Khi Trump đang tìm kiếm đề cử của Đảng Cộng hòa vào năm 2024 đồng thời phải đối mặt với nhiều cáo trạng hình sự, bao gồm một vụ án liên bang và một vụ án ở Georgia gắn liền với nỗ lực lật ngược chiến thắng của ông Biden. Khi đang vận động tranh cử tìm đường trở lại với quyền lực, Trump tiếp tục lặp lại những lời dối trá rằng cuộc bầu cử năm 2020 đã bị đánh cắp, bất chấp nhiều cuộc kiểm phiếu lại và các phiên tòa xác nhận thất bại của ông ta.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Ông Biden đã thắng ở Michigan, với Wayne district, bao gồm cả Detroit, mang lại rất nhiều phiếu bầu cho đảng Dân chủ. Vì vậy, đây là một trong những lĩnh vực quan trọng mà Trump tập trung vào trong những tuần sau ngày bầu cử năm 2020.
Hôm thứ Sáu, Donald Trump đã có một cuộc phỏng vấn dài trên đài phát thanh bảo thủ nhưng người dẫn chương trình Hugh Hewitt đã khéo léo không hỏi về vụ băng ghi âm ở Michigan. Thay vào đó, Trump đã dành cuộc phỏng vấn để làm rõ những nhận xét của mình vào đầu tháng này rằng ông ta có kế hoạch “ngày đầu tiên” sẽ hành xử giống như một “nhà độc tài”. Lần phỏng vấn mới nhất này, khi được hỏi liệu ông ta có cai trị đất nước với tư cách là một người độc tài hay không, Trump trả lời rằng: “Không hề. Không, tôi sẽ cai trị với tư cách là một người rất được người dân yêu mến.”
Quý vị thấy không, một kẻ trâng tráo, nhổ ra rồi tự liếm sạch, ông ta đã từng nói chỉ trở thành nhà độc tài vào ngày đầu tiên thôi, để ký hàng đống sắc lệnh hành pháp nhằm thanh trừng, trả thù, báo thù, lật tung các thể chế và chính sách của chính quyền tiền nhiệm. Bây giờ bị phản ứng quá nhiều, Trump lại nói không hề, sẽ không làm nhà độc tài nữa, chỉ làm một tổng thống bình thường thôi.
Trump cũng nhấn mạnh thêm những bình luận trước đó rằng những người nhập cảnh vào Mỹ bất hợp pháp đang “đầu độc máu của đất nước chúng ta”. Ông ta khẳng định mình “không nói về một nhóm người cụ thể” và nói rằng ông ta không biết rằng mình đang sử dụng những lời lẽ khoa trương mà Adolf Hitler đã sử dụng khi còn là nhà độc tài Đức. Trump nói với Hewitt rằng: “Tôi không biết gì về Hitler. Tôi không phải là học trò của Hitler. Tôi chưa bao giờ đọc cuốn sách nào của ông ấy. Tôi chưa từng nói câu gì giống ông ta đã nói cả”. Trơ trẽn, tráo trở, lật úp lật ngữa như người bán bánh phồng chuyên nghiệp ngoài chợ, vậy đó quý vị, nhưng lời nào Trump nói ra đều được những người cuồng trump tin sái cổ, thuộc lòng và nhai đi nhai lại như giẻ rách lâu ngày nặng mùi.
Hugh Hewitt đã hỏi liệu Trump, nếu được bầu vào một nhiệm kỳ khác, ông có sẵn sàng chuyển giao quyền lực trong hòa bình khi nhiệm kỳ đó kết thúc hay không và theo hiến pháp, ông sẽ không thể có thêm một nhiệm kỳ thứ ba, đúng không? Trump trả lời ngay, rất thật tình: “Tất nhiên rồi. Và lần này tôi sẽ làm điều đó,” nói xong, Trump lại tiếp tục quay lại những tuyên bố sai lầm của ông ta về cuộc bầu cử năm 2020 có gian lận.
