – có thể không thể tính toán được và chắc chắn sẽ đè nặng lên chính quyền tiếp theo, bất kể là ai thắng.
Bất kể Trump đã tìm cách đẩy phiên tòa xét xử lật đổ cuộc bầu cử liên bang sang năm 2026, thì quyết định ấn định ngày 4 tháng 3 của thẩm phán Tanya Chutkan đưa ra được xem là một thất bại đáng kể đối với Trump. Cựu tổng thống dường như hy vọng rằng ông ta chắc chắn sẽ trở lại Phòng Bầu dục vào trước thời điểm xét xử – và ông ta sẽ có đủ thời gian để bổ nhiệm một Bộ trưởng Tư pháp mới, người có thể ngăn chặn tất cả các vụ án được đưa ra tòa. Về mặt lý thuyết, nếu được bầu làm Tổng thống thì Trump có thể tìm cách ân xá cho mình trong các vụ án liên bang nếu ông ta bị bồi thẩm đoàn kết án.
Tuy nhiên, đối với việc lựa chọn ngày 4 tháng 3 chắc chắn sẽ đưa ra những phản kháng mới từ các đảng viên Đảng Cộng hòa, họ sẽ cho rằng việc quyết định về ngày xét xử này là quá gần với ngày Siêu Thứ Ba, điều này sẽ không thể được xem là sự trùng hợp ngẫu nhiên và đó là bằng chứng về sự đàn áp chính trị. Dù vậy, thẩm phán Tanya Chutkan đang cho mọi người thấy rằng, mọi dấu hiệu hoạt động để đưa ra quyết định của bà là dựa theo lịch tư pháp chứ không phải lịch chính trị. Ví dụ, bà đã cảnh báo đội bào chữa của Trump rằng lợi ích cá nhân hoặc sự nghiệp chính trị của ông ấy – không thể được ưu tiên hơn phiên tòa, và cho thấy rằng bà Chutkan muốn thúc đẩy các thủ tục tố tụng với tốc độ hợp lý, công bằng, bằng chứng là bà đã không đồng ý với yêu cầu của Jack Smith về một phiên tòa xét xử bắt đầu vào tháng 1 năm 2024 là quá sớm.
Tom Dupree, cựu quan chức cấp cao của Bộ Tư pháp trong chính quyền George W. Bush, nói với Jake Tapper của CNN hôm thứ Hai rằng: “Tín hiệu mở đầu mà thẩm phán Tanya Chutkan muốn gửi đến người Mỹ đủ thành phần rằng bà ấy làm việc rất nghiêm túc. Bà ấy cho rằng, vụ án của Trump, mặc dù quan trọng về mặt lịch sử, nhưng không quá phức tạp và có thể được xét xử vào tháng 3 tới”.
Dĩ nhiên, xét theo tình và lý, thì thời điểm này làm tăng khả năng trước khi tham gia các cuộc bỏ phiếu vào tháng 11 năm 2024, người Mỹ sẽ hiểu đầy đủ về ý nghĩa của ít nhất một trong các phiên tòa xét xử nỗ lực của Trump nhằm phá hủy truyền thống chuyển giao quyền lực từ tổng thống này sang tổng thống tiếp theo của Mỹ. Theo định nghĩa đó, một phiên tòa bắt đầu vào tháng 3 sẽ có mục đích dân sự và có thể rất quan trọng đối với nền dân chủ Hoa Kỳ.
Cựu Thống đốc New Jersey Chris Christie, là một cựu công tố viên liên bang và là người chỉ trích thẳng thắn Trump, cho rằng quyết định truy tố Trump của Jack Smith là chính đáng, và nếu ông là công tố viên của Bộ Tư pháp, ông cũng sẽ làm như vậy, không thể khác được.
Chris Christie nói với Jake Tapper rằng: “Tôi nghĩ đó là một ngày thực tế vì đây là vụ án chỉ có một bị cáo đầu sỏ duy nhất. Nhưng tôi vẫn có một câu hỏi đặt ra là tại sao Jack Smith lại truy tố Donald Trump và có sáu đồng phạm không bị truy tố”.
