Sau khi một sĩ quan cảnh sát ở Pháp bắn chết Nahel Merzouk, 17 tuổi, không vũ trang, trong khi dừng giao thông ở Paris vào tuần trước, hai chiến dịch gây quỹ đã được thành lập. CHiến dịch đầu tiên là để hỗ trợ mẹ của thiếu niên. Và chiến dịch còn lại dành cho gia đình của viên cảnh sát đã bắn anh ta.
Đến sáng sớm thứ Tư, số tiền gây quỹ cho viên cảnh sát đã quyên góp được tổng cộng hơn 1,6 triệu euro (1,7 triệu đô la) với hơn 85.000 người đã quyên góp để hỗ trợ viên cảnh sát, trong khi con số đó cho Nahel là 400.000 euro (450.000 đô la) với khoảng 21.000 người đã quyên góp để hỗ trợ thanh niên Nahel.
Điều gì giải thích sự khác biệt này? Và nó cho chúng ta biết gì về chính trị Pháp?
Chiến dịch gây quỹ cho viên cảnh sát, người bị buộc tội giết người không cố sát, được thành lập bởi nhân vật truyền thông Pháp và cựu chính trị gia Jean Messiha.
Trước đây từng là ứng cử viên cho National Rally – đảng cực hữu do Marine Le Pen lãnh đạo – Messiha sau đó làm phát ngôn viên cho đảng của Eric Zemmour, một ứng cử viên cực hữu khác trong cuộc bầu cử tổng thống năm ngoái, có lập trường cực đoan hơn của Le Pen.
Các nhà lập pháp của Pháp đã chỉ trích cuộc gây quỹ và đặt câu hỏi về động cơ của những người tổ chức.
“Mọi người đều có thể bày tỏ cảm xúc của mình và đóng góp vào quỹ… Nhưng tôi nghĩ, trong trường hợp này, điều đó không đi theo hướng nhân nhượng. Tôi tự hỏi liệu đằng sau tất cả những điều này có phải là sự cổ súy cho việc giết người không. Điều này có thể khiến các cảnh sát mạnh tay hơn, nếu gây ra những cái chết vô lý, thì gia đình họ có thể được một số tiền lớn sau đó” Bộ trưởng Tư pháp Eric Dupond-Moretti cho biết trong một cuộc phỏng vấn với France International hôm thứ Hai.
Bất chấp những lời chỉ trích, trang web lưu trữ GoFundMe đã từ chối xóa chiến dịch.
Người phát ngôn của GoFundMe cho BFMTV, chi nhánh của CNN cho biết rằng: “Hiện tại, quỹ này tuân thủ các điều khoản sử dụng của chúng tôi vì số tiền này sẽ được trả trực tiếp cho gia đình của viên cảnh sát.”
Vào tối thứ Ba, Messiha đã thông báo trên Twitter rằng chiến dịch gây quỹ sẽ kết thúc vào lúc nửa đêm theo giờ địa phương, nhưng kêu gọi những người ủng hộ tiếp tục “động lực quốc gia” mà chiến dịch đã xây dựng.
Nhiều người ủng hộ cực hữu coi các cuộc biểu tình là bằng chứng cho thấy những kẻ bạo loạn “không tôn trọng nước Pháp, họ ghét nước Pháp, họ không muốn hòa nhập, họ là những kẻ lưu manh,” và như một ví dụ khác về việc “chủ nghĩa đa văn hóa của Pháp đã thất bại,”.
Nhưng trong khi lời hoa mỹ này lan tràn trên mạng, thì bản thân người gây quỹ đã sử dụng ngôn ngữ có chừng mực hơn. “Hỗ trợ cho gia đình của sĩ quan cảnh sát Nanterre, Florian.M, người đã làm công việc của mình và hiện đang phải trả giá đắt. Hãy hỗ trợ cho anh ấy và lực lượng cảnh sát của chúng ta!”.