Quay trở lại với phán quyết về quyền miễn trừ của Trump bởi tòa phúc thẩm DC có thể khiến Tòa án Tối cao Hoa Kỳ lâm vào cảnh khó xử.
Theo cựu quan chức FBI Andrew McCabe, quyết định của Tòa án Tối cao không thụ lý yêu cầu của công tố viên đặc biệt Jack Smith mà buộc chờ phán quyết của Tòa phúc thẩm Columbia về vấn đề yêu cầu miễn trừ tổng thống của Donald Trump có thể chấm dứt các xung đột pháp lý ở cấp độ đó.
Với việc tòa án cao nhất quốc gia từ chối giải quyết việc đệ trình của công tố viên đặc biệt Jack Smith nhằm đẩy nhanh quá trình xác định liệu cựu tổng thống có được miễn truy tố đối với các tội danh bị cáo buộc hay không, Andrew McCabe tuyên bố rằng phán quyết bất lợi của tòa phúc thẩm DC có thể giúp Tòa án tối cao thoát khỏi khó khăn và cả trách nhiệm.
Andrew McCabe đã xuất hiện gần đây trên: A Special Counsel Podcast với người dẫn chương trình Allison Gill, ông đã tuyên bố có thể Tòa án tối cao sẽ không can thiệp nếu tòa phúc thẩm bác bỏ lập luận của nhóm pháp lý của Trump.
Theo McCabe, nếu toàn bộ tòa phúc thẩm đồng ý với Thẩm phán Tanya Chutkan rằng cựu tổng thống không được bảo vệ bởi quyền miễn trừ của tổng thống, điều đó sẽ tạo cho Tòa án Tối cao một cái cớ hợp pháp, khó bị bắt bẻ hay chỉ trích để không can thiệp vào kháng cáo tất yếu của Trump.
Vấn đề quyền miễn trừ, theo tôi dễ giải quyết hơn vấn đề loại tên Trump theo mục 3 Tu chính án thứ 14.
Về vấn đề này, Tòa án Tối cao Colorado đã ra phán quyết rằng Trump nên bị loại khỏi cuộc bỏ phiếu. Nhưng, liệu điều này có thể cứu nền dân chủ khỏi một mối đe dọa nguy hiểm hay không? Hay nó sẽ gây nguy hiểm hơn nữa cho nền dân chủ?
Một số chuyên gia pháp lý nổi tiếng nhất của đất nước và một số ít các nhà hoạt động và chính trị gia đã ủng hộ nỗ lực loại bỏ Trump theo cách này. Các giáo sư luật William Baude và Michael Paulsen đã xuất bản một bài báo đánh giá luật sắp ra mắt dài 126 trang nói về Mục 3. Bài báo đã nhận được sự chú ý rất lớn, một phần vì William Baude và Michael Paulsen là những người theo chủ nghĩa bảo thủ, và bài báo này cũng được giáo sư luật tự do Laurence Tribe và cựu thẩm phán bảo thủ J. Michael Luttig, là hai trong số những tên tuổi pháp lý lớn nhất của đất nước tán thành.
Ngoại trừ một số trường hợp ngoại lệ – dân biểu Jamie Raskin, cũng là một học giả Hiến pháp (D-MD) cho rằng Trump không đủ tư cách tranh cử, nhưng hầu hết các chính trị gia Đảng Dân chủ đều giữ khoảng cách thận trọng với nỗ lực này. Và các chuyên gia khác đã lập luận rằng những hành động như vậy, nhằm cứu nền dân chủ Mỹ, trên thực tế sẽ có thể gây nguy hiểm nhiều hơn nữa.
Rõ ràng có mối lo ngại rằng việc loại tên Trump khỏi lá phiếu sẽ đi quá xa. Đó là một thủ tục rất phức tạp và được quản lý chặt chẽ và có liên quan đến các văn phòng liên bang và tiểu bang, các bộ máy quan liêu, các đảng chính trị tại các tiểu bang, sự chấp thuận của tòa án và các bước pháp lý cần thiết – bởi vì việc loại bỏ tư cách là một “công cụ mạnh mẽ nhưng tiềm ẩn nguy hiểm”.