Chiến dịch tranh cử của Trump đã phản ứng dữ dội về ngày xét xử của thẩm phán Tanya Chutkan đưa ra, cáo buộc Jack Smith và Tổng thống Joe Biden can thiệp vào cuộc bầu cử bằng cách lên lịch khai mạc phiên tòa ngay trước ngày Siêu Thứ Ba bất kể Tòa Bạch Ốc đã lên tiếng rằng Tổng thống Biden không liên quan gì đến ngày xét xử được ấn định.
Nhưng Trump có thể có lý, vì vụ án được đưa ra gần ba năm sau cuộc bầu cử năm 2020, đồng nghĩa với việc phiên tòa sẽ rơi vào giữa chiến dịch tranh cử tiếp theo. Các lập luận về việc các cáo trạng được cố tình đưa ra gần với cuộc bầu cử năm 2024 cũng đã xuất hiện trong các trường hợp khác mà Trump đã không nhận tội, bao gồm cả các cáo trạng của Jack Smith về việc Trump bị cáo buộc giải quyết sai thông tin an ninh quốc gia tại Mar-a-Lago, và thậm chí còn hơn thế nữa trong liên quan đến vụ Manhattan phát sinh từ việc trả tiền bịt miệng cho một nữ diễn viên phim người lớn. Dĩ nhiên các đảng viên Cộng hòa và cả Trump đều có lý khi đưa ra những lập luận phản kháng, nhưng bất kể lời ra tiếng vào như thế nào thì vẫn không thể thay đổi được quyết định được đưa ra bởi thẩm phán Tanya Chutkan, đó là quyền của một thẩm phán, không ai kể cả Tổng thống hay Tòa án Tối cao có quyền can thiệp hay thay đổi ngày xét xử đã được ấn định bởi thẩm phán xét xử.
Nhưng các cuộc điều tra tội phạm phức tạp thường cần có thời gian nhiều hơn và hành vi mà Trump bị buộc tội – đặc biệt là trong các vụ bầu cử – là chưa từng có và quan trọng. Trump đang rêu rao trên nền tảng riêng Truth Social của ông ta rằng ông ta đang bị đàn áp về mặt chính trị và ông ta quyết tâm trong nỗ lực giành lại quyền hành pháp, điều này sẽ giúp ông ta có quyền lực để can thiệp vào bất kỳ nỗ lực nào của liên bang nhằm buộc ông ta phải chịu trách nhiệm.
Ngày xét xử do thẩm phán ấn định thường không bị kháng cáo. Nhưng nhóm pháp lý của cựu tổng thống có thể sẽ làm bất cứ điều gì có thể để tìm ra con đường nào đó lôi kéo các tòa án cấp cao hơn tham gia vào vụ kiện ở Washington, DC, có khả năng họ sẽ cố gắng đi đến tận Tòa án Tối cao, nơi họ có thể hy vọng có được một phán quyết hợp lý bởi sự ủng hộ từ đa số bảo thủ mà Trump đã xây dựng thành công trong 4 năm của nhiệm kỳ tệ hại – nhưng xác suất này xem ra không có hy vọng nhiều vì các thẩm phán Taliban bảo thủ có muốn cũng không thể ra mặt bảo vệ Trump trước những bằng chứng quá rõ ràng và không thể đảo ngược, họ chắc chắn sẽ không muốn mang tiếng là Tòa án Tối cao ra tay để bảo vệ một tên tội phạm đúng nghĩa.
