Cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine của Vladimir Putin đã thúc đẩy các thành viên NATO lên kế hoạch chi tiết cho điều không thể tưởng tượng được kể từ khi kết thúc Chiến tranh Lạnh – đó là một cuộc xung đột trực tiếp với Nga.
Tuy nhiên, trước hội nghị thượng đỉnh của khối NATO tại Vilnius, Litva, bắt đầu vào ngày 11 tháng 7 khi vấn đề chống lại Nga sẽ là ưu tiên hàng đầu trong chương trình nghị sự, cựu Tướng Anh, Richard Shirreff, cựu Phó Tư lệnh Đồng minh Tối cao Châu Âu, cho biết NATO chưa sẵn sàng cho một cuộc chiến với Moscow vì đa số các thành viên trong khối NATO vẫn chưa đáp ứng đủ thực sực đúng theo yêu cầu về ngân sách quân sự với 2% GDP. Có nước đã đáp ứng được yêu cầu này, có nước chưa thể, vì thế thực lực không thể quy tụ các hệ thống vũ khí hoạt động một cách nhịp nhàng, ăn khớp với nhau trong trường hợp tiến hành một cuộc chiến toàn diện với Nga.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Tướng Shirreff cho biết rằng: “Cuộc chiến lớn đang diễn ra ở Đông Âu trên đất nước Ukraine. Đó là một cuộc chiến trên bộ và trên không, vì vậy chúng ta cần đầu tư thêm vào không quân và hệ thống pháo, phòng không, nhưng điều đó vẫn chưa được thực hiện một cách đầy đủ tại các quốc gia thành viên. Năm ngoái tại hội nghị thượng đỉnh ở Madrid, Tổng thư ký Liên minh, Jens Stoltenberg đã thông báo rằng NATO sẽ tăng cường lực lượng sẵn sàng chiến đấu rất cao của mình lên 300.000 người—nhưng cho đến nay, gần 1 năm sau tuyên bố đó, điều đó vẫn chưa xảy ra.”
Ông cho rằng Quân đội Vương quốc Anh là một ví dụ về việc cắt giảm như vậy trong toàn khối đang bị giảm xuống vì các quốc gia trong khối trước đây đã luôn tin rằng Trung Quốc, chứ không phải Nga, mới là mối đe dọa lớn trong dài hạn. Nhưng, trên thực tế, thì mối đe dọa thật nhất với khối Châu Âu hiện nay chính là nước Nga, không phải Trung Quốc.
Vấn đề địa lý ở đây là Nga, là con sói ở gần chúng ta nhất. Khối NATO đã “thất bại trong khả năng răn đe“, chúng ta đã bỏ lỡ cơ hội xây dựng năng lực sau khi Putin chiếm Crimea vào năm 2014.
Khi phóng viên hỏi Tướng Shirreff, rằng ông có đủ tự tin rằng, khối NATO có thể tạo ra các lực lượng nối kết và sẵn sàng cho một cuộc chiến tranh với vũ khí thông thường với Nga không trong thời điểm hiện tại hay không, Tướng Shirreff đã trả lời ngay: “Không, tôi không tin. Tổ chức NATO còn rời rạc lắm, chưa quy tu được thành một khối đồng nhất trong thời gian nhanh nhất, nhiều thành viên vẫn có những quan điểm khác biệt về Nga, thí dụ như Hungary của Viktor Orbán và Thổ Nhĩ Kỳ của Recep Tayyip Erdogan.”
Ngay cả khi Điện Kremlin và truyền thông nhà nước Nga nói rằng cuộc chiến tại Ukraine chính là một cuộc chiến ủy nhiệm giữa Moscow và NATO, thì liên minh này đã cố gắng tránh đóng vai trò trực tiếp trong cuộc chiến, thay vào đó họ chỉ cung cấp cho Ukraine thiết bị và vũ khí để chống lại sự xâm lược của Moscow.
Tuy nhiên, một trong những quan chức hàng đầu của NATO, Đô đốc Rob Bauer, hồi tháng 5 cho biết liên minh này phải chuẩn bị cho thực tế là “xung đột trực tiếp với Nga có thể xuất hiện bất cứ lúc nào“.