Ngôn ngữ này “được thiết kế để thu hút nhiều đối tượng hơn nhiều so với các cử tri cực hữu điển hình. Loại tuyên bố này có thể thu hút đa số người dân Pháp – và hầu hết họ sẽ không bao giờ nghĩ đến việc bỏ phiếu cho Cuộc biểu tình toàn quốc,” Việc gây quỹ đang giúp đưa chính trị của phe cực hữu trở thành xu hướng chủ đạo.
Marine Le Pen cũng tiết chế những lời hùng biện của mình để đối phó với cuộc khủng hoảng này, nhằm thu hút nhiều cử tri trung dung hơn. Thay vì lợi dụng những lời kêu gọi tập hợp cực hữu truyền thống như “bạo loạn, dân tộc thiểu số, nổi dậy chống lại chính quyền, cảnh sát, đốt phá các tòa nhà công cộng,” v.v., bà ấy đã áp dụng một giọng điệu ôn hòa hơn so với trước đây, và hơn rất nhiều so với Eric Zemmour.
Trong khi Eric Zemmour gọi những kẻ bạo loạn là “cặn bã của xã hội” và kêu gọi từ chối một số yêu cầu nhập quốc tịch Pháp của họ, thì Le Pen lại nói về nạn nhân một cách thông cảm hơn. “Cái chết của một thanh niên 17 tuổi không thể khiến bất cứ ai thờ ơ,” cô viết trên Twitter.
Phản ứng “khiêm tốn” của Marine Le Pen đối với cuộc khủng hoảng là một phần của “chiến lược dài hạn không còn với tư cách là một chính trị gia cực hữu, mà là một người mà cuối cùng – trong thời gian bốn năm nữa – có thể trở thành được coi là sự thay thế đáng tin cậy cho Emmanuel Macron.”
Kể từ khi Marine Le Pen thua Emmanuel Macron trong cuộc bầu cử tổng thống vào năm 2022, nền chính trị Pháp ngày càng trở nên gay gắt, chia rẽ hơn. Macron đã phải đối mặt với các cuộc biểu tình lớn vào tháng 3 và tháng 4 về những cải cách lương hưu gây tranh cãi của ông, và có cảm giác rằng ông đã phải vật lộn để giành lại chỗ đứng trong nước kể từ đó.
Nhiều người đã lưu ý rằng quyết định tiết chế những lời hoa mỹ của Le Pen giống với quyết định của Thủ tướng Ý Georgia Meloni. Cả hai chính trị gia, cố gắng tạo ra khả năng được bầu cho các đảng cực hữu của họ, đã sử dụng giọng điệu ôn hòa hơn để thu hút xu hướng chính.
“Đây là chính trị: Họ biến một sự kiện chính trị thành công cụ, và họ cố gắng ghi điểm chính trị với nó.”
Joseph Downing, một giảng viên cao cấp về chính trị và quan hệ quốc tế, người đã sống ở Marseille hơn một thập niên, cho biết ông đã chứng kiến tình trạng an ninh trong thành phố đi xuống, khiến toàn bộ khu vực hầu như không được kiểm soát.
Theo Downing, sự thành công của việc gây quỹ cho sĩ quan cảnh sát cho thấy “lý do chính tại sao Le Pen, và ở mức độ thấp hơn là Zemmour, đều thành công trong chiến dịch tranh cử tổng thống, bởi vì họ đã nói về vấn đề an ninh, an toàn cho người dân.”
Trong khi sự vắng mặt của cảnh sát được cảm nhận sâu sắc nhất ở Marseille, Downing nói rằng cảm giác bất an đã bắt đầu len lỏi vào Paris.
Đối mặt với hai làn sóng phản đối lớn trong năm nay, Macron đã bị suy yếu. Mặc dù bản chất của hai cuộc khủng hoảng rất khác nhau, nhưng cả hai đều góp phần tạo nên hình ảnh ngày càng tăng về một tổng thống tách rời khỏi người dân của mình, người cảm thấy thoải mái hơn trước cử tọa toàn cầu hơn là khán giả trong nước.
Việt Linh (Theo CNBC)