Vì vậy, hãy đặt câu hỏi thực sự cốt lõi của tất cả những điều này, rằng: Liệu việc loại Trump khỏi cuộc bỏ phiếu theo cách này có phải là một ý tưởng hay hay đó sẽ là một kiểu xúc phạm đến nền dân chủ?
Nhiều vụ kiện dựa trên lý do Mục 3 này đã được đệ trình ở các tiểu bang trên khắp đất nước, nhưng đây là vụ kiện đầu tiên mà một tòa án tiểu bang nhận thấy Trump không đủ tư cách. Các thẩm phán Colorado đã tạm dừng phán quyết cho đến ngày 4 tháng 1 năm 2024 để cho phép Trump kháng cáo lên Tòa án Tối cao Hoa Kỳ.
Có vẻ như rất khó có khả năng Trump thực sự sẽ bị loại vào cuối cùng, vì Tòa án Tối cao sẽ có tiếng nói cuối cùng đối với bất kỳ thách thức nào và họ có thể sẽ hủy bỏ toàn bộ nỗ lực này. Tuy nhiên chỉ khi nào Trump kháng cáo thì Tòa án Tối cao Hoa Kỳ mới có lý do để can thiệp. Nhưng vấn đề vẫn còn khá mở, đó là không ai có thể biết chắc chắn phán quyết mà Tòa án Tối cao Hoa kỳ sẽ đưa ra là YES or NO, thuận theo phán quyết của Tòa án Tối cao Colorado hay bác bỏ. Nên Trump đang rất khó xử với vấn đề này, ông ta có thể chấp nhận phán quyết của Colorado, bỏ qua nó và tập trung vào các tiểu bang khác, điều này đồng nghĩa là Trump sẽ không kháng cáo.
Việc Trump giành được chiến thắng vào năm 2024 sẽ vô cùng nguy hiểm cho nền dân chủ Mỹ. Tuy nhiên, việc tước bỏ quyền lựa chọn của cử tri để chọn hay không chọn ông ta sẽ gây ra những nguy hiểm riêng. Nó chắc chắn sẽ bị phần lớn đất nước coi là hành vi trộm cắp bầu cử trắng trợn – điều này sẽ gây ra phản ứng, cả từ những người Cộng hòa tại chức và những người ủng hộ Trump trên thực địa, có thể làm suy giảm nền dân chủ nghiêm trọng hơn. Và mới đây nhất là lời phản đối của Thống đốc đảng Dân chủ của tiểu bang California, Gavin Newsom, ông cho rằng hãy để cử tri quyết định sẽ hay hơn là ngăn chặn Trump theo Mục 3 Tu chính án thứ 14, Newsom cũng có lý của ông ta, vì làm vậy chắc chăán sẽ gặp phải những sự trả đủa từ các tiểu bang thuộc đảng Cộng hòa, họ sẽ đồng lòng loại tên ông Biden ra khỏi lá phiếu tiểu bang của họ, điều này vô hình chung sẽ gây nên sự xáo trộn bầu cử và rất khó để giải quyết.
Hans Kelsen, một nhà lý thuyết pháp lý người Áo vào những năm 1930, là người rất nổi tiếng với câu nói trong thế kỷ trước, rằng: “Nếu bạn thực sự tin tưởng vào nền dân chủ, bạn phải sẵn sàng bước xuống một con tàu đang chìm và quay trở lại vào một ngày khác”. Theo quan điểm của Hans Kelsen, giải pháp có thể bảo vệ nền dân chủ duy nhất trước những kẻ độc tài đang trỗi dậy trong hệ thống dân chủ là đánh bại họ ngay tại thùng phiếu. Chỉ có con số của những lá phiếu mới đem lại sự tâm phục khẩu phục và kẻ thua cuộc phải cúi đầu chấp nhận kết quả, kể cả khi họ có kêu gào gian lận, đòi đếm phiếu lại, hãy chìu ý họ và sẵn sàng làm như vậy vì kết quả là không thể thay đổi ngay cả khi đếm bằng tay từng lá phiếu và kéo dài hàng tháng trời đi nữa, vì mặt trời vẫn luôn mọc từ hướng Đông, không thể khác được.