Đây là lý do tại sao NATO sẽ kiểm tra hàng ngàn trang tài liệu mật phác thảo các kế hoạch khu vực và hướng dẫn về cách các thành viên có thể nâng cấp lực lượng và hậu cần của họ trong các kế hoạch chi tiết nhất kể từ khi kết thúc Chiến tranh Lạnh.
Các kế hoạch cũng bao gồm việc chỉ định quân đội bảo vệ các khu vực khác nhau và cung cấp thông tin chi tiết về “khai triển ở đâu, những gì và như thế nào“. Điều này sẽ được xây dựng dựa trên tiến trình được thúc đẩy sau việc Nga sáp nhập Crimea, sau đó các đồng minh phương Tây đã triển khai quân chiến đấu tới Đông Âu.
Vào tháng 3, Stoltenberg tuyên bố liên minh NATO sẽ khai triển bốn nhóm chiến đấu mới, mỗi nhóm có khoảng 1.500 quân, trên khắp Bulgaria, Hungary, Romania và Slovakia.
Ông Stoltenberg cho biết rằng: “Mục tiêu sẽ là củng cố vị thế của NATO trong tất cả các lĩnh vực với sự gia tăng lớn lực lượng ở phần phía đông của liên minh, trên bộ, trên không và trên biển. NATO đã có các nhóm chiến đấu ở Estonia, Latvia, Litva và Ba Lan. Họ là các đon vị tiền tuyến và nếu người Nga tấn công, họ sẽ ra đòn trước. Điều đó khiến Nga không còn nghi ngờ gì nữa, nếu họ tấn công liên minh NATO ở một nơi, chẳng hạn như ở các nước vùng Baltic, thì họ sẽ tấn công toàn bộ NATO và tất cả NATO sẽ đáp trả ngay lập tức.”
Việc lên kế hoạch cho một cuộc chiến giữa NATO với Moscow là một phần trong nỗ lực kéo dài gần một thập niên nhằm đưa liên minh trở lại vị thế phòng thủ vững chắc hơn so với kể từ khi kết thúc Chiến tranh Lạnh và các cuộc tấn công ngày 11 tháng 9 chỉ tập trung vào việc chống khủng bố.
Kể từ cuộc xâm lược Crimea năm 2014 và một nước Nga ngày càng ngoan cố hơn ở biên giới NATO, NATO đã biết rằng NATO có thể cần phải sẵn sàng chiến đấu và tự vệ rất nhanh trước một cuộc tấn công của Nga có thể xảy ra bất cứ lúc nào.
Kể từ năm 1945, các thủ đô phương Tây đã có một thời gian ngắn xôn xao trước sự xuất hiện của một tên lửa Nga ở thành viên NATO là Ba Lan vào tháng 11 năm 2022 và sự phân nhánh của Điều 5, cam kết phòng thủ tập thể trong điều lệ của liên minh.
Các nhà hoạch định chính sách của Hoa Kỳ và NATO từ lâu đã tập trung vào việc chuẩn bị cho một cuộc xung đột hoàn toàn với Nga nhưng qua cuộc chiến ở Ukraine đã tạo nên một tình huống khác khiến cho một cuộc tấn công hạn chế hơn của Nga trở nên hợp lý hơn.
Nhiều kịch bản khác nhau liên quan đến một cuộc tấn công của Nga vào một mục tiêu của NATO, liên minh sẽ phản ứng như thế nào và hành động tiếp theo của Moscow sẽ là gì.
Lời kết:
Hội nghị thượng đỉnh trong tháng 7 tới ở Vilnius cho thấy NATO đang bắt tay vào một giai đoạn mới trong chiến lược phòng thủ của mình, với việc Phần Lan vừa gia nhập khối NATO và tư cách thành viên của Thụy Điển sắp được chuẩn thuận.
Việc chuẩn bị về những phương cách thực tế nhằm đối phó với một cuộc tấn công của Nga đã phần nào trở nên dễ dàng hơn so với cách đây một năm rưỡi vì rất nhiều năng lực quân sự của Nga đã bị suy giảm do chiến tranh tiêu hao và kéo dài ở Ukraine. Có thể nói đây là cơ hội tốt nhất để tất cả thành viên của khối NATO tái tổ chức về mọi thứ, từ năng lực chiến đấu đến hậu cần để tỏ ra sẵn sàng cho một trận chiến mới trong thế kỷ 21 với nước Nga.
Việt Linh, 19.06.2023