Theo dự đoán thì vẫn có khả năng một phiên tòa xét xử vụ lật đổ cuộc bầu cử ở Georgia có thể diễn ra trước vụ án liên bang vì Biện lý quận Fulton, Fani Willis đã yêu cầu ngày xét xử vào tháng 10 năm 2023 sau khi một số bị cáo viện dẫn quyền được xét xử nhanh chóng. Nhưng vụ án do bà Fani Willis phụ trách thực sự phức tạp do có nhiều đồng phạm với Trump. Nhóm của Trump cũng được cho là sẽ phản đối mạnh mẽ về ngày xét xử trong tháng 10, nhưng, nếu so sánh về sự trừng phạt của luật pháp nếu những bản án được đưa ra thì rất có thể phiên tòa xét xử tại tòa án của thẩm phán Tanya Chutkan sẽ là phiên tòa đầu tiên đặt số phận và thậm chí cả quyền tự do của Trump vào tình thế nguy hiểm.
Và giả sử nếu phiên tòa xét xử ngày 4 tháng 3 vẫn diễn ra theo dự định, nó sẽ định hình cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa và gây ra những quyết định chiến lược khó khăn cho các đối thủ hiện tại của cựu tổng thống Donald Trump.
Kết quả ở các tiểu bang bỏ phiếu sớm như Iowa, New Hampshire, Nevada và South Carolina đã được biết vào thời điểm phiên tòa bắt đầu. Một cuộc càn quét của Trump – hoặc thậm chí là một màn trình diễn mạnh mẽ – có thể đánh bật các đối thủ của ông ta ra khỏi cuộc đua một cách hiệu quả vào thời điểm đó. Nhưng không rõ tin tức về việc Trump ra tòa sẽ diễn ra như thế nào vào ngày trước ngày Siêu Thứ Ba. Thực tế quan trọng là việc đưa tin trên truyền hình không được phép tại tòa án liên bang.
Nếu một ứng cử viên chống Trump mạnh mẽ xuất hiện vào cuối tháng 2, người đó sẽ có động cơ để cố gắng tận dụng khả năng một ứng cử viên tiềm năng của Đảng Cộng hòa có thể bị kết án. Tuy nhiên, đây là một con đường chính trị đầy rủi ro. Trong khi các ứng cử viên lâu năm như Chris Christie và cựu Thống đốc bang Arkansas Asa Hutchinson từ lâu đã lập luận rằng Trump không phù hợp với Phòng Bầu dục vì ông đã phơi bày tội phạm, thì những người có triển vọng được bỏ phiếu cao hơn lại cảnh giác khi chỉ trích cựu tổng thống vì sợ bị xa lánh. không chỉ những người ủng hộ ông, mà cả những cử tri Đảng Cộng hòa khác, những người hài lòng với nhiệm kỳ tổng thống của ông và tin rằng ông đang bị đàn áp.
Lời kết:
Thật khó để biết ngày xét xử vào giữa mùa bầu cử sẽ giúp ích hay sẽ gây hại như thế nào cho Trump – người vốn đã bị nhiều tiểu bang dao động quan trọng và cử tri ôn hòa xa lánh – ít nhất là trừ khi ông ta nhanh chóng được trắng án.
Điều này trở thành một lập luận quan trọng đã được lên tiếng bởi cựu Thống đốc South Carolina, Nikki Haley, người đã thể hiện mạnh mẽ quan điểm tại cuộc tranh luận với lập luận cho rằng, Trump, là ứng cử viên bị ghét nhất ở Mỹ và sẽ phải chịu trách nhiệm vào tháng 11 năm 2024.
Có một điều mà hầu như người Mỹ nào khi theo dõi truyền hình cuộc tranh luận đầu tiên của các ứng viên đảng Cộng hòa đều thấy rằng, hầu hết các ứng cử viên tại cuộc tranh luận tổng thống tuần trước ở Milwaukee đều giơ tay khi được hỏi liệu họ có ủng hộ Trump nếu ông ta bị kết án hay không. Những cánh tay giơ cao của các ứng cử viên đảng Cộng hòa đã cho thấy sự bạc nhược, hèn yếu quá đáng của các chính trị gia phủ nhận sự thật và đồng lòng khuất phục trước quyền lực và bạo lực.
Translated & Summarized
Việt Linh