Theo hiến pháp Đức sau Thế chiến thứ hai, các nhà lập pháp đã thiết lập một thủ tục và khuôn khổ pháp lý theo đó một số chính trị gia hoặc đảng phái nhất định nếu bị coi là nguy hiểm đối với hiến pháp có thể bị hạn chế tranh cử. Nhưng điều này xem ra khó có thể thực hiện được tại Mỹ với chính trường chỉ có hai đảng đang trong tình trạng phân cực nặng nề, “tôi đúng, anh sai – có tôi, không có anh”.
Một số quốc gia khác đã áp dụng các cách tiếp cận tương tự, cách này được gọi là “dân chủ quân sự” hoặc “dân chủ phòng thủ”. Ý tưởng là để bảo vệ nền dân chủ bằng cách loại trừ những mối đe dọa đối với nền dân chủ khỏi bối cảnh chính trị.
Lời kết:
Donald Trump đã cố gắng phá hủy nền dân chủ Mỹ vào năm 2020. Nếu ông ấy được phép tiếp tục tái tranh cử, và nếu may mắn đắc cử thì chắc chắn ông ta sẽ gây ra nhiều thiệt hại cho nền dân chủ và đất nước hơn cả nhiệm kỳ 1.
Cả hai giáo sư William Baude và Michael Paulsen, các nhà học giả Laurence Tribe, Jamie Raskin, các cựu công tố viên, cựu luật sư, thẩm phán Michael Luttig, Harry Litman, Andrew Weissmann, những người họ đều chần chừ trước ý tưởng các ngoại trưởng theo đảng phái sẽ tự mình loại Trump khỏi lá phiếu. Họ gọi đây là “vấn đề sâu sắc” và nó sẽ “rất nghiêm trọng và nguy hiểm” và có khả năng dẫn đến “leo thang” khi mạnh tiểu bang nào cũng dễ dàng loại bỏ tên của ứng cử viên của đảng đối lập, điều lo lắng này lại vô tình trùng lặp với sự lo lắng của Gavin Newsom, Thống đốc California. Mọi thứ luôn có thể trở nên tồi tệ và nguy hiểm hơn.
Do đất nước này chưa từng có những tiền lệ, chưa có tổng thống nào tham quyền cố vị như Trump, chưa có tổng thống nào từng làm đảo chính, chưa có tổng thống nào phải đối mặt với những cáo trạng hình sự. Cách tốt nhất là nếu Đảng Cộng hòa hiểu chuyện, mạnh mẽ, can đảm và đồng lòng kết án Trump trong phiên tòa luận tội lần thứ hai thì điều đó đã có thể ngăn ông ta tái tranh cử. Nhưng họ đã không làm vậy – và đó là lý do tại sao nước Mỹ đang ở trong tình trạng hỗn loạn ngày nay.
Điều gì trong tương lai, chưa xảy đến thì tôi không biết và không thể dự đoán trước, nhưng tôi chỉ tin chắc chắn rằng, nền dân chủ sẽ không thể tồn tại nếu Trump quay lại thành công.
Câu hỏi cuối cùng để kết thúc bài bình luận hôm nay: Vậy tại sao không ngăn chặn ông ta ngay từ bây giờ?
Tôi xin được trả lời: Đã quá trễ để làm điều đó, hãy đi mà hỏi Mitch McConnell, Merrick Garland, họ phải chịu trách nhiệm cho thảm họa này.
Việt Linh
https://www.cbsnews.com/news/trump-appeals-court-filing-immunity/